اگر دچار درد در دستان یا پاها، بی حسی یا سوزن سوزن شدن در نواحی مختلف بدن، ضعف در عضلات مختلف، یا درد شدید در ناحیه کمر یا گردن هستید، احتمالا درگیر بیرون‌زدگی دیسک بین مهره‌ای شده‌اید. دیسک‌های ستون فقرات به عنوان یک بالشتک در بین مهره‌های ستون فقرات عمل می‌کنند. هر دیسک نخاعی دارای فضای داخلی نرمی است که توسط فضای بیرونی سخت‌تری محصور شده است. دیسک‌های نخاعی وظیفه نگه داشتن استخوان‌های ستون فقرات را دارند و در عین حال به عنوان دافع ضربه عمل می‌کنند که باعث می‌شود ستون فقرات به راحتی خم شود.
فتق دیسک یا بیرون زدگی دیسک بین مهره ای یک بیماری است که در آن فضای داخلی نرم دیسک نخاعی پاره شده و از قسمت بیرونی سخت‌تر خارج شده است. شایع‌ترین نوع بیرون زدگی دیسک در مهره‌های 4 و5 کمر دیده می‌شود. راه حل‌های درمانی متعددی برای درمان بیرون‌زدگی دیسک بین مهره‌ای وجود دارد. درمان‌ها از دارو، فیزیوتراپی و ورزش‌هایی برای کاهش کمر درد و تقویت عضلات تا تزریقات و در آخر جراحی متفاوت هستند.
خوشبختانه امروزه جراحی کم تهاجمی با کمترین عوارض و فواید بیشتر جای جراحی‌های باز را گرفته است.
جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره‌ی درمان بیرون زدگی دیسک بین مهره‌ای و یا رزرو نوبت در مطب دکتر فرخانی با شماره تلفن‌های 03132367465 – 03132330382 تماس حاصل فرمایید.
علت بیرون زدگی دیسک
بیرون‌زدگی دیسک بین مهره‌ای می‌تواند در اثر دو علت شایع رخ دهد: کشیدگی بیش از حد یا آسیب مستقیم به دیسک نخاعی یا تخریب طبیعی مواد دیسک نخاعی با افزایش سن. در وهله اول، بیرون‌زدگی دیسک بین مهره‌ای می‌تواند در اثر ضربه مستقیم بر بدن، اغلب از طریق آسیب‌های ورزشی، تصادفات اتومبیل، لغزش و زمین خوردن و موارد دیگر ایجاد شود. در حالی که دیسک‌های نخاعی قادر به جذب برخی از ضربه‌ها هستند، انواع مختلفی از آسیب‌ها و ضربه‌ها وجود دارد که دیسک‌های ستون فقرات قادر به دفع آنها نیستند و در نتیجه دیسک دچار فتق می‌شود.
در رده دوم، پیری عامل اصلی بیرون‌زدگی دیسک بین مهره‌ای است. با افزایش سن، مواد دیسک بین مهرهها به دلیل ساییدگی و پارگی طبیعی ضعیف می‌شوند. هرچه مواد دیسک نخاعی ضعیفتر شود، تأثیرات جزئی، کشیدگی و حرکات پیچشی باعث پارگی دیسک می‌شود.
علائم
علائمی که هر فرد برای بیرون زدگی دیسک تجربه می‌کند بسته به شرایط فرد، میزان شدت آسیب، و محلی که آسیب به ستون فقرات وارد شده است، متفاوت است. میزان بیرون‌زدگی دیسک بین مهره‌ای (مقدار مواد داخلی دیسک نخاعی که از قسمت خارجی سخت‌تر دیسک خارج می‌شود) نیز می‌تواند بر نوع، دفعات و شدت علائم تجربه شده تأثیر بگذارد. در اینجا رایج‌ترین علائم بیرون‌زدگی دیسک بین مهره‌ای مطرح شده است:
- درد در بازو، روی پا، شانه ، کل پاها، باسن، ران و یا ساق پا
- بی حسی عمومی یا احساس گزگز در نقاط مختلف بدن
- ضعف کلی یا ضعف در قسمتهای خاصی از بدن که بلند کردن وسایل را دشوار می‌کند و ممکن است باعث تلو تلو خوردن یا عدم تعادل شود
- احساس سوزش در نقاط مشابه بدن که ممکن است با احساس درد نیز همراه باشد
- درد پایین کمر
- درد کهنه یا شدید در ناحیه گردن یا بین تیغه‌های شانه یا در محل فتق
تشخیص بیرون زدگی دیسک بین مهره‌ای
در طول معاینه فیزیکی، پزشک قسمتهای مختلف بدن را بررسی می‌کند تا وضعیت سیستم‌های مختلف بدن را بررسی کند، از جمله رفلکس‌ها، قدرت عضلانی، توانایی راه رفتن، و لمس و لرزش‌های فیزیکی سبک را تشخیص می‌دهد.
