تاریخ ۵ مرداد ۱۳۹۸
فیزیروتراپی قبل و بعد از جراحی تعویض مفصل لگن(آرتروپلاستی)
عمل جایگزینی کامل مفصل لگن (آرتروپلاستی) یک نوع جراحی رایج است که برای آرتروزهای شدید انجام می‌شود. درمان آرتروز شدید مفصل ران (لگن) یا شکستگی لگن زمانی که درمان‌های کمتر تهاجمی کار ساز نباشند؛ انجام می‌شود. هدف از این جراحی تعویض کامل این مفصل است که درد را کاهش می‌دهد، تحرک مفصل را بهبود بخشیده و توانایی فرد را در افزایش ایمنی فعالیت‌های کاربردی مانند راه رفتن، ایستادن، بالا رفتن از پله یا راه رفتن بهبود می‌دهد. فیزیوتراپ‌ها با افرادی که جایگزینی کامل مفصل لگن انجام داده‌اند سروکار دارند تا عضلات آنها را تقویت کرده و دامنه حرکتی آنها را به حداکثر بازگردانند.
عمل تعویض مفصل لگن (آرتروپلاستی) چیست؟
جراحی تعویض مفصل لگن، استخوان لگن و غضروف آسیب دیده را که ممکن است باعث ایجاد درد در ناحیه مفصلی شوند را برمی‌دارد و بخش آسیب دیده را با یک پروتز مصنوعی جایگزین می‌کند.
مفصل ران یک مفصل توپی شکل و سوکت مانند است. این توپک بخشی از استخوان ران (استخوان فمور) است و سوکت آن نیز بخشی از استخوان لگن است. نوع انجام این عمل جراحی با توجه به شرایط جسمانی هر فردی متفاوت است.
۲ نوع جراحی برای تعویض مفصل لگن وجود دارد
تعویض کامل مفصل لگن (آرتروپلاستی)
در عمل جراحی تعویض کامل مفصل لگن (آرتروپلاستی)، توپ و سوکت هر دو با قطعات مصنوعی جایگزین می‌شوند. جایگزینی کامل لگن برای درمان موارد زیر است:
- استئوآرتروز ران
- آرتروز روماتیسمی
- آرتروز ترومایی
- روماتیسم ستون فقرات
- نکروز عروقی (مرگ بافت استخوانی)
- برخی از شکستگی‌های لگن
- تومورهای خوش خیم و بدخیم
تعویض بخشی از مفصل لگنی
در عمل تعویض بخشی از مفصل لگنی (همی آرتروپلاستی) تنها توپک واقع شده در سر مفصل ران را تعویض می‌کنند. سوکت لگن به قوت خود باقی می‌ماند و لازم نیست تعویض شود. عمل جایگزینی بخشی از مفصل لگنی زمانی انجام می‌شود که آسیب فقط به قسمت “فمورال” یا مفصل ران وارد شده باشد. این حالت بیشتر در بیماران سالمند و ضعیف دیده می‌شود که دچار شکستگی سر توپی یا گردن استخوان ران می‌شوند.
این وضعیت چطور احساس می‌شود؟
قبل از جراحی، افرادی که باید عمل جراحی تعویض کامل مفصل لگن را داشته باشند از داشتن درد شدید در ناحیه ران و لگن شکایت دارند که تا کشاله ران تیر می‌کشد. این درد ممکن است به طور قابل توجهی بر توانایی فرد در راه رفتن، بالا رفتن از پله‌ها، نشستن یا ایستادن، انجام فعالیت‌های روزانه و خوابیدن در سمت آسیب دیده تاثیر بگذارد.
بلافاصله پس از عمل جراحی تعویض کامل مفصل لگنی، شما احساس سستی در ران و پا و ضعف عضلانی را تجربه خواهید کرد. در ابتدا، درد در درجه اول با دارو کنترل می‌شود. فیزیوتراپ شما همچنین ممکن است استفاده از کمپرس یخ را برای کمک به کاهش ناراحتی و تورم توصیه کرده و تمرینات و حرکات ملایمی را تجویز کند تا حرکت و قدرت خود را بهبود ببخشید.
