تاریخ ۱۸ دی ۱۳۹۸
عوامل بسیاری می‌توانند به گردن درد منجر شوند، اما بیشتر اوقات گردن درد با افزایش سن در ارتباط است. دیسک و مفاصل گردن (ستون فقرات گردنی) همانند بقیه اعضای بدن به‌آهستگی و با افزایش سن رو به وخامت می‌روند. اسپوندیلوز گردن، معمولا در بین عموم به آرتروز گردن شهرت دارد، اصطلاحی پزشکی است و اشاره به تغییرات کهنگی و فرسودگی ناشی از افزایش سن دارد که به مرورزمان رخ می‌دهند.
امروزه آرتروز گردن بسیار شایع است. اکثر افراد بالای ۶۰ سال به این عارضه مبتلا هستند. بیشتر مواقع این عارضه با درد و سفتی گردن همراه است، هرچند این علائم در بسیاری از افراد مبتلا به آرتروز گردن مشاهده نمی‌شود. در اکثر موارد، آرتروز گردن واکنش خوبی به درمان احتیاطی شامل مصرف دارو و طب پزشکی نشان می‌دهد.
دلایل
هرچه سن بالاتر می‌رود، از ارتفاع دیسک‌های ستون فقرات کاسته شده و برآمده می‌شوند. همچنین محتوای آب دیسک‌ها رو به تحلیل می‌رود و فرآیند خشک و ضعیف شدن آغاز می‌شود. این مشکل باعث نشست یا تخریب فضای‌های دیسک و کوچک شدن فضای آن می‌شود.
هرچه فشار بر مفاصل جانبی بیشتر می‌شود، وضعیت آنها نیز روبه وخامت می‌رود و بیمار دچار عارضه ورم مفاصل می‌شود، مشابه آن چیزی که در مفصل زانو یا لگن رخ می‌دهد. غضروف نرم، لغزنده و بندگاهی که مفاصل را پوشانده و از آنها محافظت می‌کند، ساییده می‌شود.
درصورتی‌که غضروف به‌طورکامل ساییده شود، احتمالا به ساییدگی استخوان به استخوان منجر شود. برای ترمیم غضروف تحلیل‌رفته، ممکن است بدن واکنشی همانند رشد دادن استخوان جدید در مفاصل جانبی نشان دهد تا از این طریق به حفاظت از ستون فقرات کمک کند. به مرورزمان این استخوان بیش از حد رشد می‌کند، اصطلاحا به آن زائده های استخوانی می‌گویند، و ممکن است فضای حرکت عصب‌ها از میان طناب نخاعی را تنگ کند (پزشکی، باریک‌شدگی).
عوامل خطر
سن به عنوان شایع‌ترین عامل ریسک آرتروز گردن شناخته شده است. این عارضه در بین بیماران میانسال یا بالاتر بسیار مرسوم است.
عوامل دیگری که ریسک پیشرفت عارضه آرتروز گردن و درد گردن را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- ژنتیک، یعنی داشتن سابقه گردن درد و آرتروز در خانواده
- مصرف دخانیات، مشخصا با افزایش گردن درد ارتباط دارد.
- شغل، مشاغلی که در آنها حرکت مداوم و زیاد گردن و فعالیت بیش‌ازاندازه سر نیاز است.
- افسردگی یا اضطراب
- آسیب یا شوک قبلی به گردن
علائم آرتروز گردن
دراکثر افراد هیچ علائمی از آرتروز گردن دیده نمی‌شود. وقتی علائم بروز می‌کنند معمولا با درد و سفتی گردن همراه هستند. این درد می‌تواند خفیف یا حاد باشد. بعضی مواقع با نگاه کردن به سمت بالا یا پایین برای مدت زمان طولانی، یا انجام فعالیت‌هایی که گردن طی مدت زمان زیادی ثابت است و حرکتی ندارد مثل رانندگی یا کتاب خواندن، این درد بدتر می‌شود. به‌طورعادی این درد با استراحت کردن یا دراز کشیدن بهتر می‌شود.
دیگر علائم و نشانه‌ها عبارتند از:
- سردرد‌ها
- شنیده شدن صدای تق تق یا احساس ساییدگی هنگامی که بیمار سر خود را می‌چرخاند.
- در برخی موارد آرتروز گردن منجر به تنگ شدن فضای مور دنیاز ریشه‌های عصبی یا طناب نخاعی می‌شود. در این شرایط، ممکن است علائم بیمار به صورت کرختی و ضعف در بازو، دستان و انگشتان بروز کند.
- مشکل راه رفتن، نداشتن تعادل یا ضعف در دستان یا پاها
- گرفتگی عضله گردن و شانه‌ها
تشخیص
بعد از بررسی سابقه پزشکی و سلامت کلی بیمار، پزشک یک معاینه کامل بر روی گردن، شانه‌ها، دستان و گاهی پاها انجام خواهد داد. به منظور یافتن مشکلات یا تغییرات، بیمار یک سری آزمایشات و تست‌ها را انجام می‌دهد:
- استحکام بازوها، دستان و انگشتان
- حس لامسه
- حرکت غیرارادی
- جریان خون
- انعطاف پذیری گردن و دست‌ها
- طرز راه رفتن
احتمال دارد پزشک معالج برای تایید نهایی عارضه آرتروز گردن درخواست انجام آزمایشات تشخیصی را بدهد. این آزمایشات شامل:
- عکس‌برداری اشعه ایکس
- تصویربرداری ام آر آی
- سی تی اسکن
- عکس مغز تیره (توسط اشعه‌ی ایکس)
- نوار عصب و عضله
در برخی موارد، جهت تشخیص عامل روماتیسم یا وجود پادتن التهاب مفاصل ممکن است پزشک تست آزمایش خون بگیرد.
