کمر درد و بهترین روش درمان آن

تاریخ ۱۴ اسفند ۱۴۰۲

در طول زندگی، بسیاری از افراد تجربه‌های متعددی از کمردرد دارند. علل این کمردردها می‌تواند متنوع باشد، از جمله مشکلات دیسک کمر، پوکی استخوان، انحراف ستون فقرات، تنگی کانال نخاعی و فشار به ستون فقرات و غیره. علائمی همچون درد، بی‌حسی یا سوزش در پا، ناتوانی در ایستادن وجود دارد.

افراد مبتلا به کمردرد می‌توانند با مراجعه به پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی، تست‌های تشخیصی و معاینات بالینی انجام داده و براساس آن، از بهترین روش‌های درمانی بدون نیاز به عمل جراحی بهره‌برداری کنند. این روش‌ها شامل مصرف داروها، فیزیوتراپی و ورزش، لیزر، تزریق، آب‌درمانی و استراحت می‌شوند که هر یک بسته به تشخیص و نشانه‌های بیماری و با رعایت توصیه‌های پزشک، برای درمان سریع کمردرد بدون نیاز به جراحی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

کمردرد چیست؟

کمردرد می تواند به دلایل مختلفی از جمله: حرکت و چرخش ناگهانی و نامناسب، بلند کردن اشیاء سنگین به طور غلط، نشستن زیاد و تحرک کم ایجاد شود. استرس، ناآرامی و فشار عصبی یکی دیگر از دلایل درد کمر می باشد.

در خیلی از موارد، درد کمر تنها یک هفته طول می‌کشد اما در بسیاری از افراد مشکل درمان می‌شود. در تعداد کمی از افراد، درد کمر به طور دائم باعث ناتوانی طولانی‌مدت می‌شود.

علت و دلایل کمردرد

کمردرد علل بسیار زیادی دارد. با این حال مهمترین علل کمردرد عبارتند از :

• وارد آوردن فشار زیاد به ستون مهره Over activity
• دیسک بین مهره ای طبیعی
• دیسک پاره شده
• دیسک برجسته شده
• دیسک هرنی شده
• نازک شدن دیسک
• استئوآرتریت مهره

وارد آوردن فشار زیاد به ستون مهره از علل رایج کمردرد است. به عنوان مثال، هنگام اسباب‌کشی، سفر، تکان دادن خانه در شب عید، تلاش برای روشن کردن یک خودرو در یک صبح سرد زمستانی، خرید و جابجایی بارهای سنگین و غیره، عضلات و لیگامان‌های اطراف ستون مهره به فشار زیاد و ناگهانی می‌انجامند.

کمر شما ممکن است برای تحمل این فشارها آمادگی کافی نداشته باشد. این موضوع منجر به کشیدگی عضلات و لیگامان‌ها و در نتیجه ایجاد پارگی‌های کوچک و میکروسکوپی می‌شود. این وضعیت منجر به تورم و درد در این بافت‌ها می‌شود و شما این درد را به صورت کمردرد و سفتی کمر احساس می‌کنید. ممکن است حس کنید کمرتان خشک شده و نمی‌توانید به راحتی آن را خم و راست کنید. این محدودیت حرکت به دلیل درد و انقباض عضلات اطراف ستون مهره رخ می‌دهد و بیرون از کنترل شماست. این حالت را همچنین به عنوان اسپاسم می‌شناسند. این نوع کمردرد معمولاً با استراحت مناسب در چند روز بهبود می‌یابد.

آسیب دیسک بین مهره ای

وقتی بوجود میاید که فشار بیشتری از آنچه در حالت قبل ذکر کردیم به کمر وارد کنیم یا ستون مهره آنقدر ضعیف باشد که با همان فشارهایی که گفتیم دچار آسیب دیسک شود. در هر حال این وضعیت از حالت قبل شدیدتر بوده و نشانه آسیب بیشتر به ستون مهره است. این آسیب ممکن است به دو صورت ایجاد شود.

