تاریخ ۳ اردیبهشت ۱۴۰۳
مفصل ممکن است به دلایلی خوب حرکت نکند که در دایره تعریف خشکی مفصلی نیست. بطور مثال
- گاهی اوقات فرد به علت فلج عصبی یا عضلانی قادر به حرکت دادن یک مفصل نیست و یا در انجام حرکت آن ضعف دارد ولی فرد دیگری میتواند مفصل او را کاملا در تمام جهات حرکت دهد. به عبارت دیگر حرکت اکتیو یا فعال مفصل مشکل دارد ولی حرکت پاسیو آن بی عیب است. این وضعیت را خشکی مفصلی نمیگویند
- گاهی اوقات فرد به علت احساس درد مفصلی از حرکت دادن آن اجتناب میکند چون میبیند با حرکت دادن مفصل احساس درد وی بیشتر میگردد و اگر درد وی را بتوان با هر روشی از بین برد حرکت مفصل بخوبی و در همه جهات انجام میشود. این وضعیت را هم خشکی مفصلی نمیگویند. البته باید دانست بسیاری از موارد خشکی واقعی مفصلی همراه با درد است ولی در این موارد حتی با رفع درد نمیتوان مفصل را به خوبی حرکت داد
پس وقتی نتوان مفصلی را حتی بعد از رفع کامل درد به توسط فرد دیگری کاملا حرکت داد وضعیت ایجاد شده را خشکی مفصلی یا محدودیت دامنه حرکتی مفصل مینامند.
شایعترین علت خشکی مفصلی آرتریت است.
علل متفاوت آرتریت عبارتند از
- آرتروز یا استئوآرتریت
- روماتیسم مانند آرتریت روماتوئید، تب روماتیسمی، اسپوندیلیت انکیلوزان
- بیماری های متابولیک مانند نقرس و نقرس کاذب
- عفونت های مفصلی مانند عفونت های چرکی و عفونت سلی
- تومورهای داخل یا اطراف مفصل
علل دیگر خشکی مفصل عبارتند از
- گیر کردن استخوان یا غضروفی آزاد در درون مفصل
- گیر کردن یک منیسک پاره شده در داخل مفصل
- بد جوش خوردن یک شکستگی داخل مفصلی و ایجاد سطوح ناهموار در سطح مفصل
- ایجاد استخوان اضافه و نابجا در بافت های اطراف مفصل
- کم شدن انعطاف یا کوتاه شدن بافت های اطراف مفصل مانند رباط، تاندون و عضلات
وقتی که به هر علتی بیمار یک مفصل خود را برای مدت طولانی حرکت ندهد بافت های نرم اطراف آن مانند عضلات، تاندون ها، رباط ها و کپسول مفصلی کوتاه میشوند و خاصیت کشسانی و انعطافی آنها کمتر میگردد. این تغییرات منجر به خشکی مفصلی میشوند. پس حرکت ندادن طولانی مدتی هر مفصلی به هر علتی میتواند موجب خشکی مفصل شود.
خشکی مفصلی در ابتدا ممکن است در شروع حرکت باشد. بطور مثال وقتی بیمار صبح از خواب برمیخیزد ممکن است احساس کند بعضی مفاصل او خشک هستند ولی بعد از چند دقیقه حرکت کردن بتدریج حرکت آنها روان تر میشود. ویا ممکن است بیمار احساس کند بعد از مدت طولانی نشستن وقتی میخواهد بایستد زانوانش خشک هستند ولی بتدریج و با مدتی راه رفتن بتدریج نرمتر میشوند. این حالات در آرتروز و در روماتیسم مفصلی بیشتر دیده میشوند. معمولا با پیشرفت بیماری این خشکی دائمی میشود.
مکانیسم های مختلف خشکی مفصلی در آرتریت
- افزایش مقدار مایع مفصلی
- رشد بافت سینوویال درون مفصل
- کلفت و ضخیم شدن کپسول مفصلی و کم شدن قابلیت ارتجاعی و انعطاف پذیری آن
- از بین رفتن غضروف مفصلی و ساییده شدن سطوح استخوانی بر روی یکدیگر
- ایجاد استخوان اضافی در لبه سطوح مفصلی که به آن استئوفیت میگویند
منبع : ایران ارتوپد
