تاریخ ۲۰ مرداد ۱۳۹۷
مهره ها ی ستون فقرات در بدن هر انسان که حدودا بیست و شش تاست ، بوسیله صفحات انعطاف پذیری به نام دیسک بین مهره ای از یکدیگر جدا می شوند. بیماری دیسک کمر زمانی اتفاق می افتد که دیسک از قسمت عقبی خود دچار بیرون زدگی یا فتق شود، این قسمت بیرون زده روی نخاع یا رشته های نخاع فشار وارد می کند و سبب بروز درد در ناحیه کمر با انتشار به پاها می شود.
از دلایل پارگی دیسک کمر می توان به بلند نکردن صحیح اجسام و پارگی دیسک کمر ، ایجاد فشار بر روی ستون فقرات ، وزن زیاد و پارگی دیسک کمر به علت فشار و یا ضربه اشاره کرد . این حالت بر روی اعصاب مجاور ستون فقرات فشار وارد می کند.
علائم
معمولا علائم دیسک کمر با دردی در ناحیه کمر شروع میشود. در مراحل اولیه این درد فقط در کمر ایجاد میشود و به جاهای دیگر زیاد انتشار نمی‌یابد و اگر به آن توجه نشود و این فشارها ادامه پیدا کنند، به علت این که قسمت مرکزی مهره‌ها بیرون زدگی پیدا میکند و روی ریشه عصب فشار می‌آورد، آزردگی ریشه عصب به وجود می‌آید و به دنبال آن درد و سایر عوارض ایجاد میشود. این درد می تواند به باسن، پشت پا تا پایین پا و زانوها و مچ پا و حتی انگشتان امتداد باید قسمت‌های درگیر و میزان و نوع درد و انتشار آن به سطحی که دیسک در رفته است و به محل فشار روی ریشه‌های عصبی بستگی دارد.
تشخیص
تشخیص دیسک کمر توسط پزشک به کمک بررسی تاریخچه بیمار و توجه به نشانه‌ها و علائمی که بیمار بیان میکند و همچنین با انجام معاینه بالینی امکان پذیر است. روش‌های غیر بالینی دیگر برای اثبات تشخیص لازم است.
رادیوگرافی
هرچند انجام پرتونگاری ساده کمک زیادی به تشخیص فتق دیسک نمی‌کند٬ اما روش مناسب و لازم برای موارد مشکوک است. همچنین یرای رد کردن تشخیص بیماری‌ها و ضایعات دیگر کمک میکند.
سی تی اسکن
مقطع نگاری کامپیوتری کمک کمی در تشخیص فتق دیسک دارد و برای بررسی قطر کانال نخاع و ضایعه همراه مفید است.
ام آرآی
تصویرسازی تشدید مغناطیسی یکی از بهترین امکانات تشخیصی در فتق دیسک است این روش میتواند ریشه‌های عصبی و نخاع و بافت‌های اطراف را بخوبی نشان داده و تغییرات را ثبت کند. در نمای T2 فتق دیسک نمایان می‌گردد.
میلوگرافی
در میلوگرافی با تزریق ماده رنگی مخصوص به فضای مغزی-نخاعی و پرتونگاری همزمان٬ میتوان ریشه‌های عصبی و فتق دیسک را مشخص کرد. با متداول شدن ام آرآی استفاده از این روش تقریباً منسوخ شده‌است.
آزمایش انتشار عصب
بررسی توان انتشار عصبی و الکترومیوگرافی عضلات٬ در تشخیص فتق دیسک و یافتن ریشه گرفتار شده کمک کننده‌است.
راه‌ها و روش‌های درمان
دارو
• مسکن‌ها و آرام‌بخش‌ها: اگر مصرف داروهای بدون نسخه سودمند نباشد، پزشک مسکن‌هایی مانند کدئین یا ترکیب اکسی‌کدون ـ استامینوفن (اکسی‌کونتین و اقلام مشابه) را برای مصرف کوتاه مدت تجویز میکند. خواب‌آلودگی، حالت تهوع، گیجی و یبوست از اثرات جانبی احتمالی این داروها به شمار می‌روند.
• داروهای درد عصبی: این داروها به تسکین درد ناشی از آسیب عصبی کمک می‌کنند. از آنجایی که این داروها در مجموع اثرات جانبی ملایم‌تری در مقایسه با مسکن‌های مخدر به دنبال دارند، گرایش روز افزونی در میان پزشکان برای تجویز آنها به عنوان داروهای تجویزی خط اول برای مبتلایان به درد دیسک کمر ایجاد شده است.
• شل کننده‌های عضلات: شل‌کننده‌های عضلات در صورت ابتلا به اسپاسم یا گرفتگی عضلانی تجویز می‌شوند. خواب‌آلودگی و سرگیجه از اثرات جانبی این داروها به شمار می‌روند.
