درمان آرتروز گردن با فیزیوتراپی: ماساژ، ورزش و طب سوزنی - متخصص درمان کمردرد و ستون فقرات:دکتر فرخانی

تاریخ ۵ آذر ۱۴۰۲

آرتروز یک عبارت گسترده است که برای التهاب یک مفصل به کار برده می‌‌شود و معمولاً با احساس درد، سفتی، تورم، قرمزی یا حساسیت به لمس همراه است. بیش از ۱۰۰ نوع مختلف آرتروز وجود دارد که از بیماری‌های خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید تا استئوآرتریت تحلیل برنده متغیر هستند. آرتروز می‌‌تواند در هر یک از مفاصل بدن به وجود بیاید اما در آن دسته از افرادی که دچار آرتروز گردن می‌شوند این اختلال می‌تواند فقط گردن را درگیر کند. تعداد زیادی از بیماران متوجه می‌‌شوند که فیزیوتراپی یک بخش مهم از فرآیند درمان آرتروز است. فیزیوتراپی به این افراد کمک می‌‌کند با درد و ناتوانی حاصل از آرتروز کنار بیایند و به طور کلی هدف از درمان آرتروز گردن مدیریت و کنترل بیماری است.

آرتروز گردن چیست؟

آرتروز گردن، شایع‌ترین نوع آرتروز در محدوده گردن است و افراد با عمر طولانی ممکن است در یک یا چند مفصل خود با آن روبرو شوند. اکثر افرادی که ۶۰ سال به بالا دارند، با برخی از انواع استئوآرتریت مواجه می‌شوند. این اختلال زمانی ایجاد می‌شود که غضروف محافظ بین استخوان‌ها و مفاصل دچار خرابی و تحلیل می‌شود. در اثر این فرآیند، بافت‌ها به‌طور تدریجی از بین می‌روند و استخوان‌ها شروع به ساییدگی روی یکدیگر می‌کنند، که باعث درد و التهاب می‌شود. این مشکل معمولاً با تورم، قرمزی، و سفتی، به‌ویژه در هنگام شروع حرکت و پس از فعالیت‌های بدنی، همراه است.

گردن، که به عنوان ستون فقرات ناحیه گردن نیز شناخته می‌شود، از هفت استخوان کوچک تشکیل شده است که به آن مهره گفته می‌شود. فاصله بین استخوان‌ها توسط یک بافت غضروفی پوشانده شده است که دیسک نام دارد. دیسک یک بافت نازک است که از ساییدگی مهره‌ها روی یکدیگر جلوگیری می‌کند. اما هنگامی که دیسک نازک می‌شود، ممکن است باعث ساییدگی مهره‌ها شود و این امر منجر به بروز درد، التهاب، و اختلالاتی مانند آرتروز گردن می‌شود. تغییرات اولیه ممکن است خفیف باشند اما با گذر زمان شدت بیماری افزایش یافته و به علائم و نشانه‌های متنوعی منجر شود.

علائم و نشانه‌های آرتروز گردن چیست؟

برخی از افرادی که دچار آرتروز گردن هستند علائم و نشانه‌های کمی دارند حتی در موارد شدید برخی از بیماران هستند که درد ندارند و فقط ممکن است متوجه شوند که دامنه حرکات گردن آنها تا حدودی کاهش پیدا کرده است اما برخی دیگر دچار علائم و نشانه‌های آرتروز می‌شوند که تعدادی از آنها به شرح زیر می‌باشند:

از دست دادن دامنه حرکات گردن یکی از علائم آرتروز گردن است. اگر مدتی است که دیگر نمی‌توانید سر خود را بچرخانید و به شانه خود نگاه کنید یا اگر مانند گذشته نمی‌تواند به سقف یا انگشتان پای خود نگاه کنید این امر می‌‌تواند علامت آرتروز گردن باشد.
احساس درد در یک مفصل علامت شایع آرتروز در هر نقطه از بدن است. در صورتی که شما در قسمت پشت گردن خود دچار درد شده اید نباید آن را نادیده بگیرید. گاهی اوقات درد به انجام یک فعالیت جسمانی ارتباط دارد و معمولاً در اوایل صبح یا بعد از فعالیت جسمانی سنگین بدتر می‌شود.
ضعف، بی حسی و سوزن سوزن شدن در کنار درد نیز از دیگر علائم و نشانه‌های آرتروز گردن محسوب می‌‌شوند و افرادی که دچار آرتروز گردن هستند در هنگام خم شدن و برداشتن اشیا به ویژه اشیایی که بالاتر از سر قرار دارند یا دولا شدن دچار درد شدید و گاهی اوقات بی حسی خواهند شد. این امر معمولا به تشکیل زائده‌های استخوانی در ستون فقرات ناحیه گردن ارتباط دارد. این زائده‌های استخوانی می‌توانند باعث فشرده شدن عصب یا طناب نخاعی شوند که از این اختلال تحت عنوان تنگی کانال نخاعی یا تنگی فورامن یاد می‌شود و شایع ترین علت بروز علایم و نشانه‌های نورولوژیکی در بزرگسالان است و به صورت سوزن سوزن شدن، بی حسی و ضعف خودش را نشان می‌دهد.

