درمان در رفتگی مادرزادی لگن (ران) در بالغین

تاریخ ۲ شهریور ۱۳۹۹

  بیماری که به دررفتگی مادرزادی لگن معروف است در واقع به علت دررفتگی مادرزادی مفصل ران بوجود میاید. در رفتگی مادرزادی مفصل ران در بالغین در واقع باقی ماندن دررفتگی مفصل در زمان کودکی است.
مفصل بین استخوان ران و لگن خاصره را مفصل ران یا مفصل هیپ Hip joint مینامند. این مفصل از قرار گرفتن سر استخوان ران در درون حفره استابولوم که جزئی از لگن است تشکیل شده است. به عللی که دقیقا مشخص نیست در بعضی بچه ها در دوران جنینی این مفصل به درستی تشکیل نشده و سر استخوان ران در درون حفره استابولوم قرار نمیگیرد. پس این بیماری در بدو تولد وجود داشته و نوزاد با آن متولد میشود. اصل طلایی در درمان این بیماری درمان هرچه زودتر آن است.

درمان دررفتگی مادرزادی در سنین پایین

هر چه درمان این بیماری زودتر شروع شود با روش های ساده تری میتوان آنرا معالجه کرد. هر چه درمان این بیماری زودتر شروع شود نتیجه درمان بهتر است و هرچه درمان زودتر شروع شود عوارض بعدی بیماری کمتر است. بهترین موقع شروع درمان این بیماری در بدو تولد و در اطاق زایمان است. پس میبینیم که بهترین تدبیر برای درمان زود هنگام این بیماری کشف زودرس آن است. برای کشف زودرس این بیماری لگن تمام بچه ها باید در بدو تولد به توسط پزشک معاینه شود. در صورت شک پزشک به این بیماری، از لگن نوزاد سونوگرافی به عمل میاید تا در صورت وجود دررفتگی، کشف شود.

درمان این بیماری در دوران نوزادی بستن کمربند خاصی به نام پاولیک هارنس Pavlik harness به کمر و پاهای نوزاد است. با چند ماه بسته بودن این کمربند بیماری معالجه میشود. اگر درمان بیماری پس از شش ماهگی شروع شود معالجه بصورت جااندازی بسته و گچ گیری خواهد بود. در سنین بالاتر مثلا بعد از یکسالگی جااندازی ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشد و در سنین بازهم بالاتر ممکن است نیاز به عمل جراحی استخوانی پیدا شود.

میدانیم حفره استابولوم بصورت یک کاسه عمیق است که سر استخوان ران در درون آن قرار گرفته است. رشد متناسب این کاسه مستلزم بودن سر استخوان ران در داخل آن است. اگر بعد از تولد، سر استخوان ران به درستی در درون حفره استابولوم قرار نداشته باشد رشد و تکامل حفره با مشکل روبرو میشود. حفره گودی کافی را پیدا نمیکند و بجای یک کاسه بصورت یک بشقاب درمیاید که نمیتواند سر استخوان ران را بخوبی در درون خود حفظ کند. همچنین این بشقاب به درستی در بالای سر استخوان ران قرار نگرفته و بیشتر در کنار آن میایستد و به همین خاطر بعد از اینکه بچه شروع به راه رفتن کرد حفره استابولوم به درستی در بالای سر استخوان ران آن را حفاظت نمیکند. در بچه هاییکه درمان آنها با تاخیر شروع میشود نیاز به استئوتومی وجود دارد.

استئوتومی نوعی عمل جراحی است که در آن پزشک جراح، استخوان های اطراف حفره استابولوم را میشکند و وضعیت حفره را طوری تغییر میدهد تا بهتر بتواند در بالای سر استخوان ران قرار گیرد. این عمل جراحی هر چه دیرتر انجام شود نتایج کمتر مطلوبی را بدست میدهد. بعد از سنین مدرسه دیگر نمیتوان انتظار داشت که با عمل جراحی بتوان مفصل ران مناسبی را برای بچه بوجود آورد. در رفتگی مفصل لگن یا ران البته شدت های متفاوتی دارد. گاهی اوقات دررفتگی کامل نبوده و بصورت نیمه دررفتگی است. گاهی حتی بیماری از این هم خفیف تر است یعنی بچه حتی نیمه دررفتگی هم ندارد ولی در سنین بالاتر حفره استابولوم به خوبی تشکیل نمیشود.

در رفتگی مادرزادی لگن در سنین بعد از بلوغ

بسیاری از افراد در سنین بزرگسالی یعنی بعد از بلوغ جهت درمان دررفتگی مادرزادی لگن مراجعه میکنند. در این موارد گرچه نمیتوان انتظار نتایج عالی را از درمان داشت ولی میتوان تا حدود زیادی به بیمار کمک کرد تا زندگی راحت تری داشته باشد.
این بیماران معمولا به سه علت به پزشک مراجعه میکنند. درد، لنگش و محدودیت حرکت مفصل ران

پزشک ابتدا بیمار را معاینه کرده و سپس از ناحیه لگن رادیوگرافی ساده ای را به عمل میاورد. بسته به اینکه در رادیوگرافی لگن چه مشکلاتی دیده شود درمان متفاوت است. این بیماران را میتوان بطور کلی به سه دسته تقسیم کرد.

• دیسپلازی مفصل ران بدون ساییدگی
• دیسپلازی مفصل ران همراه با ساییدگی
• در رفتگی کامل مفصل ران

منبع :ایران ارتوپد