برای بدست آوردن تصویری دقیق از وضعیت ستون فقرات، ممکن است به آزمایشات تصویربرداری تخصصی از جمله اشعه ایکس، سی تی اسکن (توموگرافی کامپیوتری)، MRI (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی)، الکترومیوگرام (برای بررسی تکانه‌های الکتریکی در بافت عصبی) و یا میلوگرام نیاز داشته باشید.
درمان بیرون زدگی دیسک بین مهره‌ای
درمان دیسک بدون جراحی
خوشبختانه اکثر دیسک‌های دچار فتق با گذشت زمان و درمان فتق دیسک غیر جراحی بهبود می‌یابند. پزشک دیسک شما ممکن است یک یا چند روش درمانی زیر را تجویز کند:
- استراحت گهگاهی: گرچه اجتناب از همه فعالیت‌ها خوب نیست، اما در برخی موارد استراحت دادن به کمر مفید است.
- طب فیزیکی: یک متخصص طب فیزیکی می‌تواند برای کاهش درد ناشی از فتق دیسک، یک برنامه ورزشی هدفمند و سفارشی طراحی کند یا از روش‌های درمانی مانند اولتراسوند، کشش، ماساژ و لیزر درمانی استفاده کند. بریس برای محدود کردن حرکت ستون فقرات توسط متخصصین طب فیزیکی توصیه می‌شود
- داروهای تسکین دهنده درد: این داروها ممکن است بدون نسخه یا تجویزی باشند.
- شل کننده‌های عضلانی: این داروها گرفتگی و اسپاسم عضلات را کاهش می‌دهند.
- کمپرس سرد: استفاده کوتاه مدت از کمپرس یخ یا سرد می‌تواند به کاهش التهاب کمک کند.
- پدهای گرم کننده: گرمای متوسطی که به ناحیه آسیب دیده وارد می‌شود می‌تواند درد عضلات را تسکین دهد
- پزشک دیسک شما ممکن است استروئیدها را به دقت در ناحیه آسیب دیده تزریق کند. این تزریقات کورتیکواستروئید می‌تواند تورم و التهاب را کاهش دهد ، که می‌تواند درد و علائم عصبی را کم کند.
ورزش‌های مناسب برای درمان دیسک
فعالیت‌ها و تمرینات محتاطانه می‌توانند عضلات حمایت کننده از ستون فقرات را تقویت کنند، که در نهایت فشار وارد بر ستون فقرات را کاهش می‌دهد. این عضلات همچنین می‌توانند انعطاف پذیری ستون فقرات را افزایش دهند، که می‌تواند خطر ابتلا به بیرون زدگی دیسک در آینده را کاهش دهد.
تمام تمرینات باید به آرامی و با احتیاط انجام شود. هنگامی که احساس بهتری داشتید، حرکات طبیعی مانند خم شدن و بلند کردن نیز باید با احتیاط انجام شود. انجام این تمرینات نباید دردناک باشد، زیرا کار با آن درد می‌تواند باعث آسیب بیشتر شود. تمام تمرینات باید پس از صحبت با متخصص ستون فقرات انجام شود که می‌تواند به شما کمک کند و پیشرفت شما را کنترل نماید.
کشش عضله پیریفورمیس
پیریفورمیس عضله کوچکی است که در پایین باسن قرار دارد. برای کشش این عضله، به پشت خوابیده و زانوها را خم کرده و پاها را صاف روی زمین قرار می‌دهید. سپس یک پای خود را روی پای دیگر قرار داده و مچ پا را روی زانوی خم شده قرار می‌دهید. زانوی ضربدری را بگیرید و به آرامی به سمت سینه بکشید تا جایی که احساس کشیدگی در باسن کنید. پس از اتمام این کار، پاها را عوض کنید و در طرف دیگر تکرار کنید.
