شکستگی گردن؛ علت، علائم و درمان

وارد شدن هر گونه آسیبی به مهره‌های گردن می‌تواند عواقب جدی را در پی داشته باشد زیرا طناب نخاعی، سیستم عصبی مرکزی اتصال‌ دهنده‌ی بین مغز و بدن، از میان این مهره‌ها گذر می‌کند. آسیب به طناب نخاعی می‌تواند منجر به فلج یا مرگ گردد. درمان این عارضه به این بستگی دارد که کدام‌ یک از این هفت مهره آسیب‌دیده است و چه نوع شکستگی وارد شده است. یک شکستگی خفیف (به‌ صورت در هم‌ فشردگی) را می‌توان با استفاده از یک بریس یا گردن بند طبی به مدت ۶ تا ۸ هفته تا زمان خوب شدن شکستگی، درمان کرد. برای درمان یک شکستگی جدی‌تر و شدیدتر ممکن است به کشش (تراکشن)، جراحی، گچ گرفتن برای ۲ تا ۳ ماه یا ترکیبی از این درمان‌ها نیاز باشد. پیش از انجام هر گونه روش درمانی، برای اطمینان از ایمنی و تأثیر این روش‌ها می‌توانید به کلینیک تخصصی گردن دکتر فرخانی مراجعه کنید. جهت دریافت نوبت مشاوره و یا رزرو وقت با ما تماس بگیرید.

انواع شکستگی گردن

---

•  شکستگی زائده دندانه‌ای (اودونتوئید): زائده‌ی دندانه‌ای شامل بخشی از مهره‌ی دوم ستون فقرات گردنی فرد می‌شود که نام دیگر آن اکسس می‌باشد. در هنگام شکستگی این زائده‌ی دندانه‌ای، فرد نمی‌تواند به‌ راحتی گردن خود را بچرخاند. شکستگی مهره دوم گردنی و زائده‌ی دندانه‌ای در کودکان بیشتر مشاهده می‌شود.
•  شکستگی هنگمن (Hangman’s): یک شکستگی هنگمن نوع دیگری از شکستگی در مهره‌ی اکسس می‌باشد.
•  شکستگی جفرسون: در یک شکستگی جفرسون، مهره اول گردنی C1 (نام دیگر آن مهره‌ی اطلس می‌باشد) به سه یا چهار قطعه شکسته می‌شود. در این شکستگی مهرهای اکسس نیز ممکن است دچار شکستگی شوند.
•  شکستگی قطره‌ای: شکستگی‌های قطره‌ای، شکستگی‌هایی بزرگ و مثلثی شکل در ۱ یا چند مهره‌های پایین گردن (مهره‌های شش و هفت) هستند. این شکستگی‌ها همچنین می‌توانند روی لیگامنت ها و دیسک‌های مجاور نیز آسیب وارد کنند.

علت‌ها

---

یک شکستگی گردنی معمولاً از یک ضربه‌ی محکم و ناگهانی ناشی می‌شود. شایع‌ترین علل این ضربات عبارت‌اند از:

•  تصادفات و سوانح رانندگی با خودرو یا موتورسیکلت
•  سقوط از ارتفاع
•  شیرجه رفتن در آب عمیق
•  آسیب‌هایی در ورزش‌های برخوردى
•  آسیب‌هایی در اسکیت سواری

علائم شکستگی گردن

---

•  درد، تیر کشیدن، ورم یا اسپاسم عضلات در گردن بیمار
•  مشکل در حرکت دادن گردن
•  مشکل در بلع
•  از دست دادن حس یا سوزن سوزن شدن در دست‌ و پا
•  بی‌حسی، درد، یا گزگز کردن در قسمت پایین سر
•  دوبینی یا از دست دادن هوشیاری

تشخیص

---

پزشک متخصص سؤالاتی را درباره‌ی چگونگی وقوع حادثه و وارد شدن آسیب، علائم و نشانه‌های بیمار و احساس درد در ناحیه‌های مختلف گردن بیمار خواهد پرسید. او همچنین بیمار را برای بررسی مشکلاتی در عضلات، رفلکس‌ها و حس‌ها معاینه خواهد کرد. همچنین ممکن است نیاز باشد که آزمایش‌های زیر برای بیمار انجام شوند:

عکس رادیولوژی از ستون فقرات

این رادیوگرافی، تصویری از ستون فقرات ناحیه‌ی گردنی بیمار می‌باشد. پزشکان از این تصاویر برای جستجو و تشخیص استخوان‌های شکسته یا مشکلاتی دیگر در گردن استفاده می‌کنند.

