تاریخ ۶ آذر ۱۴۰۲
اسپاسم یا گرفتگی عضلات ، انقباض ناخواسته ماهیچه یا عضله است که معمولا دردناک می باشد و انواع مختلفی دارد. بعضی از این اسپاسم ها را می توان با مصرف دارو، رژیم غذایی یا ماساژ درمان کرد.
گرفتگی عضلات گردن و کمر
در حالت عادی، انقباض ارادی عضلات برای انجام کار یا تمرین ورزشی اتفاق می افتد. ولی انقباضی که طی اسپاسم یا گرفتگی عضلات کمر یا گردن رخ می دهد غیر ارادی است و مغز پیغام هایی را برای انقباض می فرستد که بدن نمی خواهد.
انقباض ممکن است به مدت چند لحظه، چند دقیقه یا حتی چند ساعتی ادامه یابد. یک مشکل متداول به نام “ران پای سوارکار” وجود دارد که در واقع این انقباض به ماهیچه‌های پا مربوط می‌شود. افراد اغلب به درد گرفتگی در ران پا واکنش نشان می‌دهند و به طور ناخواسته ماهیچه‌های دیگر را هم فشار می‌دهند، که متاسفانه باعث افزایش مدت زمان اسپاسم می‌شود.
علل گرفتگی عضلات
* علت گرفتگی عضلات بطور کلی و یا علت گرفتگی عضلات پا بطور خاص کشیدگی عضله در اثر حرکات ناگهانی بدن می باشد.
* انجام تمرین شدید یا بیش از حد ورزشی. اغلب بعد از دوی ماراتن، ورزشکاران در اثر از دست دادن املاح بدن، دچار گرفتگی دردناک عضلات می شوند.
* آسیب عضلات در اثر نوع تروما و حادثه. دریافت پیغام های نادرست از مغز توسط ماهیچه های آسیب دیده باعث اسپاسم می شود.
* کم آبی بدن
اسپاسم به انقباض غیر ارادی دردناک یک یا گروهی از عضله گفته می شود
* بیماری هایی مثل فلج مغزی، ام اس (MS) و سیروز کبدی
* آسیب اعصاب یا نخاع
* سوءتغذیه و کمبود املاح در بدن. از دست دادن کلسیم و منیزیم منجر به اسپاسم ماهیچه ای می شود. اگر گرفتگی متناوب باشد، فرد باید مکمل این املاح را تحت نظر پزشک مصرف کند.
* تهوع و استفراغ بیش از حد هم می تواند باعث اسپاسم ماهیچه ای شود.
* قرار گرفتن در معرض موادشیمیایی خاص مثل آفت کش ها و حشره کش ها و مسمومیت با سرب ممکن است سبب اسپاسم ماهیچه ای شود.
* آلودگی با سمومی مانند استریکنین می تواند عامل ایجاد اسپاسم عضله باشد.
* یکی از عوامل اساسی بروز اسپاسم، کاهش سطح اکسیژن است. اگر محیطی که فرد در آن قرار دارد، دارای مقدار کمی از اکسیژن باشد، ممکن است اسپاسم ایجاد شود. در این شرایط، حضور در یک محیط با فراهمی مناسب اکسیژن و انجام تنفس عمیق می‌تواند بهبودآور باشد.
* خستگی جسمی شدید و ادامه فعالیت با وجود خستگی مفرط به عنوان علل انقباض عضلات است که در این حالت استراحت، نقش موثری در بهبود اسپاسم عضلات دارد.
* * بیماران دیالیزی و افرادی که الکل مصرف می کنند نیز در معرض اسپاسم ساق پا هستند.
* نوع دیگری از اسپاسم ماهیچه ای، گرفتگی عضلات شکم در اثر آنفلوآنزای معده و یا سندرم روده تحریک پذیر است.
در صورتی که گرفتگی عضلات به صورت پی در پی رخ دهد، مناسب است به پزشک مراجعه کنید تا علت این وضعیت را تشخیص دهد و درمان مناسب را تجویز نماید.
* کودکانی که قولنج دارند، ممکن است از اسپاسم شکم نیز رنج ببرند که معمولاً با گریه شدید همراه است. این اسپاسم به دلیل واکنش ناکامل مغز به فرآیندهای گوارشی ایجاد می‌شود. به همین دلیل، با گذشت زمان و افزایش سن، وضعیت قولنج در بچه‌ها بهبود می‌یابد.
