تاریخ ۱۲ خرداد ۱۳۹۷
[sbu_post_image]
در بدن هر فرد به طور طبیعی حدود ۱.۵ کیلوگرم کلسیم وجود دارد که بیش از ۹۹ درصد آن در ساختمان استخوان های بدن شرکت می کند، کمتر از ۱ درصد بقیه در سرتاسر بدن (داخل و خارج سلول ها) پراکنده هستند. کلسیمی که در استخوان ها قرار دارد هم باعث استحکام مکانیکی بدن شده و هم به عنوان یک جایگاه ذخیره ای استخوان عمل می کند تا در صورت تغییر در خونی کلسیم به هر دلیل، از آن استفاده شود. وقتی کلسیم خون کاهش می یابد، از استخوان برداشت می شود و باعث بروز پوکی استخوان می شود اما اگر سطح کلسیم خون به هر دلیل زیاد شود، کلسیم اضافی بر روی استخوان ها می نشیند.
نقش کلسیم در بدن
ساختمان استخوان از دو جزء اصلی ساخته شده است. اولین جزء که بیشتر از جنس پروتئین است و ماتریکس نام دارد. نقش یک داربست را بازی می کند تا جزء دوم که بیشتر از جنس نمک های کلسیمی مثل فسفات کلسیم هستند، بر روی آن مستقر شده و مجموعه ی این دو یک ساختمان محکم به نام استخوان را به وجود آورند. ماتریکس یا داربست خود از دو قسمت جداگانه به نام فیبرهای کلاژن و ماده ی زمینه ای تشکیل شده است. ماتریکس یا داربست باعث افزایش مقاومت در برابر کشیدگی و املاح کلسیم باعث افزایش مقاومت در برابر فشارهای وارد شده به استخوان و جلوگیری از پوکی استخوان می شوند.
کلسیم علاوه بر نقشی که در ساختمان استخوان بازی می کند، یک یون مهم در بسیاری از واکنش های فیزیولوژیک بدن از جمله واکنش های عصب و عضله می باشد. اختلالات کلسیم (کلسیم بالا یا پایین) باعث عوارض مهمی در بدن، چه به صورت حاد و چه به صورت مزمن می شود.
در یک فرد بالغ با رژیم غذایی معمولی که حاوی ۱۰۰۰ میلی گرم (۱ گرم) کلسیم است، ۳۵۰ میلی گرم وارد بدن شده و از طریق عروق خونی در بدن گردش می کند از طرف دیگر روزانه حدود ۲۵۰ میلی گرم کلسیم از طریق سلول های مرده و جداشده ی دستگاه گوارش وارد مدفوع شده که نتیجه ی آن دفع روزانه ۹۰۰ میلی گرم (۹۰۰=۲۵+۶۵۰=۳۵۰-۱۰۰۰) کلسیم از طریق مدفوع می باشد. سلول های بدن روزانه ۱۳۰۰۰ میلی گرم کلسیم وارد جریان خون کرده و معادل همین مقدار دریافت می کنند، به علاوه روزانه حدود ۵۰۰ میلی گرم کلسیم از استخوان ها جدا شده و ۵۰۰ میلی گرم بر روی آن ها می نشیند. همچنین روزانه حدود ۱۰ هزار میلی گرم کلسیم وارد کلیه ها شده تا دفع شود اما ۹۹۰۰ میلی گرم بازجذب شده و تنها ۱۰۰ میلی گرم از طریق کلیه ها دفع می شود (اگر دفعه روزانه ادراری بیشتر از ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلی گرم شود، هسته ی اولیه تشکیل سنگ های کلیه بوجود می آید). بنابراین به طور خلاصه اگر حدود ۱۰۰۰ میلی گرم کلسیم وارد دستگاه گوارش شود، ۹۰۰ میلی گرم از طریق مدفوع و ۱۰۰ میلی گرم از طریق ادرار دفع می شود که معنی آن ایجاد یک بالانس بین کلسیم دریافتی و کلسیم دفع شده می باشد. کلسیم به عنوان یک عنصر نه بوجود می آید و نه از بین می رود، بلکه مقدار آن در طبیعت همواره ثابت می ماند و از جایی به جایی دیگر می رود.
توضیح این نکته ضروری است که اعداد ذکر شده کاملاً تقریبی است و در افراد مختلف با وزن و رژیم غذایی متفاوت، یکسان نیست، مهم این است که بدانیم مجموعه ی وارد شده از دستگاه گوارش با مجموعه ی دفع شده از طریق دستگاه گوارش و ادراری یکسان است.
آشنایی پوکی استخوان و پیشگیری از آن (کلیک کنید)
منبع: کتاب پوکی استخوان