اگرچه آرتروز اغلب باعث بروز تورم مفصل می‌‌شود ممکن است در همه موارد ابتلا به آرتروز گردن این اختلال مشاهده نشود. معمولاً در مفاصل کوچک دست و پا یا مفاصل بزرگ زانو شما شاهد تورم خواهید بود اما در گردن معمولاً تورم مشاهده نخواهد شد اما ممکن است در پشت گردن مقداری پف کردگی به وجود بیاید اما در محل مفصل یا زیر سطح پوست می‌توان به راحتی تورم را تشخیص داد.

آرتروز گردن چگونه تشخیص داده می‌شود؟

در موارد بروز استئوآرتریت علائم و نشانه‌های تحلیل رفتگی مفصل اغلب در عکس برداری توسط اشعه ایکس یا سایر روش‌های عکس برداری مشاهده خواهد شد. اولین کسی که برای تشخیص آرتروز گردن درخواست می‌شود عکس برداری ساده توسط اشعه ایکس است چرا که در بررسی گردن به لحاظ تشخیص آرتروز گردن دقت خوبی دارد اما اگر پزشک بخواهد از وجود فشردگی عصب اطلاع پیدا کند به تست‌ها و روش‌های عکس برداری بیشتری نیاز خواهد داشت. در صورتی که پزشک عقیده داشته باشد که سایر اختلالات روماتولوژیکی از قبیل آرتریت روماتوئید در بروز درد گردن نقش دارند درخواست آزمایش خون را می‌‌دهد تا وجود فاکتورهای مربوط به این بیماری خود ایمنی بررسی شود. درمان آرتروز گردن به طور کامل با درمان استئوآرتریت در ستون فقرات ناحیه گردن تفاوت دارد.

درمان آرتروز گردن با فیزیوتراپی

پزشک و متخصص فیزیوتراپی با هم همکاری نزدیکی دارند تا بتوانند به خوبی هدف از انجام فیزیوتراپی را مشخص نمایند. البته به نظرات و خواسته‌های بیمار نیز توجه می‌شود به عبارتی آنچه که بیمار باید بتواند انجام بدهد نیز لحاظ خواهد شد. متخصص فیزیوتراپی و بیمار با هم همکاری دارند تا به یک برنامه قابل اجرا دست پیدا کنند. شرایط مفاصل بیمار از قبیل قدرت انعطاف پذیری و بد شکلی آنها و همچنین قدرت عضله، استقامت فیزیکی و تعادل باید در طراحی برنامه فیزیوتراپی گنجانده شود. معمولاً از این فاکتورها تحت عنوان فعالیت‌های روزمره یاد می‌شود. با در نظر گرفتن اهداف و همکاری با متخصص فیزیوتراپی، بیمار می‌تواند به بهبود عملکرد فانی خود بپردازد و توانایی خود را برای انجام امور روزمره افزایش دهد.

از ورزش کردن غافل نشوید

برنامه ورزشی مناسب می‌تواند به کاهش درد و سفتی مفصل کمک کند و به بهبود قدرت، انعطاف پذیری مفصل، تعادل، هماهنگی، و استقامت آن ارتقاء بخشد. سوال این است که برنامه ورزشی بهینه چیست؟ بهترین برنامه ورزشی آن است که با توجه به محدودیت‌های جسمانی هر فرد طراحی شده و به او کمک می‌کند به تدریج پیشرفت کند. متخصصان فیزیوتراپی قادرند هر فرد را به صورت شخصی سنجیده و به او راهنمایی کنند که چگونه بهترین تمرینات تقویتی، تمرینات ایروبیک، و تمرینات دامنه حرکات را انجام دهد.

یوگا یکی از تمریناتی است که بسیار مفید می‌باشد و می‌تواند بهبود علائم و نشانه‌های آرتروز را فراهم کند. این تمرینات باعث تقویت ستون فقرات می‌شوند و یوگا گرم باعث افزایش انعطاف و شل شدن عضلات و رباط‌ها می‌گردد. برای افرادی که تحت استرس قرار دارند و این استرس باعث درد گردن می‌شود، انجام حرکات کششی می‌تواند به تسکین درد کمک کند.