کشش زانو به سمت سینه
این کشش عضلات هر طرف بدن را به طور مستقل درگیر می‌کند. برای این کشش، از کمر شروع می‌کنید و زانوها را خم می‌کنید، هر دو پا صاف روی زمین هستند. هر دو دست خود را پشت یکی از زانوهای خود قرار دهید، آن را به آرامی به سمت سینه بکشید و برای لحظه ای نگه دارید. این کار را می‌توان در هر طرف تکرار کرد.
کشش انحنای کمر
این کشش‌ها برای هدف قرار دادن عضلات ستون فقرات و کمر طراحی شده اند و باید به تدریج پس از آسیب دیدگی انجام شوند. برای انجام کشش انحنای کمر، در حالی که هر دو زانو را به سمت سینه نگه داشته اید، به پشت دراز بکشید. همزمان با این کار، سر را به جلو حرکت دهید تا کششی راحت در وسط و پایین کمر احساس کنید. این کار را چندین بار و به آرامی تکرار کنید.
کشش همسترینگ با حوله
برای این کار می‌توانید از حوله و تشک یوگا استفاده کنید. به پشت روی تشک صاف دراز بکشید و یک پا را مستقیماً با حوله ای که دور آن پا پیچیده شده به هوا بلند کنید. دو انتهای حوله را در دستها نگه دارید و با استفاده از آن به آرامی پا را به سمت بدن بکشید، 15 تا 30 ثانیه نگه دارید. پاها را عوض کنید و چندین بار تکرار کنید.
کشش همسترینگ نشسته
برای کشش ملایم همسترینگ ، روی یک صندلی بنشینید. یک پا صاف روی زمین باشد، و پای دیگر را با پاشنه روی زمین به سمت راست دراز کنید. کمر خود را صاف کرده و از روی پای کشیده به جلو متمایل شوید. احساس کشیدگی در قسمت پشت بالای ران خواهید کرد. این حالت را به مدت 15-30 ثانیه نگه دارید. پاها را عوض کنید و چندین بار تکرار کنید.
پی ار پی
پلاسمای غنی از پلاکت یا PRP نوعی درمان احیا کننده است. خون از پلاسما، گلبول‌های سفید، گلبول‌های قرمز و پلاکت‌ها تشکیل شده است. در آماده سازی برای درمان پلاسمای غنی از پلاکت، خون از بیمار گرفته می‌شود و سپس پلاکت‌ها از بقیه خون جدا می‌شوند. در فرآیندی به نام سانتریفیوژ، غلظت پلاکت افزایش یافته و سپس با قسمت دیگر خون مخلوط می‌شود. سپس در محل درد بیرون زدگی دیسک بین مهره ای، جراحی یا آسیب کمر به بیمار تزریق می‌شود.
پی آر پی به سرعت بخشیدن به روند بهبودی کمک می‌کند و به بدن کمک می‌کند خود را سریعتر و موثرتر ترمیم کند.
جراحی بیرون زدگی دیسک
رایج‌ترین روش جراحی بیرون‌زدگی دیسک بین مهره‌ای دیسککتومی (یا میکرودیسکتومی) است. دیسککتومی یک عمل جراحی برای برداشتن قسمت بیرون زده ی دیسک بین مهره‌ای یا کل دیسک است. پزشک دیسک می‌تواند به شما کمک کند تا تصمیم بگیرید کدام یک از این روش‌های درمان فتق دیسک برای شما مناسب است.
ممکن است لازم باشد پزشک فتق دیسک (جراح ارتوپدی ستون فقرات) دو یا چند استخوان مهره ای را با هم جوش دهد، به خصوص هنگامی که دیسک بیرون زده در ستون فقرات گردنی باشد. جراحی همجوشی دیسک با قرار دادن مواد پیوند استخوان در فضای بین مهره ای و نگه داشتن استخوان‌ها به مراه صفحات فلزی انجام می‌شود. گزینه دیگر این است که دیسک دچار فتق ممکن است برداشته شود و با یک دیسک مصنوعی جایگزین شود. جایگزینی دیسک مصنوعی دامنه حرکت و انعطاف پذیری بهتری نسبت به جراحی فیوژن دیسک ارائه می‌دهد.
