تاریخ ۱۴ اسفند ۱۴۰۲
اگر دچار درد در دستان یا پاها، بی حسی یا سوزن سوزن شدن در نواحی مختلف بدن، ضعف در عضلات مختلف، یا درد شدید در ناحیه کمر یا گردن هستید، احتمالا درگیر بیرون‌زدگی دیسک بین مهره‌ای شده‌اید.
فتق دیسک یا بیرون زدگی دیسک بین مهره ای یک بیماری است که در آن فضای داخلی نرم دیسک نخاعی پاره شده و از قسمت بیرونی سخت‌تر خارج شده است. شایع‌ترین نوع بیرون زدگی دیسک در مهره‌های ۴ و۵ کمر دیده می‌شود. راه حل‌های درمانی متعددی برای درمان بیرون‌زدگی دیسک بین مهره‌ای وجود دارد. درمان‌ها از دارو، فیزیوتراپی و ورزش‌هایی برای کاهش کمر درد و تقویت عضلات تا تزریقات و در آخر جراحی متفاوت هستند.
خوشبختانه امروزه جراحی کم تهاجمی با کمترین عوارض و فواید بیشتر جای جراحی‌های باز را گرفته است.
جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره‌ی درمان بیرون زدگی دیسک بین مهره‌ای و یا رزرو نوبت در مطب دکتر فرخانی با شماره تلفن‌های ۰۳۱۳۲۳۶۷۴۶۵ – ۰۳۱۳۲۳۳۰۳۸۲ تماس حاصل فرمایید.
علت بیرون زدگی دیسک
بیرون‌زدگی دیسک بین مهره‌ای می‌تواند در اثر دو علت شایع رخ دهد: کشیدگی بیش از حد یا آسیب مستقیم به دیسک نخاعی یا تخریب طبیعی مواد دیسک نخاعی با افزایش سن. در وهله اول، بیرون‌زدگی دیسک بین مهره‌ای می‌تواند در اثر ضربه مستقیم بر بدن، اغلب از طریق آسیب‌های ورزشی، تصادفات اتومبیل، لغزش و زمین خوردن و موارد دیگر ایجاد شود. در حالی که دیسک‌های نخاعی قادر به جذب برخی از ضربه‌ها هستند، انواع مختلفی از آسیب‌ها و ضربه‌ها وجود دارد که دیسک‌های ستون فقرات قادر به دفع آنها نیستند و در نتیجه دیسک دچار فتق می‌شود.
در رده دوم، پیری عامل اصلی بیرون‌زدگی دیسک بین مهره‌ای است. با افزایش سن، مواد دیسک بین مهره‌ها به دلیل ساییدگی و پارگی طبیعی ضعیف می‌شوند. هرچه مواد دیسک نخاعی ضعیفتر شود، تأثیرات جزئی، کشیدگی و حرکات پیچشی باعث پارگی دیسک می‌شود.
علائم
علائمی که هر فرد برای بیرون زدگی دیسک تجربه می‌کند بسته به شرایط فرد، میزان شدت آسیب، و محلی که آسیب به ستون فقرات وارد شده است، متفاوت است. میزان بیرون‌زدگی دیسک بین مهره‌ای (مقدار مواد داخلی دیسک نخاعی که از قسمت خارجی سخت‌تر دیسک خارج می‌شود) نیز می‌تواند بر نوع، دفعات و شدت علائم تجربه شده تأثیر بگذارد. در اینجا رایج‌ترین علائم بیرون‌زدگی دیسک بین مهره‌ای مطرح شده است:
- درد در بازو، روی پا، شانه ، کل پاها، باسن، ران و یا ساق پا
- بی حسی عمومی یا احساس گزگز در نقاط مختلف بدن
- ضعف کلی یا ضعف در قسمتهای خاصی از بدن که بلند کردن وسایل را دشوار می‌کند و ممکن است باعث تلو تلو خوردن یا عدم تعادل شود
- احساس سوزش در نقاط مشابه بدن که ممکن است با احساس درد نیز همراه باشد
- درد پایین کمر
- درد کهنه یا شدید در ناحیه گردن یا بین تیغه‌های شانه یا در محل فتق
تشخیص بیرون زدگی دیسک بین مهره‌ای
در هنگام انجام معاینه فیزیکی، پزشک قسمتهای مختلف بدن را بررسی می‌کند تا وضعیت سیستم‌های مختلف بدن را ارزیابی کند. این ارزیابی شامل بررسی رفلکس‌ها، قدرت عضلانی، توانایی راه رفتن، و همچنین تشخیص لمس و لرزش‌های فیزیکی سبک می‌شود.