پاره شدن دیسک Disc tear

بر اثر فشار به ستون مهره قسمت حلقوی دور آ ن یا آنولوس فیبروزوس پاره میشود. این پارگی ممکن است خفیف یا شدید باشد. ممکن است به ناگهان و بدنبال یک فشار ناگهانی به کمر ایجاد شود و یا ممکن است به تدریج و در طی سالیان براثر وارد شدن فشارهای خفیف ولی مداوم ایجاد شود. معمولاً با افزایش سن این پارگی ها بتدریج در همه انسان ها بوجود میاید. این جزئی از روند پیری است. در بعضی ها این پارگی ها ممکن است بدون علامت و بدون درد باشد.

فتق دیسک کمر

 در این وضعیت پارگی قسمت حلقوی محیطی دیسک (آنولوس فیبروزوس) شدید بوده و قسمت مرکزی (نوکلئوس پولپوزوس) از بین شکاف پارگی به بیرون راه پیدا میکند. این قسمت بیرون زده را هرنی یا فتق دیسک کمر میگویند. مهمترین مشکلی که در فتق دیسک بوجود میاید اینست که قسمت بیرون زده به اعصابی که در حال بیرون آمدن از نخاع و مهره هستند فشار آورده و همین فشار موجب بروز بسیاری مشکلات از جمله درد اندام است. درد در باسن و ران و ساق احساس میشود. به این درد سیاتیک Sciatica میگویند. هرنی یا فتق دیسک معمولاً بعد از فعالیت هایی مانند بلند کردن یا هل دادن جسم سنگین یا خم شدن یا چرخیدن ناگهانی بوجود میاید.

پیری دیسک Disc degeneration

با بالا رفتن سن بتدریج در دیسک بین مهره ای پارگی های خفیف و متعدد بوجود میاید و به مرور دیسک چروکیده و خشکیده و کوچک میشود و قدرت ارتجاعی خود را از دست میدهد. براثر کوچک شدن دیسک ارتفاع آن هم کم شده و در نتیجه مهره ها به هم نزدیکتر میشوند. نزدیک شدن مهره ها موجب سایش مفاصل بین مهره ای به یکدیگر میشود که ایجاد سائیدگی و در نتیجه درد و خشکی میکند.

لغزش یا لغزیدگی مهره یا اسپوندیلولیستزی Spondylolisthesis

بر اثر ضعیف شدن یا پاره شدن لیگامان هایی که در اطراف مهره قرار گرفته اند، مهره به سمت جلو میلغزد. این حرکت نامناسب مهره را اسپوندیلولیستزی مینامند و ممکن است روی اعصاب نخاع فشار وارد کنند.

تنگی کانال نخاع Spinal stenosis

در این عارضه کانال نخاعی تنگ میشود و فضا برای نخاع کم شده و در نتیجه به آن فشار وارد میشود. تنگی کانال نخاعی معمولاً به علت استخوان های اضافه ایست که در اطراف زوائد مهره و مفاصل بین مهره ای به تدریج و با افزایش سن ایجاد میشود. ممکن است لیگامان های اطراف مهره هم بتدریج و با افزایش سن کلفت شده و موجب تنگ شدن کانال نخاعی شوند که در این صورت نیاز به جراحی تنگی کانال نخاعی کمر می شود.

اسکولیوز Scoliosis

اسکولیوز یا انحراف جانبی ستون فقرات عارضه ایست که معمولا در سنین نوجوانی بوجود میاید. این عارضه ممکن است موجب کمردرد و حتی فشار به اعصاب کمری و سیاتیک شود.

علل دیگر کمردرد:

بسیاری عوامل دیگر هم میتوانند کمر درد ایجاد کنند ولی شیوع آنها کم است. این علل به اختصار عبارتند از :

• تومورهای نخاع یا تومورهای خوش خیم یا بدخیم یا متاستاتیک مهره ها
• شکستگی مهره
• پوکی استخوان و کمردرد
• روماتیسم مانند اسپوندیلیت انکیلوزان
• عوامل روانی مانند هیستری یا تمارض
• بیماری های مفصل ران یا التهاب مفصل ساکروایلیاک در لگن
• بیماری های زنان مانند تومور ها یا عفونت های رحم یا اندومتریوز
• بیماری های پروستات
• بیماری های کلیه مانند عفونت یا سنگ دستگاه ادراری
• مشکلات دستگاه گوارش مانند پارگی زخم معده یا پانکراتیت
• انسداد یا آنوریسم آئورت یا شریان های لگن
• بیماری های عفونی عمومی مانند آنفلوانزا، حصبه و تب مالت
• عفونت های مهره و کمر درد

