کاهش کلسیم خون (هیپوکلسمی) چگونه بوجود می آید، چه علائمی دارد؟ چگونه تشخیص داده می شود، درمان آن چیست؟
جدول 1-1 نشان دهنده علل کاهش کلسیم خون (هیپوکلسمی) می باشد.
|
علل مربوط به کمبود پاراتورمون |
1- ساخته نشدن مادرزادی پاراتیروئید 2- تخریب غده ی پاراتیروئید مثل برداشتن آن هنگام جراحی تیروئید 3- اختلال در ترشح هورمون پاراتورمون مثل کمبود منیزیم 4- مقاومت استخوان هنگام جواب به هورمون پاراتورمون مثل هیپوپاراتیروئیدی کاذب |
|
علل مربوط به ویتامین D |
1- کمبود ساخته شدن در پوست مثل کسانی که نور کافی به پوستشان نمی رسد. 2- اختلال در جذب ویتامین D مثل کسانی که سوءجذب دارند. 3- اختلال در تبدیل فرم غیرفعال به نیمه فعال مثلاً بیماری مزمن کبدی 4- اختلال در تبدیل فرم نیمه فعال به فعال مثلاً در نارسایی مزمن کلیه 5- داروهایی که باعث غیر فعال شدن ویتامین D می شوند مثل فنوبارمیتال و فنی توئین 6- مقاومت بافت های محیطی در پاسخ به ویتامین D |
|
مربوط به کلسی تونین |
زیادی کلسی تونین مثلاً در اثر یک نوع سرطان تیروئید به نام سرطان مدولری |
|
دفع کلسیم از طریق کلیه |
1-نوعی خاص از بیماری ارثی کلیوی 2- افزایش دفع ادراری توسط بعضی از ادرار آورها |
همانطور که تاکنون توضیح داده ایم با توجه به نقشی که پاراتورمون، ویتامین D و کلسی تونین در متابولیسم کلسیم دارند، هرگونه اختلال در ساخته شدن، آزاد شدن و تأثیر محیطی این عوامل باعث ایجاد اختلال در سطح کلسیم خون خواهد شد. اگر پاراتورمون ساخته نشود یا نتواند اثرات محیطی خود را اعمال کند کلسیم دچار افت خواهد شد. همچنین اگر ویتامین D جذب یا ساخته نشود و یا نتواند بر محیط اثر کند دچار کمبود کلسیم خواهیم بود و در نهایت اگر ترشح کلسی تونینبه هر دلیل افزایش یابت باعث کمبود کلسیم خواهد شد.
علائم هیپوکلسمی
کمبود کلسیم باعث تحریک پذیری اعصاب و عضلات می شود بنابراین اسپاسم های عضلانی یکی از اولین پیامدهای این کمبود می باشد، اگر هیپوکلسمی شدید باشد و به طور ناگهانی بوجود آمده باشد، یکی از عضلاتی که به طور خطرناکی منقبض شده و می توانند منجر به مرگ شوند عضلات حنجره هستند. کمبود کلسیم می تواند منجر به اسپاسم در دست ها شود.
اسپاسم بیش از حد عضلات مخطط باعث گرفتگی های عضلانی شدید می شود.
دل درد، احساس گزگز و مورمور در دور لبها، همچنین احساس سوزن شدن دست ها یا پاها، از اولین علائم کمبود کلسیم می باشند.
اگر با انگشت ضربه ای بر جلوی گوش یک بیماری مبتلا به هیپوکلسمی وارد کنیم، عضلات دور لب بیمار به همان سمت جمع می شود که در اصطلاح پزشکی به این علامت شِوُستِک می گوییم و از علائم اولیه کمبود کلسیم می باشد.
علاوه بر آنچه ذکر شد، کمبود شدید کلسیم می تواند باعث تشنج در فرد شود. تغییرات در نوار قلب و آماده سازی بیمار بر اختلافات شدید در ریتم قلبی یکی دیگر از عوارض خطرناک کمبود کلسیم می باشد. وقتی پزشکان با یک بیمار مبتلا به کمبود کلسیم روبرو می شوند، ضمن انجام اقدامات درمانی اورژانس و غیر اورژانسی (با توجه به شدت هیپوکلسمی) با استفاده از آزمایشگاه سعی می کنند علت کمبود را نیز پیدا کنند.
آشنایی با نقش کلسیم در جلوگیری از پوکی استخوان (کلیک کنید)
منبع: کتاب پوکی استخوان
