تاریخ ۱۴ اسفند ۱۴۰۲
درد گردن در برخی موارد بسیار شدید است و ممکن است ناحیه‌های دیگر بدن را نیز درگیر کند. این دردها اغلب ناشی از بیماری‌هایی مانند دیسک گردنی و یا ارتروز گردنی هستند و به نقاط دیگر بدن تابیده میشوند. نقاطی که با دردهای گردن درگیر میشوند، شامل اجزای مختلف دست از جمله شانه، بازو و حتی آرنج و مچ دست می‌باشند.
علت دردهای گردن که به شانه، بازو، ساعد یا دست انتشار می‌یابند، در بسیاری از موارد ناشی از تحریک ریشه‌های عصبی است که از نخاع گردنی خارج میشوند. این حالت رادیکولوپاتی گردنی (Cervical radiculopathy) نامیده میشود و شروع این بیماری با پیر شدن دیسک‌های بین مهره‌ای رخ می‌دهد.
علل تحریک ریشه های عصبی نخاع گردن
قسمتی از نخاع که در ستون مهره گردنی قرار دارد، نخاع گردنی نامیده میشود. از این قسمت از نخاع، ریشه‌های عصبی به بیرون خارج میشوند. این ریشه‌های عصبی پس از خروج از نخاع به سمت شانه، بازو و سایر اجزای بالایی بدن می‌روند و حس و حرکت آنها را تامین می‌کنند. در ناحیه گردن، ریشه‌های عصبی ممکن است به دلایل مختلفی تحت فشار قرار گیرند و این فشار میتواند منجر به علائمی مانند درد و اختلال در حس و حرکت شود.
شایع‌ترین این علل عبارتند از:
۱-با افزایش سن، دیسک بین مهره ای محتوای آب خود را از دست داده و چروکیده و کوچک میشود. این عارضه را اسپوندیلوز Spondylosos میگویند. کاهش ارتفاع دیسک موجب می شود مهره ها به یکدیگر نزدیک تر شوند. این نزدیک شدن مهره ها موجب می شود سوراخ یا دهانه ای که بین دو مهره مجاور هم و در دو طرف آنها قرار دارد تنگ می شود. این دهانه ها محل خروج ریشه های عصبی از نخاع هستند. پس به این اعصاب فشار وارد میشود.
۲-با نزدیکتر شدن مهره ها به هم فشار بیشتری به مفاصل بین مهره ها که به آنها فاست میگویند وارد می شود. این فشار به نوبه خود موجب آرتروز و سائیدگی مفصل میشود. هر مفصلی که سائیده میشود شروع به ساختن استخوان های اضافه در اطراف خود می کند. همچنین لیگامان های اطراف مفصل هم کلفت تر می شوند. مفاصل بین مهره ای هم همین کار را می کنند. این استخوان های اضافی و لیگامان های کلفت شده دهانه بین مهره ای و هم کانال نخاع را تنگ تر م یکند.
۳-گاهی اوقات دیواره حلقوی دیسک بین مهره ای گردن به تدریج ضعیف شده و بعد از مدتی پاره می شود. قسمت مرکزی دیسک گردن می تواند از طریق این پارگی که معمولا در قسمت پشتی دیسک است از دیواره آن بیرون بزند. به این روند هرنی یا فتق دیسک بین مهره ای گردن می گویند. فشار این دیسک بیرون زده گردن هم می تواند روی ریشه های عصبی که در حال خارج شدن از نخاع هستند موجب تحریک ریشه عصبی و بروز علائم شود.
۴-گاهی اوقات رباط هایی که مهره ها را در کنار هم پایدار نگه می دارند به دنبال ضربه پاره می شوند. در این موارد مهره ها ناپایدار شده و نسبت به هم حرکات غیر معمولی را انجام می دهند. این حرکات موجب فشار بر روی ریشه عصبی می شود. ناپایداری مهره ها میتواند در بعضی بیماری ها که موجب شلی رباط های ستون مهره گردنی می شوند (مانند روماتیسم مفصلی) هم ایجاد گردد.