علائم و نشانه ها

بسته به دلیل کمردرد علایم و نشانه‌های آن متفاوت می‌باشد. کمردرد ممکن است کم و مبهم و یا شدید و سخت باشد. این درد می‌تواند در ناحیه کوچکی از کمر و یا کا کمر خود را نشان دهد. ممکن است هنگام کمردرد دچار گرفتگی عضلات شوید. همچنین کمردرد می‌تواند باعث مشکلات پا از جمله درد، بی حسی یا سوزن سوزن شدن پا شود. اکثر موارد کمردرد کوتاه مدت (حاد) بوده و بعد از چند هفته ازبین می‌رود. درصورتیکه شما تحت فشار باشید، ممکن است کمردرد شما به نوع طولانی مدت (مزمن) تبدیل شود.علایم شایع کمردرد شامل:

درد‌های عضلانی درد ضربه زننده یا تیرکشنده دردی که تا پایین پای شما کشیده می‌شود محدود شدن انعطاف پذیری یا محدوده حرکت کمر ناتوانی در راست ایستادن

درمان کمردرد

از بهترین راه و روش های درمان درد کمر می توان به موارد زیر اشاره کرد:

بیشتر انواع کمردرد با استراحت و درمان‌های خانگی و استفاده از مسکن‌های ساده، پس از چند هفته بهبود می‌یابند. استراحت در رختخواب به مدت کوتاهی مفید است، اما بیش از چند روز در خواب بودن ممکن است مضرات بیشتری نسبت به فوایدش داشته باشد. باید تا جایی که امکان دارد، فعالیت‌های روزمره خود را ادامه دهید. فعالیت‌های سبک مانند پیاده‌روی و انجام کارهای روزمره عموماً بدون مشکل و مناسب هستند. اما اگر یک فعالیت خاص درد را افزایش می‌دهد، باید از انجام آن خودداری کنید. اگر درمان خانگی پس از چند هفته بهبودی نداشته و یا درد شما شدید است، نیاز به مراجعه به پزشک برای تجویز داروهای قوی یا سایر درمان‌ها دارید.

درمان دارویی کمردرد

پزشک ممکن است برای درمان کمر درد شما از  مسکن‌هایی از جمله استامینوفن یا ایبوپروفن یا ناپروکسن استفاده نماید. این داروها را همانطور که پزشکتان تجویز کرده مصرف کنید، چراکه مصرف زیاد می‌تواند اثرات جانبی جدی در پی داشته باشد. اگر درد شما با داروهای مسکن عادی بهتر نشد، پزشک ممکن است از شل کننده های عضلانی برای تسکین کمردرد استفاده نماید.

فیزیوتراپی و ورزش

فیزیوتراپی اساس درمان کمر درد می‌باشد. یک فیزیوتراپیست حرفه‌ای می‌تواند طیف گسترده‌ای از انواع درمان از جمله درمان با گرما، اولتراسوند، تحریک الکتریکی و تکنیک‌های آزاد کردن ماهیچه برروی ماهیچه‌ها و بافت‌های نرم پشت بدن، استفاده می‌نماید. فیزیوتراپیست میتواند به شما ورزش‌های خاصی آموزش دهد که انعطاف پذیری و قدرت ماهیچه‌های شکم و پشت شما را افزایش دهد. انجام منظم این ورزش‌ها می‌تواند ازکمردرد در آینده پیشگیری نماید.

