لغزش سر استخوان ران یا بیماری اسلیپ

تاریخ ۲ شهریور ۱۳۹۹

نام کامل این بیماری لغزش اپی فیز سر استخوان ران Slipped Capital Femoral Epiphysis است. برای فهم بیشتر مفهوم لغزش یا سر خوردن سر استخوان ران لازم است ابتدا مفهوم اپی فیز را بدانیم.

اپی فیز

استخوان بافتی زنده است و رشد میکند. رشد طولی استخوان از طریق صفحات غضروفی است که نزدیک به دو انتهای آن است. این صفحات غضروفی را صفحه رشد یا اپی فیز مینامند. فعالیت صفحات رشد تا پایان زمان بلوغ ادامه میابد. بعد از پایان بلوغ این صفحات تبدیل به استخوان میشوند و فعالیتشان پایان میابد.

با پایان یافتن فعالیت این صفحات استخوان دیگر رشد طولی نخواهد داشت. قسمتی از استخوان که بین صفحه رشد و سطح مفصلی قرار دارد را اپی فیز مینامند. استخوان ران یک صفحه رشد در قسمت بالا در قسمت لگن و یک صفحه رشد در قسمت پایین و در نزدیکی زانو دارد. قسمتی از استخوان ران که بالاتر از صفحه رشد بالایی است را اپی فیز سر استخوان ران مینامند.

چگونگی ایجاد لغزش سر استخوان ران

در این بیماری به عللی که به درستی شناخته شده نیست، صفحه رشد بالایی ران ضعیف شده و اپی فیز سر استخوان ران بر روی گردن استخوان ران به سمت عقب جابجا میشود. این جابجایی را لغزش میگویند. این بیماری معمولا در نوجوانان و در شروع بلوغ بوجود میاید یعنی در همان موقعی که نوجوان شروع به رشد سریع قدی میکند. شیوع این بیماری در پسران ۳-۲ برابر دختران است.

علت بیماری بخوبی شناخته شده نیست ولی در نوجوانان چاق بیشتر دیده میشود.

گاهی اوقات لغزش اپی فیز سر استخوان ران دوطرفه است. ممکن است هر دو طرف با هم درگیر شده و یا این اتفاق با فاصله زمانی بیفتد. پس وقتی پزشک متوجه این بیماری در یک طرف لگن میشود بیمار باید تا انتهای دوران بلوغ تحت نظر باشد.

اکثرا بیماری به آرامی شروع و به آرامی پیشرفت میکند ولی گاهی اوقات جابجا شدن اپی فیز بصورت ناگهانی و پس از وارد شدن یک ضربه به ناحیه لگن ایجاد میشود.

جابجایی و لغزش اپی فیز در این بیماری به علت ضعیف بودن غضروف صفحه رشد ایجاد میشود. به علت ضعیف شدن صفحه رشد اپی فیز سر استخوان ران نمیتواند اتصال محکمی با گردن استخوان داشته باشد و در نتیجه به سمت پایین و عقب جابجا میشود. البته اپی فیز سر استخوان ران در درون حفره استابولوم باقی میماند و این گردن استخوان است که نسبت به اپی فیز به خارج و جلو حرکت میکند.

در مواردی که حرکت اپی فیز بر روی گردن استخوان ران آرام است بتدریج کال استخوانی در بین لبه اپی فیز و گردن استخوان ایجاد شده و در مواردی این کال مانع از جابجا شدن بیشتر اپی فیز میگردد.

علائم بیماری لغزش اپی فیز سر استخوان ران

مهمترین علائم بیماری درد و لنگش است. بیمار را معمولا دردی به مدت چند هفته یا چند ماه آزار میدهد. درد ممکن است در کشاله ران و یا حتی در ناحیه زانوی بیمار احساس شود. بیمار میلنگد. این لنگش هم میتواند به علت درد مفصل ران باشد و هم به علت جابجایی هایی که در مفصل بوجود آمده ایجاد شود. پای مبتلای بیمار ممکن است کوتاه تر شود. همچنین بیمار سعی میکند پای مبتلا را در حین راه رفتن به خارج بچرخاند.

از دیگر علائم این بیماری محدودیت در خم کردن و چرخاندن و دور کردن مفصل ران است.

گاهی اوقات لغزش اپی فیز سر استخوان ران بطور ناگهانی و بدنبال یک ضربه نه چندان شدید ایجاد میشود. در این موارد علائم بیماری شبیه به شکستگی های گردن استخوان ران است.

تشخیص بیماری بر اساس مشکلات بیمار و معاینه پزشک و علائم رادیوگرافی است که جابجا شدن اپی فیز را نشان میدهد. تغییرات رادیولوژیک در موارد خفیف ابتدا فقط در نمای نیمرخ مفصل ران دیده میشوند.

منبع : ایران ارتوپد