۵-در اسپوندیلولیستزی یک مهره بر روی مهره پایینی سر خورده و به جلو جابجا می شود. این جابجایی غیر معمول میتواند روی ریشه های عصبی فشار بیش از حدی وارد کند
مجموعه این عوامل موجب افزایش فشار بر روی ریشه های عصبی میشوند که در حال خروج از نخاع هستند.نکته بسیار مهم این ست که اتفاقاتی را که ذکرشد روندی طبیعی است و کم و بیش در همه انسان ها اتفاق می افتد. اگر از همه افراد بالای ۵۰ سال ام آر آی به عمل آید در نصف آنها تغییراتی را که ذکرشد دیده می شود. این حال این تغییرات در بعضی افراد موجب بروز علائم می شود و در اکثر موارد بدون علامت باقی می ماند.
علائم تحریک ریشه های عصبی گردن
مهمترین علائم تحریک ریشه های عصبی در گردن به صورت درد گردن با انتشار به شانه، بازو، ساعد یا دست است. گاهی علائمی به صورت گزگز، سوزن سوزن شدن یا کاهش حس لمس پوست به وجود می اید و گاهی فرد احساس می کند قدرت دست وی در انجام دادن بعضی از کارها کاهش پیدا کرده است. علائم گفته شده ممکن است با به عقب بردن یا چرخاندن سر شدیدتر شوند و اکثراً با گذاشتن دست به روی سر کم می شوند.
تشخیص تحریک ریشه های عصبی گردن
پس از صحبت با بیمار و جمع آوری اطلاعات مربوط به مشکلات و ویژگی‌های آن، پزشک معالج به بررسی ناحیه گردن بیمار می‌پردازد. او ممکن است از روشهای تصویربرداری مانند رادیوگرافی ساده، سی تی اسکن و ام آر آی استفاده کند تا در تشخیص کمک کننده باشد. همچنین، انجام تست نوار عصبی گردن نیز میتواند به تشخیص وی در این زمینه کمک کند.
درمان ریشه های عصبی گردن
بسیاری از بیماران با گذشت زمان و بطور خودبخودی خوب می شوند. این زمان ممکن است چند روز یا چند هفته باشد. گاهی اوقات بعد از مدتی علائم بیمار دوباره برمی گردد که این هم معمولاً خودبخود خوب می شود. این دوره های رفت و برگشت ممکن است بارها تکرار شود. گاهی هم درد گردن ممتد باقی مانده و خوب نمی شود. پزشک ارتوپد برای درمان از روش های زیر استفاده می کند:
۱-گردنبند طبی : این گردنبند ها حرکات گردن را قدری محدود می کنند و به عضلات گردن اجازه می دهند مدتی استراحت کنند و این موجب می شود فشار به ریشه های عصبی کمتر شود. نکته مهم این است که این گردنبند ها نباید به مدت طولانی بسته شوند چون موجب ضعیف شدن عضلات گردن و بدتر شدن وضعیت بیمار می شود.
۲-فیزیوتراپی : فیزیوتراپی می تواند با انجام دادن نرمش های طبی مخصوص برای افزایش قابلیت انعطاف گردن و تقویت عضلات گردن به رفع علائم کمک کند. گاهی اوقات از کشش هم برای کاهش علائم استفاده میشود.
۳-دارو : پزشک معالج از داروهای ضد التهابی مثل بروفن و ناپروکسن، داروهای شل کننده عضلات گردن و گاهی اوقات از تزریق مستقیم کورتیکوستروئید در اطراف ریشه های عصبی گردن برای کاهش مشکلات بیمار استفاده می کند.
۴-جراحی : در صورت عدم پاسخ درمانی مناسب به روشهای ذکر شده از روش های جراحی گردن استفاده می شود.