برای بدست آوردن تصویری دقیق از وضعیت ستون فقرات، ممکن است به آزمایشات تصویربرداری تخصصی از جمله اشعه ایکس، سی تی اسکن (توموگرافی کامپیوتری)، MRI (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی)، الکترومیوگرام (برای بررسی تکانه‌های الکتریکی در بافت عصبی) و یا میلوگرام نیاز داشته باشید.
درمان بیرون زدگی دیسک بین مهره‌ای
درمان دیسک بدون جراحی
خوشبختانه اکثر دیسک‌های دچار فتق با گذشت زمان و درمان فتق دیسک غیر جراحی بهبود می‌یابند. پزشک دیسک شما ممکن است یک یا چند روش درمانی زیر را تجویز کند:
- استراحت گهگاهی: گرچه اجتناب از همه فعالیت‌ها خوب نیست، اما در برخی موارد استراحت دادن به کمر مفید است.
- طب فیزیکی: یک متخصص طب فیزیکی می‌تواند برای کاهش درد ناشی از فتق دیسک، یک برنامه ورزشی هدفمند و سفارشی طراحی کند یا از روش‌های درمانی مانند اولتراسوند، کشش، ماساژ و لیزر درمانی استفاده کند. بریس برای محدود کردن حرکت ستون فقرات توسط متخصصین طب فیزیکی توصیه می‌شود
- داروهای تسکین دهنده درد: این داروها ممکن است بدون نسخه یا تجویزی باشند.
- شل کننده‌های عضلانی: این داروها گرفتگی و اسپاسم عضلات را کاهش می‌دهند.
- کمپرس سرد: استفاده کوتاه مدت از کمپرس یخ یا سرد می‌تواند به کاهش التهاب کمک کند.
- پدهای گرم کننده: گرمای متوسطی که به ناحیه آسیب دیده وارد می‌شود می‌تواند درد عضلات را تسکین دهد
- پزشک دیسک شما ممکن است استروئیدها را به دقت در ناحیه آسیب دیده تزریق کند. این تزریقات کورتیکواستروئید می‌تواند تورم و التهاب را کاهش دهد ، که می‌تواند درد و علائم عصبی را کم کند.
ورزش‌های مناسب برای درمان دیسک
تمرینات و فعالیت‌های احتیاطی می‌توانند عضلات حمایتی ستون فقرات را تقویت کرده و در نتیجه فشار و فشارهای وارد بر ستون فقرات را کاهش دهند. این عضلات همچنین می‌توانند انعطاف پذیری ستون فقرات را افزایش داده و در پیشگیری از بروز بیرون زدگی دیسک در آینده موثر باشند.
همه تمرینات باید با دقت و احتیاط انجام شوند. وقتی که حس بهبود دارید، باید به طور آرام و با احتیاط حرکات طبیعی مانند خم شدن و بلند کردن انجام دهید. انجام تمرینات نباید منجر به درد باشد، زیرا انجام فعالیت‌های دردناک ممکن است به آسیب دیدگی بیشتر منجر شود. همه تمرینات باید پس از مشاوره با یک تخصصی در زمینه ستون فقرات انجام شوند تا به شما راهنمایی کند و پیشرفت شما را کنترل کند.
کشش عضله پیریفورمیس
پیریفورمیس عضله کوچکی است که در پایین باسن قرار دارد. برای کشش این عضله، به پشت خوابیده و زانوها را خم کرده و پاها را صاف روی زمین قرار می‌دهید. سپس یک پای خود را روی پای دیگر قرار داده و مچ پا را روی زانوی خم شده قرار می‌دهید. زانوی ضربدری را بگیرید و به آرامی به سمت سینه بکشید تا جایی که احساس کشیدگی در باسن کنید. پس از اتمام این کار، پاها را عوض کنید و در طرف دیگر تکرار کنید.