کمپرس سرد و گرم
گرما درمانی گرما درمانی یکی از درمان هایی که توسط خود بیمار برای کاهش گرفتگی ماهیچه ها و نقاط ماشه ای ناشی از بیرون زدگی دیسک کمر انجام میشود گرما باعث افزایش جریان خون و اکسیژن میشود و به درمان بیمار کمک میکند این درمان باعث کاهش درد و آرامش ماهیچه های دردناک میشود در صورتیکه گرفتگی عضلات و دردهای شدید عضلات اولین مشکل شما است استفاده از حوله های گرم، کمپرس گرم و انواع دیگر شکل های گرما درمانی میتواند، به شما کمک کند و باعث کاهش درد شما شود.
سرما درمانی سرما درمانی یا یخ درمانی یکی دیگر از درمان های موثر خانگی است که برای درمان التهابات و آسیب دیدگی بافت های نرم استفاده میشود. در موارد درد ناشی از بیرون زدگی دیسک کمر کمپرس های یخ، بسته های ژل یخ میتواند باعث کاهش درد والتهابات در اطراف عصب های ستون فقرات که تحریک شده اند و یا تحت فشار هستند، شود.
فیزیوتراپی
اگرچه فیزیوتراپی و ورزش‌های پایدارسازی مهره‌های کمری به طور مستقیم فتق دیسک را اصلاح نمی‌کنند، اما عضله‌های مهره‌های کمری را پایدار می‌سازند و به این ترتیب بار تحمیل شده بر دیسک و مهره‌ها را کاهش می‌دهند. عضله‌های قوی‌تر و متعادل‌تر به کنترل مهره‌های کمری کمک می‌کنند و احتمال آسیب دیدن اعصاب و دیسک بین مهره ای از جمله دیسک بین مهره‌ای L4–L5 را به حداقل می‌رسانند.
فیزیوتراپیست برای کمک به کاهش و درمان کمر درد و گردن درد روش های درمان بدون جراحی گردن درد و کمر درد را برای شما ارائه می کند. او همچنین به شما کمک می کند تا با انجام یا اصلاح بعضی از کارها از بروز گردن درد در آینده جلوگیری کنید
تزریق
تزریقات اپیدورال ممکن است در هنگام پا درد بسیار شدید توصیه شوند. این تزریقات تزریق کورتیکواستروئید درون فضای اپیدورال ( ناحیه دور عصب های ستون فقرات) توسط پزشک مجرب در زمینه استفاده از این تکنیک انجام می شود. بعد از تزریقات اولیه ممکن است یک یا دو تزریق دیگر در زمان دیگری انجام شود. این کار باید به عنوان بخشی از یک برنامه جامع و کامل توانبخشی و درمانی انجام شود.
هدف تزریقات کاهش التهاب عصب و دیسک کمر است. تزریق نقاط ماشه ای تزریقات بیحسی موضعی ( گاها با کورتیکواستروئید ترکیب می شوند) هستند که به صورت مستقیم درون بافت نرم دچار درد یا عضلاتی که در طول ستون فقرات قرار دارند یا بر روی پشت لگن خاصره انجام می شوند. با وجود اینکه این تزریقات گاها برای کاهش درد مفید هستند اما به معالجه و درمان دیسک کمر کمکی نمی کنند.
لیزر
درمان با لیزر یکی از منطقی ترین وموثرترین روش هایی است که برای شرایط دردناک و کنترل درد دیسک کمر استفاده میشود.
نرمش‌ها
بدون شک نرمش کردن برای رفع این مشکل بسیار مفید است. با نرمش‌های کششی شروع کنید؛ رو به جلو و چپ و راست خم شوید. البته انجام این نرمش‌ها را پس از اندکی قوی‌تر شدن کمر و به شرط دامن نزدن به درد شروع کنید. انجام این نرمش‌ها فشار وارده بر دیسک را کاهش و میزان درد را تقلیل خواهد داد. از پزشک در مورد نرمش‌های مناسب کمر سؤال کنید، احتمالاً وی شما را به یک دکتر فیزیوتراپی معرفی خواهد کرد تا نرمش‌های ایمن کمر را آموزش ببینید.وضعیت اندامی مناسب (صاف ایستادن، درست و صاف نشستن، بلند کردن اجسام بدون خم کردن کمر) با کاهش فشار روی دیسک، شرایط کمر را بهتر خواهد کرد.
• زانوها و مفصل ران را هنگام بلند کردن اشباء خم کنید و پشت و کمر را صاف نگه دارید.
• هنگام حمل وسایل، آنها را نزدیک بدن خود نگه دارید.
• اگر مجبور هستید مدت زمان طولانی بایستید، مدتی یک پا را روی جعبه یا چهارپایه‌ای کوچک قرار دهید.
• اگر مدت زمان طولانی می‌نشینید، پا را به گونه‌ای روی یک چهارپایه کوچک قرار دهید که زانوها‌ی‌تان بالاتر از مفصل‌های ران قرار گیرد.
• کفش پاشنه بلند نپوشید.
• روی شکم نخوابید.
