تورم هایی که در پشت زانو توسعه می یابند می تواند توسط کیست های زانو یا همان کیست بیکر ایجاد شوند. این کیست ها با مایع سینوویال که مایع روانی است که معمولا در داخل مفصل زانو یافت می شوند پر شده است. این بیماری بیشتر زمانی رخ می دهد که مشکل زمینه ای در زانو مانند آرتروز زانو وجود داشته باشد. علائم می تواند شامل ورم, سفتی و درد پشت زانو باشد. به ندرت، این کیست ها پاره می شود و باعث بروز علائم شبیه به یک ترومبوز ورید عمقی می شوند . این کیست ها اغلب بهبود می یابند و به خودی خود در طول زمان از بین می رود. با این حال، اگر شما دارای علایم مرتبط هستید، درمان های مختلفی که ممکن است کمک کننده باشند وجود دارد. تقریبا هر عاملی که موجب ورم زانو و افزایش مقدار مایع مفصلی زانو شود می تواند ایجاد کیست بیکر کند. استئوآرتریت یا آرتروز زانو و روماتیسم مفصلی زانو هر دو می توانند این کیست را ایجاد کنند. وقتی که به هر علتی مقدار مایع مفصل زانو زیاد می شود فشار داخل مفصل افزایش یافته و می تواند این مایع را به پشت کپسول مفصلی رانده و کپسول مفصل زانو را در ناحیه پشت برجسته کند. کیست های پشت زانو معمولا همراه با آرتروز زانو دیده می شوند. کیست بیکر زانو ممکن است درد ناک شوند. تشخیص آن ها با سونوگرافی پشت زانو است. در صورتی که به درمان های ضد التهاب پاسخ ندهند این کیست ها تزریق کورتون انجام می شود. در موارد شدید و راجعه گاهی جراحی لازم می شود. گاهی این کیست ها پاره شده و مواد داخل آن به پشت ساق می ریزد که باعث درد بسیار شدید پشت پا می شود. در این حالت باید بیمار از لحاظ لخته خونی در ساق بررسی شود چون همین علایم در لخته پشت ساق نیز دیده می شود و درمان آن متفاوت است بنابراین برای بیمار داپلر عروق پا انجام می شود. در موارد بسیار شدید فشار پشت ساق زیاد شده و بر روی عروق و اعصاب ساق اثر می گذارد که نیازمند جراحی می شود.
آناتومی
قبل از پرداختن به ورم پشت زانو، توضیحاتی در مورد آناتومی زانو ارائه می گردد، کپسول مفصلی ساختار محکمی است که تمام زانو را احاطه کرده است و از آن حمایت می کند. این کپسول توسط یک غشاء خاص به نام سینوویوم پوشیده شده است .سینوویوم مایعی به نام مایع سینوویال تولید می کند. این مایع به عنوان یک روان کننده در مفصل زانو عمل می کند و در هنگام حرکت به زانو کمک می کند.همچنین بافت های کیسه ای مختلف به نام بورسا در زانو وجود دارد. بورسا یک کیسه کوچک از مایع سینوویال با پوشش نازک است. بورسا معمولا در اطراف مفاصل و در مکان هایی که رباط ها و تاندون ها از استخوان عبور می کنند یافت می شود. آنها به کاهش اصطکاک کمک می کنند و اجازه می دهد در محدوده اطراف مفاصل حداکثر حرکت وجود داشته باشند . بورسای پشت زانو را بورس پوپلیتال می نامند.هر مفصل زانو نیز شامل منیسک داخلی و جانبی است. این ها مانند پد لاستیک مانند از بافت ضخیم غضروف هستند.غضروف منیسک در بالای لایه نازک از غضروف که بالای استخوان درشت نی قرار دارد (یکی از استخوانهای ساق پا) قرار گرفته است. آنها به عنوان کمک فنر برای جذب ضربه از بالای ساق پا و همچنین برای بهبود حرکت و ثبات زانو عمل می کنند.شکل اول (سمت چپ) مفصل زانو نرمال معمولی نشان می دهد دو شکل بعدی زانو را در هنگام بیماری تورم و ورم زانو در ناحیه پشت آن نشان می دهند.