کشش زانو به سمت سینه
این کشش عضلات هر طرف بدن را به طور مستقل درگیر می‌کند. برای این کشش، از کمر شروع می‌کنید و زانوها را خم می‌کنید، هر دو پا صاف روی زمین هستند. هر دو دست خود را پشت یکی از زانوهای خود قرار دهید، آن را به آرامی به سمت سینه بکشید و برای لحظه ای نگه دارید. این کار را می‌توان در هر طرف تکرار کرد.
کشش انحنای کمر
این کشش‌ها برای هدف قرار دادن عضلات ستون فقرات و کمر طراحی شده اند و باید به تدریج پس از آسیب دیدگی انجام شوند. برای انجام کشش انحنای کمر، در حالی که هر دو زانو را به سمت سینه نگه داشته اید، به پشت دراز بکشید. همزمان با این کار، سر را به جلو حرکت دهید تا کششی راحت در وسط و پایین کمر احساس کنید. این کار را چندین بار و به آرامی تکرار کنید.
کشش همسترینگ با حوله
برای این کار می‌توانید از حوله و تشک یوگا استفاده کنید. به پشت روی تشک صاف دراز بکشید و یک پا را مستقیماً با حوله ای که دور آن پا پیچیده شده به هوا بلند کنید. دو انتهای حوله را در دستها نگه دارید و با استفاده از آن به آرامی پا را به سمت بدن بکشید، ۱۵ تا ۳۰ ثانیه نگه دارید. پاها را عوض کنید و چندین بار تکرار کنید.
کشش همسترینگ نشسته
برای انجام کشش ملایم همسترینگ، می‌توانید روی یک صندلی بنشینید. یکی از پاها را صاف و روی زمین قرار دهید، و پا دیگر خود را با پاشنه به سمت راست دراز کنید. کمر خود را صاف کنید و از روی پا کشیده به جلو متمایل شوید. در این حالت، احساس کشیدگی در قسمت پشت بالای ران خواهید داشت. این حالت را به مدت ۱۵-۳۰ ثانیه نگه دارید. سپس پاها را عوض کنید و این تمرین را چندین بار تکرار کنید.
پی ار پی
پلاسمای غنی از پلاکت یا PRP نوعی درمان احیا کننده است. خون از پلاسما، گلبول‌های سفید، گلبول‌های قرمز و پلاکت‌ها تشکیل شده است. در آماده سازی برای درمان پلاسمای غنی از پلاکت، خون از بیمار گرفته می‌شود و سپس پلاکت‌ها از بقیه خون جدا می‌شوند. در فرآیندی به نام سانتریفیوژ، غلظت پلاکت افزایش یافته و سپس با قسمت دیگر خون مخلوط می‌شود. سپس در محل درد بیرون زدگی دیسک بین مهره ای، جراحی یا آسیب کمر به بیمار تزریق می‌شود.
پی آر پی به سرعت بخشیدن به روند بهبودی کمک می‌کند و به بدن کمک می‌کند خود را سریعتر و موثرتر ترمیم کند.
جراحی بیرون زدگی دیسک
رایج‌ترین روش جراحی بیرون‌زدگی دیسک بین مهره‌ای دیسککتومی (یا میکرودیسکتومی) است. دیسککتومی یک عمل جراحی برای برداشتن قسمت بیرون زده ی دیسک بین مهره‌ای یا کل دیسک است. پزشک دیسک می‌تواند به شما کمک کند تا تصمیم بگیرید کدام یک از این روش‌های درمان فتق دیسک برای شما مناسب است.
در برخی موارد، جراح ارتوپدی ستون فقرات (فتق دیسک) ممکن است نیاز داشته باشد دو یا چند مهره را با هم جوش دهد، به ویژه هنگامی که فتق دیسک در منطقه گردنی ستون فقرات رخ داده باشد. در جراحی همجوشی دیسک، با قرار دادن مواد پیوند استخوان در فضای بین مهره‌ها و استفاده از صفحات فلزی، استخوان‌ها به هم وصل می‌شوند. به علاوه، یک گزینه دیگر نیز وجود دارد که در آن دیسک دچار فتق برداشته شده و با یک دیسک مصنوعی جایگزین می‌شود. استفاده از دیسک مصنوعی، در مقایسه با جراحی همجوشی دیسک، دامنه حرکت و انعطاف پذیری بهتری را فراهم می‌کند.