ماساژ و درمان دستی
ماساژ دادن منظم نقش قابل توجهی در تسکین کمر درد بارداری و مزمن دارد. ماساژ شامل ضربه زدن کنترل شده، مالش دادن و دستکاری بافت‌های کمر و پشت بدن میشود. این حرکات جریان خون را افزایش می‌دهند و در نتیجه اکسیژن و مواد مغذی بیشتری به عضلات می‌رسد. همچنین خون بیشتر، فراورده‌های جانبی زائدی را با خود می‌برد که به مرور زمان انباشته شده‌اند. متخصص کایروپراکتیک برای درمان پارگی دیسک کمر برنامه‌ی درمانی را طرح‌ریزی میکند که احتمالاً دستکاری مهره‌ها و دیگر تکنیک‌های کایروپراکتیک را جهت برطرف کردن علائم پارگی دیسک دربرمی‌گیرد.
اگرچه این برنامه برای هر بیمار به صورت جداگانه و منحصر به فرد تدوین میشود، در حالت کلی شامل درمان دستی و تمرین‌های درمانی میشود.توجه به شدت درد کمر در بیماری دیسک کمر، میزان فعالیت، وضعیت سلامت عمومی و تشخیص متخصص کایروپراکتیک برنامه درمانی مختص هر بیمار تهیه میشود. در مواجهه با این روش نیز، مانند هر روش دیگر، هر گونه ابهام یا سؤال در خصوص تکنیک‌های مورد استفاده یا دلیل انجام آنها را با پزشک در میان بگذارید؛ چرا که درک شما از روند درمان و چگونگی تأثیرگذاری آن بسیار مهم است.
کمربند طبی
پزشک بستن کمربند طبی را برای حمایت از کمر، تسکین درد یا ثابت نگه داشتن ستون مهره‌ها در مواجهه با عارضه‌هایی چون کیفوز در نوجوانان توصیه میکند. نوع کمربند بسته به تشخیص پزشک و برنامه درمانی تعیین میشود. از کمربند طبی میتوان در کنار درمان‌های غیرجراحی دیگری چون مصرف داروهای شل کننده عضلات و فیزیوتراپی استفاده کرد. بستن کمربند طبی پس از انجام عمل جراحی دیسک کمر شامل خشک کردن مهره‌ها یا فیوژن جهت تسریع دوره بهبود ضروری است. پزشک دستورات لازم را در خصوص نحوه بستن کمربند، زمان استفاده از آن، مدت بستن کمربند در هر روز و طول دوره درمان ـ چند هفته یا چند ماه ـ ارائه می‌دهد؛ همچنین دلیل بستن کمربند و مزایای بالقوه‌ی آن را در درمان دیسک کمر توضیح می‌دهد.
آب درمانی
از زمان های قدیم آب درمانی به عنوان یک روش برای درمان انواع مختلف بیماری ها مانند درد کمر و گردن استفاده میشده است در حالیکه نیاکان و گذشتکان ما برای استفاده از این روش باید یک چشمه آب گرم پیدا می کردند، امروزه با اختراع تکنولوژیهای جدید و در دسترس بودن آن به آسانی میتوان از این روش درمانی استفاده کرد. آب درمانی به ورزش در آب هم گفته میشود. این روش با نوع ساده آب درمانی که بوسیله یک حمام آب گرم انجام می شود، متفاوت است وشامل تمرینات ایروبیک در آب است. مشورت با پزشک برای انتخاب نوع درمان بوسیله آب درمانی باعث کاهش درد و دمان دیسک کمر شما می شود
سایر درمان ها
روش های درمان دستی:ماساژبافت های نرم بدن وکشش وحرکت مفاصل ،بهبود تعادل بدن،افزایش دامه حرکتی مفصل کمربا استفاده ازتمرینات فیزیوتراپی نمونه های این درمان ها است.
هم چنین درمان های دستی برای کاهش درد دیسک کمر هم مناسب است.
انجام حرکات درمانی:شامل تمرینات کشش واستقامتی برای افزایش دامنه حرکتی واستقامت ماهیچه ها کمروشکم وحفاظت واستحکام این قسمت ها وکاهش استرس وفشاردیسک ومفصل کمراست.
درمان عصبی عضلانی باعث بهبود حالت های بدن درموقعیت های مختلف میشود وبازگشت استحکام به ماهیچه ها ، بازگشت خواب راحت ،مکانیسم صحیح نشستن وایستادن برای حفظ دیسک وستون مهره ها ازآسیب دیدگی انجام میشود.
درمان ها شامل فراوادرمانی،شوک ها ی الکتریکی ،یخ ،لیزرسرد، انقباض ماهیچه ها ویا درمان های دیگر برای کاهش دردوالتهاب ساختارستون مهره ها است.
تمریناتی که درخانه باید انجام شود شامل تمرینات کششی ،استقامتی ،قدرتی است که باید به صورت منظم وهرروزانجام شودومرحله به مرحله سنگین ترشود.
