مکانوتراپی: آموزش راه‌رفتن، دوچرخه‌ی ثابت، الیپتیکال و ارگومتر

مکانو تراپی شامل استفاده‌ی استاندارد از تمرینات مقاومت فردی و تدریجی برای بازسازی درمانی بافت و کاهش درد است؛ به عبارت دیگر، مکانوتراپی، درمان ورزشی است که به طور خاصی برای درمان آسیب‌ها استفاده می‌شود.

ثابت شده است که تمرین مقاومتی باعث تغییر بافت‌های بدن در سطح سلولی می‌شود. سلول‌های بخصوصی در تاندون‌ها، عضلات، غضروف‌ها و استخوان‌ها رشد می‌کنند و در صورت اعمال بار صحیح، سازگار می‌شوند. بافت‌های آسیب‌دیده و سالم می‌توانند واکنش‌های متفاوتی به اعمال بار مکانیکی نشان دهند، بنابراین هنگام توان‌بخشی از یک آسیب، بهره ‌گیری از تخصص یک متخصص طب فیزیکی در طول این فرایند مهم است. علاوه بر این، پیروی مناسب از اصول مکان تراپی می‌تواند خطر آسیب‌دیدگی را در آینده کاهش دهد.

ورزش دقیقاً چگونه باعث بهبودی بافت می‌شود؟ 

برای بازسازی و ترمیم تاندون، عضله، غضروف مفصلی و استخوان، چه چیزی باید در سطح بافت اتفاق بیفتد؟ … پاسخ یک کلمه است:” انتقال مکانیکی ” (انتقال ناشی از تحریک مکانیکی). انتقال مکانیکی به فرایندی گفته می‌شود که در آن بدن بار مکانیکی را به پاسخ‌های سلولی تبدیل می‌کند. این پاسخ‌های سلول، به نوبه خود، باعث تغییر ساختاری می‌شوند. انتقال مکانیکی به طور کلی به سه مرحله تقسیم می‌شود:

• اتصال (کوپلینگ) مکانیکی
• ارتباط سلول – سلول
• پاسخ مؤثر

انتقال مکانیکی یک فرآیند فیزیولوژیکی دائمی در بدن انسان است، دقیقاً مانند تنفس و گردش خون. اسکلت را به‌ عنوان نمونه‌ای از یک بافت همبند در نظر بگیرید. حسگر بدن ما، شبکه استئوسیت است و از روند تنظیم اعمال بار بر استخوان، به‌عنوان “مکانوستات” یاد می‌شود.

در صورت عدم فعالیت، سیگنال انتقال مکانیکی ضعیف می‌شود، بنابراین بافت همبند از بین می‌رود (به‌عنوان مثال پوکی استخوان). هنگامی که بارهایی بالاتر از حد تعیین شده برای بافت وجود داشته باشد، یک محرک از طریق انتقال مکانیکی وجود خواهد داشت تا بدن با افزایش سنتز پروتئین و اضافه کردن بافت در صورت امکان (استخوان بزرگ‌تر و قوی‌تر) سازگار شود.

موارد استفاده از مکانوتراپی 

مكانوتراپی به‌عنوان دوره‌ای از تمرینات ورزشی است که برای بهبودی و توان‌بخشی تجویز می‌شود. مكانوتراپی، یک دوره‌ی مفیدی برای ورزش است كه برای توان‌بخشی برخی بیماران تجویز می‌شود، زیرا از این طریق، ترمیم بافت توسط فرآیند فیزیولوژیك انتقال مكانی انجام می‌شود.

برای تاندون‌ها 

تاندون، به‌عنوان یک بافت، یک واکنشگر مکانیکی است. مطالعات مختلف آکادمیک نشان می‌دهد که تاندون‌ها می‌توانند به خوبی در برابر اعمال بار کنترل شده، پس از آسیب پاسخ دهند. اعمال بار بر تاندون علاوه بر تنظیم سیتوکین ها و فاکتورهای رشد، در تنظیم فاکتور رشد شبه انسولین نیز مؤثر است. این بهبود و افزایش در تنظیم منجر به تکثیر در سطح سلولی و بازسازی بافت تاندون می‌شود.

برای عضله 

توجیه بالینی استفاده از مکانوتراپی در بهبود آسیب عضلانی از مطالعات اولیه بر روی حیوانات شکل گرفته است. به طور کلی، یک دوره استراحت برای ایجاد ثبات در بافت اسکار انجام می‌شود که به دنبال آن اعمال بار کنترل شده‌ای انجام می‌شود.