این عارضه چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پیش از انجام عمل تعویض مفصل لگنی افراد ابتدا توسط یک پزشک متخصص معاینه می‌شوند. پزشک شما از تصاویر اشعه ایکس برای ارزیابی اینکه چه تغییراتی در استخوان‌ها و غضروف مفصل ران شما به وجود آمده است، استفاده می‌کند. اگر درد شما به خاطر افتادن و سقوط باشد، عکس‌های اشعه ایکس به متخصصان در تعیین اینکه آیا شکستگی وجود دارد کمک می‌کند و در صورت نیاز، عمل جراحی برای بازیابی عملکرد شما مورد استفاده قرار می‌گیرد. یک متخصص فیزیوتراپی، محدوده حرکتی و قدرت شما را اندازه گیری می‌کند و میزان درد در ناحیه لگن را تعیین می کند. عواملی شامل چگونگی ورود و خروج از تخت، نشستن و ایستادن، دراز کشیدن، پیاده روی و بالا رفتن از پله‌ها می‌توانند مورد سوال قرار بگیرند. نتایج این ارزیابی‌ها کمک می‌کند تا تعیین کنید که آیا انجام عمل تعویض مفصل لگن برای شما مفید است یا خیر.
تعویض مفصل لگن اغلب در افراد بالای ۶۰ تا ۸۰ ساله انجام می‌شود. تیم پزشکیتان به شما کمک خواهد کرد که تعیین شود آیا کاندید خوبی برای این عمل هستید یا خیر و این را از طریق بررسی تصاویر اشعه ایکس و ارزیابی فیزیکی شما تعیین می‌کنند. عوامل خطر آفرینی که ممکن است در بهبودی شما اختلال ایجاد کنند شامل افزایش سن، چاقی یا سابقه سیگار کشیدن و یا مصرف الکل بیش از حد می‌باشد.
فیزیوتراپی چه کمکی می‌کند؟
قبل از جراحی
فیزیوتراپ شما می‌تواند در مورد آنچه که از این جراحی برای شما انتظار می‌رود توضیح دهد و تمرینات مناسبی را برای آماده شدن قبل و بعد از عمل به شما آموزش دهد.
در طول آماده سازی برای جراحی، فیزیوتراپ شما ممکن است این موارد را آموزش دهد:
- انعطاف پذیری و تمرینات تقویتی برای اندام‌های پایینی
- چگونگی استفاده از واکر یا عصا برای پیاده روی و بالا رفتن از پله
- هرگونه اقدام احتیاطی پس از عمل جراحی
فیزیوتراپ شما همچنین ممکن است توصیه کند که در چیدمان خانه خود تغییراتی را برای بهبود ایمنی و کمک به خود انجام دهید از جمله استفاده از توالت فرنگی، ریل دستی کنار پله‌ها، ریل رختشویی و صندلی حمام و یا گذاشتن دستگیره در حمام از جمله این توصیه‌ها خواهد بود. این تغییرات باید قبل از عمل جراحی انجام شود، تا خانه شما آمادگی کامل را در هنگام بازگشتتان داشته باشد.
بعد از جراحی
در روز اول یا دوم بعد از جراحی، یک فیزیوتراپ به ملاقات شما می‌آید تا تمرینات خود را شروع کنید. وی هر گونه اقدام احتیاطی را پس از عمل برای جلوگیری از مجروحیت مجدد و کمک به بازگرداندن بازیافتن عملکرد کامل شما بررسی می‌کند.
بسته به نوع جراحی شما ممکن است از شما خواسته شود که از انداختن سنگینی وزن خود روی سمتی که جراحی شده است، اجتناب کنید. فیزیوتراپ به شما این آموزش را خواهد داد که وزن خود را به درستی از روی پای آسیب دیده بردارید و استفاده از یک وسیله کمکی مانند واکر یا عصا را توصیه می‌کند تا به دلیل کاهش کارایی فیزیکی خود، کمتر احساس ناراحتی کنید.
در طی مراحل اولیه نقاهت (۳ تا ۵ روز اول پس از عمل جراحی)، فیزیوتراپیست به شما آموزش‌های لازم را برای انجام فعالیت‌های روتین روزانه خواهد داد:
- رفتن به رختخواب و بلند شدن از تخت با فرم صحیح.
- بیرون آمدن از تخت و ایستادن و نشستن روی یک صندلی
- با استفاده از یک وسیله کمکی (واکر یا عصا) فاصله‌های کوتاهی را حرکت کنید.
