تاریخ ۲ اردیبهشت ۱۴۰۳
کشکک، استخوان تنها
کاسترون، یک استخوان کوچک و تقریباً گرد، در قسمت بالای زانو واقع شده است. این استخوان، با انقباض عضله چهار سر ران به سمت بالا و پایین حرکت میکند. با وجود این که کاسترون به هیچ استخوان یا عضله‌ای دیگر وصل نمی‌شود، اما در میان دو لایه تاندون قرار گرفته است که از انتهای عضله چهار سر ران به سمت پایین زانو متصل میشود. حضور این استخوان تنها به افزایش کارایی عضله چهار سر ران کمک میکند.
نرم شدن غضروف کشکک یا کندرومالاسی کشکک چگونه ایجاد میشود
از عوامل مهمی که زمینه را برای ایجاد این بیماری مستعد میکند تغییر شکل مسیر شیار مانندی است که کشکک باید در حین بالا و پایین رفتن در جلوی قسمت پایینی استخوان ران طی کند. گاهی استخوان کشکک به دلیل عدم تعادل بافت‌هایی که به آن متصل می‌شوند، به یک سمت منحرف یا کج میشود و در شیار مخصوص خود به درستی حرکت نمی‌کند. این وضعیت حرکت نامناسب کشکک یا انحراف پاتلا به عنوان Patellar maltracking شناخته میشود. نتیجه این وضعیت، توزیع نامناسب نیروها است، به گونه‌ای که فشارهای بیشتری به برخی از قسمت‌های غضروف کشکک وارد میشود و این امر منجر به نرم شدن و زیرشدن غضروف می‌گردد.
این بیماری بیشتر در زنان شیوع دارد، به‌طوری‌که نرخ ابتلا در زنان حدود دو برابر نرخ ابتلا در مردان است. در نوجوانان، این بیماری به صورت متداولتر دیده میشود، به خصوص در سنین رشد. انجام ورزش هایی مانند دویدن، دوچرخه‌سواری، فوتبال، تنیس، و اسکی، به ویژه اگر شخص ورزش را تازه شروع کرده باشد یا شدت آن را به‌طور ناگهانی افزایش دهد، می‌تواند عوامل افزایش دهنده خطر این بیماری باشد. به‌نظر می‌رسد که افرادی که صافی کف پا دارند یا زانوهای پرانتزی دارند، این بیماری را بیشتر تجربه می‌کنند.
شیوع
این بیماری در نوجوانان و جوانان و به ویژه دختران از شیوع بیشتری برخوردار است.
علایم و نشانه ها
۱– درد: درد معمولاً متناوب است(گاهی وجود دارد و گاهی وجود ندارد) و در قسمت جلوی زانو حس می شود. بلند شدن از صندلی، بالا یا پایین رفتن از سراشیبی، بالا و پایین رفتن از پلّه، خم کردن همزمان زانوها(به ویژه در دامنه های زیاد)، فعّالیت های جهشی، دویدن، چمپاتمه زدن، دو زانو و چهار زانو نشستن می توانند باعث تشدید درد شوند. این درد گاهی به پشت زانو تیر می کشد.
۲– احساس سفتی یا خشکی: به ویژه پس از نشستن یا بی حرکتی طولانی، بیمار احساس سفتی در حرکات زانو دارد که با کمی راه رفتن بهبود پیدا می کند.
۳– تق تق کردن زانو.
۴– در رفتن زانو از زیر پا به هنگام راه رفتن.
۵– احساس خستگی زانو: گاهی بیمار احساس می کند که زانویش زور کافی برای حرکت ندارد.
۷- تورّم زانو: که البتّه چندان شایع نیست.
تذکّر: معمولاً بیمار تنها یک یا تعدادی از علایم فوق را تجربه می کند و وجود همه علایم با هم؛ تنها در موارد پیشرفته دیده می شود.
معاینه
یک معاینه ساده هست که خودتان هم می توانید انجام دهید و ببینید که دچار نرمی غضروف کشکک هستید یا خیر. روی زمین به پشت بخوابید و پاهای خود را دراز کنید و از یک نفر بخواهید که کف دست خود را روی استخوان کشکک شما گذاشته فشار ملایمی اعمال کند. در این حال عضله چهار سر ران را منقبض کنید. درد ناخوشایندی که تجربه خواهید کرد نشان می دهد که شما دچار این بیماری هستید.
درمان
– مهمترین اقدام درمانی؛ تقویت عضلات چهار سر ران است. برای این کار می توانید یکی از تمرینات زیر را انجام دهید:
– روی صندلی بنشینید و ساق پای خود را بالا بیاورید تا جایی که ران و ساق در یک امتداد قرار گیرند. ۵ ثانیه در همین وضعیت بمانید. این تمرین را روزی ۳ بار و هر بار ۲۰ حرکت برای هر پا انجام دهید.
– به پشت بخوابید و در حالی که روی انگشتان پا رو به صورت است، عضله چهار سر ران را به مدّت ۵ ثانیه منقبض و سپس رها کنید. این تمرین را نیز باید روزی ۳ بار و هر بار ۲۰ مرتبه برای هر پا انجام دهید.
– ورزش شنا برای این بیماران مفید است.
– از کوهنوردی، دوچرخه سواری(به خصوص با ارتفاع کم زین)، بالا و پایین رفتن از پلّه، زانو زدن، چمپاتمه زدن و دویدن در سرازیری و سربالایی اجتناب کنید.
با انجام اقدامات ساده فوق، اکثر بیماران بهبودی واضحی را تجربه خواهند کرد.
درمان به شیوه طبّ سنّتی
ضمن تأیید اقدامات درمانی فوق الذّکر، به شما توصیه می کنیم برای حصول نتیجه مطلوب و مناسب مراحل زیر را پیگیری کنید
ماساژ
تا بهبودی کامل؛ هر شب زانوها را با یک روغن مناسب مثل روغن زیتون تصفیه نشده، سیاهدانه، بادام تلخ، هسته قیسی، کرچک، کنجد، نارگیل و یا … ماساژ دهید. ماساژ را به آرامی و تا جذب کامل روغن به پوست ادامه دهید. پس از پایان ماساژ بهتر است روی ناحیه ماساژ را با یک پلاستیک فریزر بپوشانید تا میزان جذب روغن افزایش پیدا کند. مخلوط کردن مقدار کمی فلفل سیاه، دارچین یا زنجبیل با روغن، اثر درمانی آن را افزایش می دهد. معمولاً پس از یکی دو شب، کاهش فوق العاده ای در علایم بیماری ایجاد خواهد شد.
بستن زانو
۱-به هنگام خواب با یک شال پشمی کمک شایانی به تسریع درمان می کند.
۲- در طول دوره درمان حتّی المقدور از مصرف غذاهای سردی خودداری شود.
۳- با تأیید پزشک، انجام حجامت زانو یا زالواندازی این ناحیه، یکی از بهترین اقدامات برای رسیدن به نتیجه درمانی مطلوب است.
۴- با انجام اقدامات فوق می توانید از حصول نتیجه درمانی مطلوب مطمئن باشید.
منبع: وبلاگ دکتر فروغ , ایران ارتوپد
