ساختمان دیسک کمر

دیسک بین مهره‌ای به صورت بالشتک یا صفحه‌ای بین دو جسم مهره در ستون فقرات قرارمی گیرد و جذب کننده فشارهایی است که به ستون مهره‌ها وارد می‌شود. بنابراین دیسک‌ها همانند یک کمک فنر، ضربات وارده به ستون فقرات را خنثی می‌کنند.

این عناصر به هنگام اعمال فشار، قابلیت تغییر شکل داشته و بدین طریق شدت ضربات را کاهش می‌دهند. شکل اصلی دیسک‌ها زمانی که تحت فشار نباشند، کروی است؛ ولی هنگامی که در حد فاصل مهره‌ها قرارمی گیرند، تحت تاثیر فشار وارده، پهن می‌شوند و شکل تخم مرغ را به خود می‌گیرند.

دیسک‌ها در ناحیه کمری (لومبار) به علت تحرک زیاد، ارتفاع بیشتری دارند. دو دیسک بین مهره‌ ای L4-L5 و L5-S1 (قسمت پایینی کمر) که از تحرک بالایی برخوردار هستند، نسبت به دیسک‌های فقرات کمری فوقانی ضخامت بیشتری دارند.

دیسک کمر شامل دو قسمت است

بخش مرکزی دیسک کمر

بخش مرکزی دیسک بنام هسته دیسک که نرم و مقدار آب آن نسبت به الیاف کلاژن آن بیشتراست. به این قسمت، نوکلئوس پالپوزوس می‌گویند.

هسته دیسک یک بخش قابل اتساع است. دیسک‌ها در طول روز مقداری از آب خود را از دست می‌دهند و درنتیجه کوتاهتر شده، ولی با استراحت دوباره به طول اولیه خود برمی گردند. براین اساس، ممکن است به طور طبیعی اختلاف قدی حدود ۲ سانتی متر از صبح تا عصر ایجاد شود.

بخش محیطی دیسک کمر

بخش محیطی دیسک که هسته دیسک را دربرمی گیرد. این قسمت، حلقه فیبری یا آنولوس فیبروزوس نامیده می‌شود. جنس بخش محیطی، فیبری غضروفی (فیبروکارتیلاژ) است.

خاصیت ارتجاعی دیسک بستگی به کافی بودن مقدار آب موجود در هسته مرکزی و سالم بودن حلقه لیفی آن دارد. فشارهای اعمال شده به هسته دیسک به بخش محیطی دیسک انتقال می‌یابد. ازاین نظر، بخش محیطی در حفاظت از قسمت مرکزی نقش اساسی دارد.

فتق دیسک بین مهره‌ای در بین عموم مردم و حتی پزشکان بنام‌های متفاوتی خوانده می‌شود بطور عمده بنام دیسک کمر و فتق دیسک کمر گفته می‌شود ولی اصطلاحات دیگری که آسیب وارده را بیان می‌کنند و در گفتگوی پزشکی مرسومند عبارتند از برجستگی دیسک کمر ,سُرخوردگی دیسک کمر, جابجائی دیسک کمر و فتق دیسک کمرالبته آنچه که علائم دیسک واقعی رادارد همان حالت فتق دیسک کمر کامل است.

در حالت کلي منظور از بيماری ديسک کمر، در رفتگي با بيرون زدگي قسمت مرکزی يا هسته ديسک مي‌باشد که با پارگي‌های کوچکي که به‌صورت شيارهای باريکي در اطراف آن، کم‌کم ايجاد مي‌شود همراه است.

اين بيرون زدگي‌ها و دررفتگي‌ها روی ريشه‌هاي عصبي پشت اين ديسک فشار مي‌آورند و باعث ايجاد درد و ساير عوارض دیسک کمر مي‌شوند.