روش‌هایی برای محافظت از مفصل و تسکین علائم آرتروز گردن

محافظت از مفصل برای بهبود توانایی حرکتی مفصل و کاهش ریسک بد شکلی آن بسیار مهم است. شما باید از وارد کردن فشار غیر ضروری به مفصل خود اجتناب کنید و برای کاهش می‌زان فشار به مفصل شانه باید به حفظ یا بهبود قدرت عضلات خود بپردازید و حتماً در هنگام راه رفتن به حالت صحیح بدن خود توجه کنید. از داشتن فعالیت جسمانی بیش از حد خودداری کنید و قبل از آن که مفاصل شما خیلی سفت شوند از وسایل کمکی و انطباق پذیر استفاده نمایید. برای افزایش می‌زان مراقبت از مفاصل گردن که دچار آرتروز هستند شما باید به حفظ یا بهبود انعطاف پذیری قدرت عضلات خود بپردازید. اقدامات زیادی وجود دارند که به شما برای محافظت از مفاصل کمک می‌کنند. از پزشک خود بخواهید در این راستا شما را راهنمایی کند.

حفظ حالت صحیح بدن در هنگام راه رفتن اهمیت دارد

منظور از مکانیک بدن نحوه راه رفتن و حالت بدن است. حالت صحیح بدن باعث می‌شود که از می‌زان درد مفصل و عضله کاسته شود، استرس و کشیدگی مفصل کم شود و ریسک بروز آسیب دیدگی کاهش پیدا کند. همه افراد باید در هنگام راه رفتن، نشستن، ایستادن، برداشتن اشیا، و حتی خوابیدن به حالت بدن خود توجه کنند. حفظ حالت صحیح بدن برای سلامت مفاصل ضروری است. متخصص فیزیوتراپی می‌تواند به شما کمک کند بیشتر به حالت بدن خود توجه نمایید.

استفاده از کمپرس سرد یا گرم باعث کاهش درد و التهاب می‌شود

استفاده از کمپرس سرد یا گرم باعث کاهش ناراحتی ناشی از درد مفصل یا درد عضلانی خواهد شد. معمولاً بیماران این سوال از پزشک خود می‌‌پرسند که کمپرس سرد بهتر است یا گرم؟ در اکثر موارد این مسئله به نوع آرتروز و اینکه کدام مفاصل یا عضلات دردناک و متورم و ملتهب شده اند بستگی دارد. برخی از بیماران استفاده از کمپرس سرد را به کمپرس گرم ترجیح می‌‌دهند و برعکس. متخصص فیزیوتراپی می‌تواند به شما کمک کند بهترین روش را برای تسکین درد خود انتخاب کنید.

ذخیره انرژی عامل کلیدی در کنترل درد است

انجام فعالیت جسمانی بیش از حد می‌تواند باعث احساس خستگی، درد، سفتی، و خشکی مفاصل شود. این علائم زمانی افزایش می‌یابند که فعالیت جسمانی با سطح استراحت فرد همخوانی نداشته باشد. ضروری است که میزان مناسب فعالیت جسمانی را بدانید و از انجام آن بیش از حد پرهیز کنید تا از شروع درد جلوگیری شود. در واقع، درد یک نشانه هشدارنده است که ممکن است به وجود مشکلات اشاره داشته باشد. متخصصان فیزیوتراپی می‌توانند به شما کمک کنند تا محدودیت‌ها و سرعت مناسب برای انجام فعالیت جسمانی را تعیین کرده و به شما را در پیشگیری از درد راهنمایی کنند.