ورم پشت زانو چیست؟
ورم زانو در ناحیه پشت آن حاصل تورم کیسه پر از مایعی است که می تواند پشت زانو رشد کند. این کیست از یک دکتر به نام ویلیام بیکر که برای اولین بار این وضعیت را در سال 1877 تشخیص داد برگرفته شده(کیست بیکر). این حالت گاهی اوقات کیست پوپلیتال (پوپلیتال نام حفره ایست در پشت زانو) نامیده می شود. کیست می تواند در اندازه بسیار کوچک تا کیست بزرگ در حد چند سانتی متر ایجاد شود . به ندرت، ورم زانو در ناحیه پشت آن می تواند در پشت هر دو زانو همان زمان ایجاد شود .
علت و دلایل
ورم زانو در ناحیه پشت آن اغلب در کودکان 4 تا 7 سال و در بزرگسالان در سنین 35 تا 70 سال و در بارداری رخ می دهد. با این حال، ورم پشت زانو در بزرگسالان بسیار شایع تر از کودکان است. احتمال ابتلا به ورم زانو در ناحیه پشت آن در صورتی که شما یک مشکل اساسی با زانو خود داشته باشید بیشتر است.به دو علت ورم زانو در ناحیه پشت آن ممکن است بوجود آید:
علت اولیه:ورم زانو در ناحیه پشت آن ممکن است فقط در پشت زانو توسعه یابد . این نوع از ورم گاهی اوقات به عنوان یک ورم پشت زانوی اولیه نامیده می شود. این حالت معمولا هم در بزرگسالان و هم در کودکان وجود دارد.تصور می شود که در این نوع از ورم زانو در ناحیه پشت آن ارتباط بین مفصل زانو و بورس پوپلیتال پشت زانو وجود دارد. این به این معنی است که مایع سینوویال از داخل مفصل می تواند به بورس پوپلیتال انتقال یابد و می تواند کیست تشکیل بدهند.
علت ثانویه:گاهی اوقات ورم زانو در ناحیه پشت آن می تواند در زمانی که مشکل زمینه ای در زانو وجود دارد، مانند آرتریت (از جمله استئوآرتریت و آرتریت روماتوئید)، و یا یک پارگی در غضروف منیسک ایجاد شود. این نوع از ورم پشت زانو شایع تر است. در ورم پشت زانو ثانویه، مشکلات زمینه ای در مفصل زانو باعث ترشح بیش از حد مایع سینوویال در مفصل تولید می شود. در این صورت ، فشار داخل زانو افزایش می یابد. این حالت روی کشش کپسول مفصلی اثر گذاشته و کپسول مفصلی به پشت زانو نفوذ می کند و باعث تورم می شود. آرتروز شایع ترین بیماری مرتبط با ورم زانو در ناحیه پشت آن است. این می تواند شامل انواع مختلف آرتریت، از جمله آرتروز (رایجترین نوع آرتروز)، آرتریت روماتوئید، آرتریت پسوریاتیک و نقرس باشد.ورم پشت زانو همچنین ممکن است در صورتی که شما یک پارگی در منیسک یا در یکی از رباط های زانوی خود داشته باشید، و یا اگر یک عفونت در مفصل زانو داشته باشید ایجاد شود. از جمله موارد مرتبط دیگردرد پاتلوفمورال،تورم کاسه زانو و صدمات غضروف زانو (از جمله پارگی منیسک) می باشد.
علائم
برخی از افراد با ورم پشت زانو ممکن است هیچ نشانه ای نداشته باشند (ورم زانو در ناحیه پشت آن بدون درد). همچنین، کیست کوچک ممکن است زمانی که دکتر زانو ی شما را مورد بررسی قرار می دهد مشخص نشوند. ممکن است اتفاقی زمانی که یک بررسی در زانو خود، مانند اسکن ام آر آی (MRI) برای برخی از دلیل دیگر دارید، کیست یافت شود.به طور کلی، کیست های بزرگتر، بیشتر احتمال دارد که باعث تولید علائم شوند. شما ممکن است قادر به دیدن و یا احساس تورم در پشت زانو خود باشید. گاهی اوقات شما نیز ممکن است متوجه شوید که مفصل زانو دارای ورم می باشد. برخی از افراد احساس زانو درد دارند. ممکن است در خم شدن زانو خود مشکل داشته باشید. اگر ورم پشت زانوی شما ناشی از یک کیست بزرگ در منطقه پشت زانو باشد، ممکن است احساس تنگی، به ویژه هنگامی که ایستاده اید داشته باشید. به میزان کمتر، ممکن است یک احساس از کلیک و یا قفل کردن زانو خود را احساس کنید.اگر شما یک مشکل اساسی زانو مانند آرتریت دارید، ممکن است ورم پشت زانوی شما همراه با درد باشد.