* آنژین نوع دیگری از اسپاسم است و زمانی که قلب خون کافی نداشته باشد رخ می دهد و مربوط به تصلب شرایین یا سختی سرخرگ ها است. علل آنژین معمولا گرفتگی دردناک در ناحیه سینه، گاهی گردن و کتف ها و فک است. درمان این گرفتگی عموما با درمان علل بیماری قلبی و درمان طبی آنژین صورت می گیرد.
انواع اسپاسم
اسپاسم عضلات به دو نوع کلی و جزئی تقسیم می شود
اسپاسم کلی، تمام عضلات را در برمی گیرد و شایع ترین علت آن کاهش آب بدن است که با نوشیدن آب و مایعات زیاد برطرف می شود.
اسپاسم جزیی، قسمتی از بدن مثل کمر یا گردن را درگیر می کند و فروان ترین علت آن، انجام حرکت ناگهانی در این قسمت ها است.
بیشترین نقاطی که دچار اسپاسم می شوند
کمر و گردن بیشتر از سایر نقاط بدن دچار گرفتگی عضلات می شوند. گرفتگی کمر به علت حرکت ناگهانی عضلات کمر، انجام ورزش های سنگین و بد نشستن و ایستادن به مدت طولانی اتفاق می افتد. وجود برخی بیماری‌ها، کاهش املاح بدن، بارداری و عادت ماهانه در زنان از علل دیگر اسپاسم عضلات کمر هستند.
مهمترین اقدام برای بهبود گرفتگی کمر، استراحت و انجام تمرینات کششی پس از بهبودی نسبی است.
علل اسپاسم گردن نیز حرکات ناگهانی گردن و قرار گرفتن نامناسب سر روی بالش است که در این موارد استفاده از برخی داروهای ضد التهاب سبب کاهش درد می شود.
همچنین اسپاسم در عضلات ساق پا نیز اتفاق می افتد. این اسپاسم معمولا عضلات کوچک روی پا را گرفتار می کند، به طور مثال در شرایطی که زانو نیمه خمیده است و آن را ناگهان صاف می کنیم، انقباض در عضله ایجاد می شود.
افرادی که به طور متناوب و ناگهانی دچار گرفتگی عضله در نواحی معده، شانه، گردن و قفسه سینه می شوند، باید آن را جدی بگیرند، زیرا اسپاسم در این نقاط می تواند علامتی از آنفارکتوس قلبی باشد
بهبود گرفتگی عضلات
استفاده از داروهای ضد التهاب و در برخی از موارد برخی پمادها همانند پمادهای نعناع‌دار می تواند نقش بسزایی در کاهش درد ناشی از گرفتگی عضلات داشته باشد.
مالیدن پماد روی موضع سبب گرم شدن و انبساط عضلات و افزایش جریان خون می شود و اسپاسم را بهبود می بخشد.
استفاده از تداخل سرمای گرما و سردی می‌تواند بهبود گرفتگی عضلات را تسریع کند. سرما باعث انقباض عضلات می‌شود، در حالی که گرما باعث گشادی عروق و افزایش جریان خون می‌شود، که هر دوی این اثرات ممکن است به بهبود گرفتگی عضلات کمک کنند. بنابراین، استفاده از کیسه یخ برای سرمازدگی و کیسه آب گرم برای گرمازدگی ممکن است نقش مؤثری در این زمینه ایفا کند.
همچنین، ماساژ با انجام درست و با رعایت اصول، می‌تواند باعث افزایش فشار خون و انبساط عضلات شود. این عملکرد‌ها ممکن است به کاهش درد و بهبودی عملکرد عضلات کمک کنند.
استراحت، ماساژ، کشش عضلات و تمرینات کششی می تواند درمان های مناسبی برای گرفتگی عضلات ساق پا باشند.
افرادی که به طور مکرر دچار اسپاسم عضلات پا می شوند، می توانند 10 تا 15 دقیقه مچ پای خود را درآب گرم قرار دهند تا درد کاهش یابد.
منبع: وبلاگ دکتر دقاق زاده