تزریق

اگر سایر روش‌های درمان برای شما جوابگو نبود وکمر درد شما کاهش پیدا نکرد یا درد آن به پای شما هم کشیده شده و شمارا ناتوان سازد، پزشکتان ممکن است برای شما آمپول کورتیزون (یک داروی ضدالتهاب) درفضای دور نخاع شما تزریق نماید. تزریق کورتیزون به کاهش التهاب دور ریشه‌های عصبی کمک می‌کند، اما این تسکین کم‌تر از چندماه دوام می‌یابد.

جراحی

تعداد کمی از افراد برای درمان کمردرد به جراحی احتیاج پیدا می‌کنند. اگر شما دچار کمردردی شدید بهمراه تیرکشیدن پا یا ضعف شدید عضلانی بدلیل تحت فشار قرارگرفتن اعصاب باشید، ممکن است درمان جراحی برای شما مفید باشد. درغیر اینصورت جراحی فقط برای درمان مشکلات مادرزادی و ساختار استخوانی که درمان آنها با روش های دیگر کافی نبوده، استفاده می‌شود.

طب سوزنی

یک فرد حرفه‌ای در طب سوزنی با فروکردن سوزن‌های استرلیزه و استیل در نقاط خاصی از پوست بدن می‌تواند درد و سایر علایم کمردرد را بهبود بخشد.

کاهش وزن

کاهش وزن از روش های دیگر رفع  کمردرد است. زیرا وزن زیاد کمر درد را تشدید می کند. علاوه بر این باید ماهیچه ها را تقویت کرده و به وضعیت و حالت بدنی هنگام نشستن، ایستادن و یا خوابیدن توجه بیشتری کرد.

زیرا اگر سر در امتداد بدن قرار نگیرد، مانند آن است که وزنه ای به وزن ۸/۶ کیلوگرم بدن را به سمت جلو می کشد و از این رو به گردن و شانه ها آسیب می رساند. ایستادن و نشستن در حالت مناسب، خطی عمودی در بدن ایجاد می کند که بدن را حدود چهار و نیم کیلوگرم سبک تر نشان می دهد.

ماساژ درمانی

مطالعات نشان داده است که ماساژ درمانی در درمان و از بین بردن دردهای ناشی از گرفتگی عضلات مؤثرتر از طب سوزنی و کایروپراکتیک عمل می کند. ماساژ درمانی با فوایدی چون بهبود جریان خون (که به تخفیف درد در ماهیچه ها کمک می کند)، آرامش ماهیچه ها (که باعث حرکت بدون درد ماهیچه ها می شود) و افزایش آندورفین (مسکن طبیعی بدن) همراه است.

آب درمانی

آب درمانی با شل کردن ماهیچه ها و خارج کردن سموم عامل درد و التهاب از بدن به تسکین کمر درد کمک می کند. حالت شناوری در آب، وزن را کمتر کرده و انجام حرکات را آسان تر می کند.

این درحالی است که آب گرم باعث آرامش ماهیچه ها شده و از شدت درد کم می کند.

درمان های ارتوپدی

درمان های ارتوپدی فنی شامل یکسری ابزارهای کمکی است که توسط کارشناس ارتوپدی فنی جهت بیمار ساخته می شود، مانند: کرست های ستون فقرات (کرست های کمر و گردن که بطور شایع استفاده می شوند. این وسایل می توانند بطور موقت در کاهش درد و اسپاسم عضلات مفید باشند ولی استفاده طولانی مدت و مستمر آنها مضر است و سبب آتروفی (لاغر شدن) عضلات حمایت کننده شده و پس از مدتی نتیجه معکوس می دهد.

لیزر درمانی

استفاده از لیزرهای کم توان  هدف کاهش  کمردرد، افزایش روند ترمیم زخم‌ها، کاهش التهاب و بسیاری از موارد دیگر موثر بوده و امروزه توسط فیزیوتراپیست‌ها استفاده می شود.

• خواننده گرامی :

پیشنهاد می شود مطالب زیر را جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه * کمر درد* مطالعه فرمایید

تمرینات ورزشی برای کمردرد

رفع کمردرد

درمان کمردرد با یوگا

تسکین کمردرد

منبع : ایران ارتوپد ، سایت پزشکی راستینه ، آموزش سلامت همگانی،  پارسینه ، پزشکان بدون مرز