سایر روش‌های درمانی

مصرف داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب از قبیل ایبوپروفن یا ناپروکسن سدیم می‌تواند باعث تسکین درد و کاهش تورم ناشی از آرتروز شود.
مصرف سایر داروها از قبیل شل کننده‌های عضلانی می‌تواند به رفع سفتی عضلات و درد آن کمک کند تا باعث شل شدن گردن شده و درد تسکین پیدا کند.
ماساژ دادن گردن می‌تواند به رفع سفتی و گرفتگی عضلات که منجر به بروز درد گردن و ناحیه شانه می‌شود کمک نماید.
بیمارانی که دچار درد ناشی از آرتروز گردن هستند می‌توانند از طب سوزنی بهره بگیرند. در این روش قدیمی از تعداد سوزن ریز استفاده می‌‌شود و وارد پوست می‌‌شوند و به درون نقاط خاصی فرو می‌‌روند که این امر منجر به تسکین درد خواهد شد. برخی از تحقیقات بالینی نشان داده است که طب سوزنی در تسکین برخی از انواع خاص درد نقش دارد.
استروئیدها مانند کورتیزون یک داروی ضد التهاب قوی هستند که به درون مفصل تزریق شود تا باعث کاهش تورم و التهاب شوند.
رادیو فرکانسی ابلیشن یک روش کم تهاجمی است که به تخریب رشته‌های عصبی که به ارسال سیگنال‌های درد به مغز می‌پردازند کمک می‌کند و به این ترتیب از ایجاد درد مزمن در گردن و سایر نقاط بدن جلوگیری خواهد کرد.
عمل جراحی به عنوان آخرین راه حل و زمانی که سایر روش‌های درمانی کمک به تسکین درد نکرده باشند و آرتروز گردن تا جایی پیشرفت کرده باشد که شما به اقدامات مداخله گرانه نیاز داشته باشید توسط پزشک پیشنهاد خواهد شد. انجام عمل جراحی برای موارد پیشنهاد می‌شود که بیمار دچار درد شدید و بد شکلی گردن یا افزایش ضعف و بی حسی یا سوزن سوزن شدن شده باشد. فشردگی شدید طناب نخاعی در برخی از بیماران رخ می‌‌دهد که در صورت لزوم باید به جراحی ستون فقرات ناحیه گردن پرداخت تا عملکرد آن به طرز قابل توجهی افزایش پیدا کند. اما واقعیت این است که از هر صد نفر یک نفر شاید به انجام عمل جراحی برای آرتروز گردن نیاز داشته باشد.

اصلاح سبک زندگی

ایجاد برخی تغییرات در فعالیت‌های روزمره می‌‌تواند به بهبود شرایط شما کمک کند. برخی از این نکات برای افرادی که دچار آرتروز گردن هستند به شرح زیر می‌باشد:

به طور کلی باید هر فرد در طول شبانه روز ۸ ساعت بخوابد و در صورتی که زیر سر او مناسب نباشد یا بدن او در شرایط بدی قرار داشته باشد درد و سفتی گردن او افزایش خواهد یافت. تحقیقات نشان داده که خوابیدن روی شکم باعث بروز درد گردن خواهد شد. خوابیدن به پهلو یا به پشت و عوض کردن بالش می‌تواند تا حد زیادی باعث تسکین درد گردن شود. از بالشی استفاده کنید که به خوبی از گردن شما محافظت می‌کند. سعی کنید به پشت بخوابید و چند عدد بالش کوچک را زیر دست خود قرار دهید تا دست شما بالا بیاید و فشار کمتری به گردن و شانه شما وارد شود.
اکثر افراد در طول روز روی صفحه کیبورد خم می‌شوند یا به مدت طولانی به صفحه موبایل خود که در دست دارند خیره می‌شوند که این کارها باعث می‌شود سلامت گردن آنها به خطر بیفتد تا جایی که دچار گرفتگی، کشیدگی، درد و سایر مشکلات مربوطه شوند. اگر شما به مدت طولانی به صفحه کامپیوتر یا گوشی موبایل خود نگاه می‌کنید سعی کنید به فکر اصلاح حالت بدن خود باشید تا بتوانید به جای آنکه روی گوشی خود خم شوید به طور مستقیم به صفحه آن نگاه کنید. بهتر است که ارتفاع میز خود را به نحوی تنظیم کنید که مجبور نباشید گردن خود را بکشید یا خم کنید. از نگه داشتن گوشی موبایل با گردن خود اجتناب کنید. تعداد زیادی از ما به طور ناخودآگاه در هنگام صحبت کردن با موبایل سر خود را به سمت گوشی خم می‌کنیم که این امر باعث بروز درد گردن خواهد شد.
زمان نگاه کردن به صفحه موبایل یا کامپیوتر را کاهش دهید و هر یک ساعت یک بار بلند شوید و چند دقیقه قدم بزنید.
سعی کنید کمتر در محیطی قرار بگیرید که ارتعاش دارد. برخی از مشاغل در محیط انجام می‌شوند که باعث می‌شوند سرعت تحلیل رفتگی بافت محافظ بین مهره‌ها افزایش پیدا کند. اگر شما مدام با ماشین آلات سنگین سر و کار دارید یا از وسایل و تجهیزات لرزشی استفاده می‌کنید باید احتیاط کنید زیرا این وسایل سرعت تحلیل رفتگی مفاصل گردن و بروز آرتروز گردن را افزایش می‌دهند.
بهبود حالت گردن و حرکات آن بپردازید چرا که حالت گردن در هنگام نشستن یا ایستادن باعث می‌شود که علائم و نشانه‌های شما بدتر یا بهتر شود و سرعت پیشرفت آرتروز گردن افزایش یابد یا کاهش پیدا کند.