- انجام حرکات ملایم و ورزش‌های کششی در رختخواب
بعد از جراحی، فیزیوتراپیست ممکن است به شما توصیه کند که هرگز این کارها را انجام ندهید:
- مفصل ران خود را بیشتر از ۹۰ درجه خم نکنید
- بیش از ۹۰ درجه به جلو خم نشوید (به عنوان مثال، شما قادر نخواهید بود تا برای مدت زمان کوتاهی برای پوشدن جوراب و کفش خم شوید).
- پای خود را وقتی پای دیگر روی زمین نیست، بلند نکنید.
- پایی که در آن جراحی انجام شده است را نچرخانید.
جلسات فیزیوتراپی تا چند هفته پس از عمل جراحی ادامه خواهد یافت. بسته به موقعیت کلی شما، ممکن است نیاز به شرکت در جلسات فیزیوتراپی یک مرکز توانبخشی داشته باشید. بعضی از بیماران بدون نیاز به مراقبت ویژه و حضور همراه در منزل، به خانه خود مرخص می‌شوند، که بستگی به توانایی آنها در حفظ ایمنی خود دارد. فیزیوتراپ شما این مورد را برای شما تعیین می‌کند.
همانطور که در مراحل بهبودی خود قرار دارید، باید روی این موارد کار کنید:
- راه رفت و بالا رفتن از پله
- حفظ تعادل – پس از جراحی ممکن است تعادل شما دچار اختلال شود، که می‌تواند شما را در معرض خطر سقوط قرار دهد.
- رفتن به تختخواب، نشستن روی صندلی و ماشین
- حرکت دادن کامل پا و لگن جدید (با حرکاتی مانند پوشیدن جوراب و کفش)
- تمرینات تقویت عضلات خاص برای بهبود توانایی شما برای ایستادن و راه رفتن با خیال راحت و بدون نیاز به کم
هنگامی که شما بتوانید این فعالیت‌ها را بدون کمک و راهنمایی دیگران انجام دهید، می‌توانید آماده شوید که به طور کامل کارهای خود را انجام دهید. با این حال، ممکن است هنوز نیاز به ادامه جلسات فیزیوتراپی در یک کلینیک داشته باشید.
جلسات فیزیوتراپی سرپایی شما کار خود را در محدوده حرکتی و تمرینات کششی، و فعالیت‌های تحمل وزن برای بازگرداندن عملکردتان به بالاترین سطح ممکن ادامه خواهند داد. در این مرحله، فیزیوتراپ شما برای توانبخشی حرکات خاص شما، مانند بازگشتن به کار یا ورزش، تمرکز خواهد کرد. فیزیوتراپ شما تمریناتی که مشابه این فعالیت‌ها است را شبیه سازی می‌کند. برنامه ورزشی شما ممکن است شامل تکنیک‌های بلند کردن، هل دادن، کشیدن، نردبان صعود، تمرینات چابکی و یا پرش‌های خفیف باشد، که وابسته به اهداف خاص، پیشرفت ریکاوری و سطح فعالیت شما است.
توانبخشی در مراحل ثانویه
امیدوارم بعد از چند روز بستری بودن در بیمارستان پس از عمل تعویض مفصل لگنی، آماده باشید که به خانه بروید. بعضی اوقات محدودیت‌های حرکتی ممکن است مانع از مرخص کردن شما به خانه بشود. در این مورد، ممکن است لازم باشد که به یک بیمارستان توانبخشی مراجعه کنید تا به کمک یک متخصص فیزیوتراپیست (و دیگر متخصصان توانبخشی) بتوانید امکان تحرک اولیه خود را به دست آورید.
شما می‌توانید جلسات فیزیوتراپی را در بیمارستان شروع کنید که در موارد حادتر حتی از اتاق جراحی شروع می‌شوند. بسیاری از بیمارستان‌ها نیاز به دو جلسه تمرین فیزیوتراپی برای بیماران بستری شده دارند.
پزشک فیزیوتراپ شما در بیمارستان تمرینات سرپایی شما را ادامه خواهد داد تا با شما کار کند که بتوانید حرکات و قدرت خود را ارتقا دهید و همچنین به پیشرفت امکان انجام حرکاتی مانند راه رفتن، لباس پوشیدن و بالا رفتن از پله ادامه دهید.
هدف اصلی مراکز توانبخشی بعد از عمل این است که به شما کمک کنند تا قدرت عملکردی را به دست آورید تا بتوانید به خانه بازگردید.