درمان آرتروز گردن
آرتروز گردن به دو روش جراحی و بدون جراحی درمان می‌گردد.
طب فیزیکی
معمولا اولین درمان غیرجراحی است که پزشک توصیه می‌کند، طب فیزیکی (فیزیوتراپی) است. حرکات ویژه‌ای به منظور تسکین درد، تقویت و کش آوردن عضلات ضعیف‌شده یا آسیب‌دیده اجرا می‌شوند. در برخی موارد، طب درمانی ممکن است شامل ورزش درمانی یا کشش آرام مفاصل و ماهیچه‌های گردن بیمار شوند. برنامه‌های طب فیزیکی از نظر مدت زمان با هم فرق می‌کنند، اما به‌طورکلی ۶ تا ۸ هفته زمان می‌برند. معمولا جلسات ۲ تا ۳ بار در هر هفته زمان‌بندی می‌شوند.شاک ویو تراپی ، ماساژ درمانی و طب سوزنی نیز از درمانهای دیگر در فیزیوتراپی به شمار می آیند.
درمان دارویی
طی اولین مرحله درمانی پزشک به منظور برطرف کردن درد و التهاب چند نوع دارو را با هم برای بیمار تجویز می‌کند.
- استامینوفن: غالبا درد خفیف با قرص استامینوفن تسکین می‌یابد.
- داروهای غیراستروئیدی ضدالتهابی (NSAIDS): این داروها اغلب با استامینوفن تجویز می‌شوند، مثل ایبوپروفن و ناپروکسن که جزء داروهای رده اول گردن درد به‌شمار می‌آیند. این داروها برطرف‌کننده درد و ورم هستند و بسته به علائم بیمار ممکن است برای چند هفته تجویز شوند. اگر داروهای NSAIDS برای بیمار مناسب نباشد یا احساس درد به‌خوبی کنترل نشود، احتمالا پزشک به سراغ دیگر قرص‌های مسکن می‌رود.
- داروهای آرام‌بخش عضله: می‌توان از داروهای سایکلوبنزاپرین یا کاریسوپرودول برای درمان گرفتگی و کوفتگی دردناک عضله‌ای استفاده کرد.
گردن‌بند طبی نرم
گردن‌بند طبی یک حلقه با رویه نرم است که به دورگردن پیچانده می‌شود و از دو انتهای چسبی آن برای بستن حلقه استفاده می‌شود. احتمالا پزشک به منظور محدود کردن حرکت گردن و استراحت دادن به ماهیچه‌های گردنی، استفاده از گردن‌بند طبی را به بیمار توصیه کند. این وسیله باید برای مدت زمان کوتاه استفاده گردد چون استفاده طولانی‌مدت ممکن است باعث کاهش استحکام ماهیچه‌های گردن گردد.
بکارگیری یخ، گرما و سایر شیوه‌های درمانی
احتمال دارد پزشک استعمال ملاحظانه از یخ، گرما و سایر درمانهای محلی جهت برطرف کردن نشانه‌های عارضه را به بیمار توصیه کند.
ورزش و تغییر سبک‌زندگی
بیمار می‌تواند روش‌های زیر را مد نظر داشته باشد:
- انجام ورزش‌های هوازی کم‌برخورد مثل شنا یا پیاده‌روی انجام دهید و در زمینه ورزش‌های آسان بیشتر مطالعه داشته باشید.
- استفاده از یک بالش سفت هنگام خواب برای کاهش کشیدگی گردن
- اصلاح طرز قرار گیری بدن هنگام نشستن یا ایستادن
تزریق استروئید
در صورتی‌که درد بازوی بیمار بسیار وخیم باشد و فروکش نکند، احتمالا یک گزینه و آن تزریق ترانس‌فورامینال دارو در ریشه عصب باقی می‌ماند، جایی‌که داروی استروئیدی به گردن و محل حضور عصب‌های ستون فقراتی تزریق می‌شود. شاید این روش التهاب ریشه عصب و درد را موقتا کاهش می‌دهد.
جراحی
معمولا جراحی برای درمان آرتروز گردن و درد گردنی توصیه نمی‌شود مگر به تشخیص پزشک:
- عصب نخاعی تحت فشار دیسک یا استخوان بیرون آمده قرار گیرد. (رادیکولوپاتی گردن)
- طناب نخاعی بیمار تحت فشار قرار گیرد. (میلوپاتی گردن)
بیمارانی‌که به علائم نورولوژیک پیاپی مبتلا هستند، مثل ضعف دست، کرختی و سستی، یا زمین خوردن، به احتمال زیاد جراحی به آنها کمک خواهد کرد.
اگر بیمار دچار درد شدید باشد که با درمان دارویی و غیرجراحی برطرف نشده باشد، ممکن است جراحی به او توصیه شود. هرچند برخی بیماران مبتلا به درد شدید گردن گزینه مناسب برای جراحی قلمداد نمی‌شوند. شاید علت عارضه نوع شایع ورم مفاصل، سایر مشکلات پزشکی، و دیگر علائم درد همچون بیماری فیبرومیالژیا باشد