عوارض
شایع ترین عارضه ورم زانو در ناحیه پشت آن پاره شدن آن است. اگر این اتفاق بیفتد، مایع از داخل کیست می تواند به عضلات ساق پا نشت کند. این می تواند باعث تورم ساق پا شود. همچنین شما می توانید خارش و قرمزی پوست ساق را به دلیل تحریک ناشی از نشت کیست احساس کنید. در هر 20 مورد از ورم زانو در ناحیه پشت آن ممکن است پارگی کیست اتفاق بیفتد.در صورت پارگی کیست، می توان آن را شبیه ترومبوز ورید عمقی (DVT) در ساق پا تصور کرد. ترومبوز ورید عمقی لخته خونی است که در ورید پا تشکیل می شود. در این موارد، مهم است که برای حذف علت ترومبوز، پا اقدام شود زیرا یک بیماری جدی است که باید سریعا درمان انجام شود.ورم زانو در ناحیه پشت آن همچنین می تواند خطر ابتلا به ترومبوز ورید عمقی حتی اگر کیست پاره نشود را افزایش دهد. به همین دلیل، هر فردی که ورم پشت زانودارد باید از ایجاد شدن ترومبوز ورید عمقی جلوگیری شود. به ندرت، کیست ممکن است دچار عفونت شود.
تشخیص
دکتر شما ممکن است زمانی که به وجود کیست در زانوی شما مشکوک شود پای شما را معاینه کند. منطقه پشت زانو ممکن است متورم شده باشد. دکتر شما ممکن است نوری را به ناحیه متورم بتاباند. اگر نور از آن می گذرد، تورم پر از مایع است.سونوگرافی یک تحقیق خوب برای نشان دادن کیست و ورم پشت زانوی همان زمان است و در عین حال می تواند وجود ترومبوز را نشان دهد. گاهی اوقات ام آر آی (MRI) برای تایید تشخیص استفاده می شود.
درمان
ورم زانو در ناحیه پشت آن اغلب بهتر می شود و به خودی خود در طول زمان از بین می رود. با این حال، در بعضی از موارد ممکن است برای ماه ها یا حتی سالها باقی بماند و باعث ایجاد اشکال در راه رفتن بشود که نیاز به درمان های خاص دارد. درمان ورم زانو در ناحیه پشت آن شامل موارد زیر است:
درمان مشکل اساسی زانو:اگر شما ورم پشت زانو دارید مهم این است که هر گونه مشکل اساسی زانو درمان شود. این ممکن است به کاهش حجم کیست و تورم یا درد کمک کند. به عنوان مثال، اگر شما به آرتروز مبتلا هستید، تزریق استروئید به زانو ممکن است کمک به تسکین درد و التهاب ودرمان علائم ناشی از آن مانند درمان درد پشت زانو شود. اما توجه داشته باشید این درمان باعث توقف همیشگی بازگشت کیست نمی شود.اگر زانوی شما اسیب دیده مانند پارگی منیسک، درمان این بیماری ممکن است به درمان ورم پشت زانو نیز کمک کند.
کاهش و تسکین درد:اگر شما به خاطر ورم پشت زانو درد و ناراحتی دارید، درمان های زیر برای شما می تواند مفید باشد:
- جوراب ساق بلند: این جوراب ها پا را فشرده و حمایت میکنند و ممکن است به کاهش تورم و خطر ابتلا به ترومبوز ورید عمقی کمک کند.
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs): این دارو ها می توانند به تسکین درد ورم پشت زانو کمک کنند و نیز ممکن است التهاب و تورم را محدود کنند. انواع و مارک های مختلف از این دارو ها وجود دارد. شما می توانید ایبوپروفن را در داروخانه ها بدون نسخه پزشک خریداری کنید. ولی برای تهیه انواع دیگر نیاز به نسخه پزشک دارید. عوارض جانبی که گاهی اوقات با NSAID ها رخ می دهد شامل درد معده، و خونریزی از معده می باشد. برخی از افراد مبتلا به آسم، فشار خون بالا، نارسایی کلیه و نارسایی قلب ممکن است قادر به مصرف NSAID ها نباشند. بنابراین، با دکتر یا داروساز خود قبل از مصرف آنها برای درمان درد ورم زانو در ناحیه پشت آن مشورت کنید، تا مطمئن شوید که آنها برای شما مناسب هستند.در صورت پارگی کیست، مایع از داخل کیست ممکن است به ساق نشت کند و باعث بدتر شدن درد ورم پشت زانو شود، در این صورت مسکن قوی تر ممکن است نیاز باشد.