توانبخشی خانگی
پس از بازگشت به خانه پس از عمل جراحی تعویض مفصل لگنی، شما می‌توانید از تمرینات فیزیوتراپی خانگی استفاده کنید تا تلاش خود را برای بهبود تحرک و عملکرد خود ادامه دهید.
فیزیوتراپ خانگی شما می‌تواند به شما آموزش دهد که چگونه می‌توانید به راحتی از پله‌ها بالا رفته، چگونه به داخل و خارج رختخواب بروید و نحوه استفاده از ابزار مناسب برای راه رفتن را به شما آموزش می‌دهد. فیزیوتراپ شما می‌تواند به شما در پیشبرد نحوه استفاده از واکر یا یک عصای استاندارد در هنگام راه رفتن کمک کند.
درمان فیزیوتراپی در خانه پس از انجام عمل جراحی تعویض مفصل لگن معمولا برای افرادی است که نمی‌توانند خانه خود را به دلیل محدودیت‌هایی ترک کنند. اگر اعضای خانواده یا دوستانتان می‌توانند بردن شما را به عهده بگیرند می‌توانید فیزیوتراپی خانگی را حذف کنید و به طور مستقیم به مراکز توانبخشی مراجعه کنید.
توانبخشی سرپایی
گام نهایی شما در توانبخشی بعد از جراحی تعویض مفصل لگن، گذراندن جلسات فیزیوتراپی در یک کلینیک سرپایی است. در این مرحله تمرینات تقویتی انجام می‌شود و شما می‌توانید بر روی حداکثر سازی تعادل خود تمرکز کنید.
شما ممکن است شروع به استفاده از یک دوچرخه ثابت یا یک تردمیل کنید تا استقامت عضلانی خود را بهبود داده و توانایی راه رفتن خود کمک کنید. فیزیوتراپ تمرینات قدرتی را به شما آموزش خواهد داد و همچنین اقدامات احتیاطی کامل را به شما خواهد آموخت.
با پایان دوره فیزیوتراپی سرپایی، شما باید به طور معمولی و بدون هیچ وسیله کمکی دیگری بتوانید فعالیت‌های سابق خود را از سر بگیرید. سطح درد شما نیز باید تحت کنترل باشد.
جراحی تعویض کامل مفصل لگن می‌تواند یک تجربه دردناک باشد که ممکن است وظایف ساده‌ای مانند راه رفتن و لباس پوشیدن را نیز دشوار کند. با انجام هر تمرینی در فیزیوتراپی وارد مرحله تازه‌ای می‌شوید و در نهایت می‌توانید با سرعت و ایمنی کامل به سطح عملکرد و تحرک قبلی خود بازگردید.
آیا می‌توان از این آسیب دیدگی پیشگیری کرد؟
جلوگیری و یا کند کردن شروع آرتروز امکان پذیر است، زیرا آرتروز زمینه ساز شرایطی است که می‌توانند منجر به آسیب مفصل لگن و نیاز به جراحی کامل مفصل لگنی شود. با انتخاب یک شیوه زندگی سالم، مانند شرکت منظم در کلاس‌های ورزشی و خوردن رژیم غذایی سالم، این امر امکان پذیر است. فیزیوتراپ شما می‌تواند تمرینات تقویتی و انعطافی را به شما آموزش دهد تا بتوانید در تمام طول عمر خود به حفظ آمادگی جسمانی خود ادامه دهید.
بیش از ۹۵٪ شکستگی‌های لگن ناشی از سقوط کردن است. در نتیجه، بهترین راه برای جلوگیری از نیاز به جراحی تعویض کامل مفصل ران جلوگیری از سقوط است. فیزیوتراپ شما می‌تواند با ارزیابی خطر سقوط شما و تجویز فعالیت‌های تعادلی و تمرینات تنظیم وزن، به کاهش شانس سقوطتان کمک کند. فیزیوتراپ شما همچنین می‌تواند تغییراتی را مورد محیط خانه تان توصیه کند که سبب بهبود ایمنی‌تان می‌شود، از قبیل برداشتن مانند کفپوش‌های لیز یا اضافه کردن دستگیره در اطراف حمام ازجمله نکاتی هستند که توصیه می‌شود.
سندروم دم اسبی نخاع CES: اختلال در عملکرد حسی حرکتی اندام های تحتانی