سی‌ تی‌ اسکن

یک سی‌ تی‌ اسکن (CT SCAN) تصاویری را از جمجمه و مغز بیمار می‌گیرد. قبل از انجام این تصویربرداری ممکن است یک مایع کنتراست دهنده به بیمار داده شود. اگر بیمار از قبل یک واکنش آلرژی نسبت به این مایع کنتراست داشته باشد، حتماً به پزشک اطلاع دهید.

ام آر آی

در این اسکن تصویری از مگنت‌های قوی و یک کامپیوتر برای گرفتن تصاویری از گردن بیمار استفاده می‌شود. این تصاویر نشان خواهد داد که آیا ستون فقرات بیمار تحت‌ فشار است یا آسیبی به آن وارد شده است. پیش از انجام این تصویربرداری، ممکن است یکرنگ و یا یک مایع کنتراست به بیمار داده شود. اگر بیمار نسبت به رنگ، ید و یا غذاهای دریایی آلرژی داشته باشد، پزشک را مطلع کنید. همه‌ی زیورآلات را از بیمار دور کنید و اگر بیمار هرگونه شی‌ء ای فلزی در بدن داشت باشد به پزشک اطلاع دهید، زیرا فلز می‌تواند موجب آسیب جدی شود. اگر بیمار نتواند بی‌حرکت روی میز عکس‌برداری دراز بکشد یا از فضای بسته آن می‌ترسد، پزشک را در جریان قرار دهید.

درمان شکستگی گردن

---

داروهای ضد درد

پرستار یا افرادی که مراقب بیمار هستند می‌توانند داروهایی را برای بر طرف ساختن و یا کاهش دادن درد به بیمار دهند. برای دادن این داروها منتظر شدیدتر شدن درد نباشید. در صورتی‌ که درد بیمار کمتر نشد با پزشک او صحبت کنید. اگر بیمار مدت زیادی برای مصرف این داروها منتظر باشد، این داروها دیگر به‌ خوبی نمی‌توانند درد او را کنترل کنند. داروهای مسکن ممکن است بیمار را گیج و خواب‌آلود کنند. برای جلوگیری از افتادن بیمار، هنگام برخاستن از تخت خواب یا در صورت نیاز به کمک، مراقب او باشد و به او کمک کنید.

کشش یا تراکشن

در روش تراکشن (Traction) یا کشش از وزنه‌هایی برای کشیدن استخوان‌های بیمار و برگرداندن آن‌ها به‌ جای خود و مستقیم کردن ستون فقرات ناحیه‌ی گردنی استفاده می‌کنند.

بی‌حرکت نگه‌داشتن

از این روش برای ثابت نگه‌داشتن سر و گردن بیمار تا زمانی بهبود یافتن شکستگی گردن استفاده می‌شود. روش بی‌حرکت نگه‌داشتن باعث خواهد شد که حرکت بیمار به مدت چند ماه محدود شود تا هنگامی‌که آسیب گردنی او کاملاً بهبود یابد. در این زمان بیمار باید بریس‌ها و اورتزها و نکات زیر را به کار ببرد:

بریس هالو

یک بریس یا گردن بندی طبی هالو (halo brace) از بیشتر حرکات سر و گردن جلوگیری می‌کند. بریس هالو با سنجاق‌هایی که در جمجمه‌ی او قرار دارند، به سر بیمار وصل می‌شود. این بریس را نمی‌توان در طی درمان برداشت. برای اطلاعات بیشتر درباره‌ی نحوه‌ی قرا گیری بریس هالو و مراقبت‌های آن با پزشک خود صحبت کنید.

گردن بند نیمه سخت

گردن بندهای طبی نیمه سخت (semirigid) از صفحات پلاستیکی برای نگه‌ داشتن حرکات گردن به اطراف و یا حرکات بالا به پایین تشکیل‌ شده است.

گردن بند طبی نرم

یک گردن بند طبی یا کولار نرم یک بریس انعطاف‌ پذیر است که در دور گردن قرار می‌گیرد. معمولاً این بریس بعد از استفاده از گردن بند سخت‌تری بکار برده می‌شود.