- یخ: یخ نیز ممکن است به کاهش تورم و درد کمک کند. بسته های یخ را در یک کیسه پلاستیکی و یا حوله استفاده کنید (یخ را به طور مستقیم در کنار پوست قرار ندهید ، ممکن است یخ سوختگی ایجاد شود.) یک کیسه از نخود فرنگی یخ زده می تواند، استفاده شود. بسته یخ را به مدت 10-30 دقیقه استفاده کنید. کمتر از 10 دقیقه اثر آن کم است و بیش از 30 دقیقه ممکن است به پوست آسیب برسد .
- عصا: ممکن است لازم باشد تا از عصا استفاده کنید تا علائم شما کمی بهتر شود. عصا به تحمل وزن پا آسیب دیده در حالی که شما قدم میزنید کمک می کنند .
- فیزیوتراپی: مفصل زانو خود را در حال حرکت نگه دارید و از تمرینات تقویتی برای کمک به عضلات اطراف زانو استفاده کنید. دکتر فیزیوتراپی می تواند در این امر به شما کمک کند.
- تخلیه مایع: گاهی اوقات دکتر شما ممکن است از یک سوزن برای تخلیه مایع اضافی از مفصل زانو استفاده کند. تزریق استروئید که گاهی اوقات همراه تخلیه مایع استفاده می شود، برای کاهش درد و التهاب ناشی از کیست مفید است. این کار از بازگشت دوباره کیست جلوگیری نمی کند.
- جراحی برای برداشتن کیست: به خصوص اگر کیست بسیار بزرگ و دردناک است و یا در صورتی که درمان های دیگر بی فایده بوده است از این روش برای درمان کیست بیکر استفاده می شود . گاهی اوقات از یک روش برای بستن ارتباط بین کیست و مفصل زانو استفاده می شود. همچنین گاهی اوقات کیست را با استفاده از جراحی باز بر می دارند . به عنوان مثال، جراح ممکن است برای درمان مشکل زمینه ای تعمیر پارگی منیسک را در همان زمان انجام دهد.
ازن تراپی
بهبود آسیب دیدگی در بافت های بدن به وجود جریان خون در این بافت ها بستگی دارد. بافت های بدن برای بازسازی و احیا نیاز به ویتامین، مواد معدنی و اکسیژن نیاز دارند که باید توسط خون به این بافت ها منتقل شود. اکسیژن مهم ترین ماده برای ترمیم بافت ها است. وجود تورم و التهاب در ناحیه آسیب دیده موجب کاهش جریان خون،اکسیژن و مواد مغذی در این ناحیه می شود. عدم حضور اکسیژن موجب تجمع اسید لاکتیک و منجر به درد می شود. در روش ازن درمانی، اوزون،دارو های ضد التهابی و ویتامین ها به ناحیه آسیب دیده تزریق می شود. این روش به ترتیب زیر عمل می کند:
- با استفاده از بی حسی موضعی عصب ها بی حس می شوند.
- مواد ضد التهابی موجب کاهش درد،تورم و التهاب و در نتیجه افزایش جریان خون می شوند.
- با استفاده از ویتامین و مواد معدنی بافت ها تغذیه می شوند و به بازسازی آن ها کمک می شود.
- اوزون که یک اکسیژن غیر فعال است پس از تزریق به بافت به صورت فعال در آمده و موجب اکسیژن رسانی به ناحیه آسیب دیده می شود.
تاثیر درمان یک تا سه روز پس از انجام تزریق آغاز می شود و و تا زمان دستیابی به بهبودی کامل هر یک تا دو هفته تکرار می شود. روند بهبودی در بیماران بسته به شدت آسیب متفاوت است، با این حال اکثر بیماران تنها به سه تا پنج جلسه درمان نیاز دارند. بر خلاف دیگر روش های تزریقی ، تزریق اوزون هیچ عوارض جانبی را برای بیماران به همراه ندارد و نتایج آن دائمی است.