اعمال بار بر روی عضله منجر به تنظیم تعدادی از مسیرهای ناشی از بار، از جمله فاکتور رشد مکانیکی (MGF) می‌شود. اصطلاح MGF (فاکتور رشد مکانیکی) منجر به فعال شدن سلول‌های ماهواره‌ای و هایپرتروفی (افزایش و رشد سلول‌های عضلانی) می‌شود. اعمال بار در این شرایط می‌تواند باعث افزایش سرعت و کامل شدن روند بازسازی، بهبود در تراز بودن میوتوبول‌ها و به حداقل رساندن آتروفی میوتوبول ها می‌شود

برای استخوان 

یکی از اجزای تفکیک ناپذیر استخوان، سلول‌های استخوانی هستند که به‌عنوان مکانیزم های اولیه عمل می‌کنند. شواهد نشان می‌دهد که مکانو تراپی می‌تواند در توان‌بخشی شکستگی‌های استخوانی مفید باشد. اعمال بار بر استخوان در هنگام توان‌بخشی می‌تواند باعث افزایش قابل توجهی در قدرت و دامنه حرکتی در مقایسه با بیماران بی‌تحرک شود.

تراپی‌های مکانوتراپی

مکانیوتراپی شامل روش‌ها و تکنیک‌های مختلفی است که از انرژی مکانیکی برای درمان استفاده می‌کند. آموزش راه رفتن برای افرادی که دچار اختلال حرکتی هستند (بیماران دچار ضایعه‌ی نخاعی)، دوچرخه‌ی ثابت برای افزایش دامنه‌ی حرکتی و تقویت ماهیچه‌ها بعد از آسیب، ارگومتر دستگاهی شبیه دوچرخه (بیمار ام اس یا فلج اندام تحتانی) برای توان‌بخشی دست و بازو و الیپتیکال یا شبیه سازی دویدن برای کنترل فشار روی مفصل و سلامت قلبی. پارالل بار برای ضعف اندامی از رایج‌ترین ورزش‌های قدرتی در مکانوتراپی می‌باشند.

در این درمان از اثرات درمانی اولتراسوند، فشرده‌سازی و نوارهای الاستیک نیز استفاده می‌شود.

اولتراسوند تراپی

از اولتراسوند تراپی برای درمان اختلالات روماتیسمی دژنراتیو، بعد از صدمات وارد بر استخوان‌ها و بافت‌های نرم و کاهش تشکیل بافت اسکار استفاده می‌شود. این تکنیک سبب تسریع و ترغیب جایگزینی سلولی شده و جریان خون و اکسیژن‌رسانی را بهبود می‌بخشد و از این رو به بازسازی بافت‌ها کمک می‌کند.

هایپوباریک تراپی 

هایپوباریک تراپی، یک درمان فشرده‌سازی متناوب است که طبق اصل فشار منفی کار می‌کند که در سطح بدن مستقیماً بر سیستم شریان مویرگی تأثیر می‌گذارد و عروق خونی جانبی غیرفعال را باز می‌کند که بر اثر بیماری و انباشتگی مایعات موجود در بدن در ناحیه‌ای آسیب‌دیده بسته شده‌اند. این درمان، تأثیر خوبی بر جریان خون و دستگاه لنفاوی دارد، همچنین به بهبود اکسیژن‌رسانی، انتقال اکسیژن، متابولیسم بدن، سیستم ایمنی و کاهش ورم کمک می‌کند.

پرسو تراپی 

پرسو تراپی (Pressotherapy) بر اساس اصل فشرده‌سازی متناوب عمل می‌کند و فعالیت جریان خون و سیستم لنفاوی را با اعمال فشار مثبت، تحریک می‌کند. این تکنیک سبب بهبود جریان خون در بافت‌ها و کاهش درد می‌شود. این روش در درمان همه‌ی انواع سلولیت و فرم دهی بدن که در آن محصولات اضافی متابولیک باید از میان بافت‌ها برداشته و زدوده شوند، جایگزین ناپذیر و بی‌همتا است. این درمان در بهبود خستگی، سنگینی و ورم پاها، مشکلات اورژانسی ناشی از رگ‌های واریسی جدید و جلوگیری از تخریب رگ‌های واریسی موجود تأثیر دارد.

نوارهای عصبی-عضلانی

استفاده از یک نوار یا چسب عصبی-عضلانی، یک تکنیک به کار گیری نوارهای الکتریکی مخصوص بر روی ناحیه‌ی آسیب‌دیده در بدن می‌باشد. این درمان را می‌توان برای بسیاری از درمان‌ها به صورت درمان تکمیلی بکار برد زیرا به کاهش درد و التهاب کمک می‌کند، ازعضلات محافظت می‌کند، دامنه‌ی حرکت را افزایش می‌دهد، تنش عضلانی را خنثی می‌کند، جریان‌های خون و سیستم لنفاوی را بهبود می‌بخشد و تأثیری بر روی سیستم عصبی خواهد داشت. از این تکنیک برای درمان مشکلات و ناراحتی‌های عصبی، ارتوپدی، مشکلات ناشی از تروما و جراحت، ورزش‌ها و مشکلات بعد از عمل استفاده می‌شود و احتمال بروز التهاب، درد و ورم را کاهش داده و مدت زمان دوره توان‌بخشی را کوتاه تر می‌سازد.