جراحی

ممکن است برای ترمیم شکستگی گردنی در بیمار به انجام روش جراحی نیاز باشد. همچنین ممکن است بعد از یک دوره ثابت نگه‌ داشتن گردن، در صورت عدم بهبودی شکستگی بیمار به جراحی نیاز داشته باشد. در طی جراحی، پزشک جراح از طریق یک برشی که در قسمت جلو یا پشت گردن او ایجاد کرده است، شکستگی گردن بیمار را ترمیم می‌کند.

طب فیزیکی

بعد از درمان جراحی یا بعد از بهبودی شکستگی جابه‌جا شده یا جابه‌جا نشده‌ی گردن یا دررفتگی قسمتی از آن، یک دوره درمان فیزیکی و فیزیوتراپی توصیه می‌شود. درمان‌های فیزیکی برای شکستگی گردن شامل تمرینات و حرکات ورزشی، گرما درمانی، سرما درمانی، ماساژ تراپی و غیره می‌باشد. درمان‌های طب فیزیکی به تقویت ماهیچه‌های پیش مهره‌ای (Prevertebral muscle)، تاندون‌ها و لیگامنت ها کمک می‌کنند. درمان‌های طب فیزیکی و فیزیوتراپی برای شکستگی یا آسیب‌های گردن درمان به خصوصی هستند که باید توسط یک متخصص طب فیزیکی یا فیزیکال تراپیست مجرب و آموزش‌ دیده انجام شوند. این متخصصان اطلاعات کاملی از سابقه‌ی بیمار را بررسی می‌کنند و برای تشخیص علت درد و ناحیه‌ای از گردن که ممکن است به درمان بیشتری نیاز داشته باشد، معاینات فیزیکی را انجام می‌دهند.

طب سوزنی

اگرچه طب سوزنی اغلب اولین روشی نیست که برای درمان بیشتر آسیب‌های گردنی به دنبال آن می‌روند، اما تعداد رو به افزایشی از بیماران و همچنین پزشکان و متخصصان دیگر از طب سوزنی برای کاهش درد گردن ناشی از شکستگی گردن استفاده می‌کنند. در طب سوزنی، سیستم عصبی مرکزی (مغز و طناب نخاعی) را تحریک می‌کنند. اکثر بیماران کمی احساس سوزن سوزن شدن را در طی این روش گزارش می‌کنند، البته احساس راحتی و یا حتی انرژی بیشتری می‌کنند. این احساس تا حد زیادی به برداشت فردی از درمان طب سوزنی و اینکه چگونه آن را دریافت می‌کند بستگی دارد.

دوره‌ی بهبودی

بهبودی از شکستگی گردن می‌تواند تا مدت طولانی به طول بیانجامد و این مدت به میزان و شدت آسیب بستگی دارد. دوره‌ی بهبودی از شکستگی‌های مویی (موبرداشتن) یا جابه‌جا نشده‌ی گردن ممکن است بین ۶ تا ۸ هفته طول بکشد. آسیب‌های شدیدی که منجر به شکستگی جابه‌جا شده یا ترکیبی در گردن یا مهره‌های گردن شده‌اند و نیز جابه‌جایی یا دررفتگی کامل مفصل بین مهره‌ها ممکن است بین ۳ تا ۶ ماه زمان برای بهبودی نیاز داشته باشند.

پیشگیری

---

در سال‌های اخیر، پیشرفت‌هایی در وسایل و تجهیزات ورزشی و تغییر قوانین توانسته‌اند تا حدی از موارد شکستگی‌های ناحیه گردنی در ورزش بکاهند. در صورت رعایت این نکات، فرد می‌تواند از خود یا خانواده‌ی خود در مقابل آسیب و شکستگی کردن محافظت کند:

•  در هنگام رانندگی، همیشه کمربند ایمنی خود و سرنشینان بسته باشد.
•  هیچ‌ وقت در قسمت‌های کم‌عمق استخر شیرجه نروید، خصوصاً مراقب کودکان و نوجوانان باشید که در هنگام شنا یا شیرجه بسیار هیجان‌زده می‌شوند.
•  در هنگام ورزش از وسایل ایمنی مخصوص آن ورزش استفاده کنید و همه‌ی قوانین ایمنی آن را رعایت کنید، مانند استفاده از میله‌های دسته‌دار برای قرار دادن وزنه و تشکچه‌های مناسب.