علت درد و خشکی شست پا

تاریخ ۸ اردیبهشت ۱۴۰۳

شایعترین محل آرتروز یا سائیدگی مفصلی  که منجر به درد  کف پا و انگشست شست میشود درست در مفصلی که بین شست و کف پا وجود دارد و به آن مفصل متاتارسوفالانژیال Metatarsophalangeal میگویند. این مفصل بسیار مهم است چون در حین راه رفتن باید مرتباً خم و راست شود و در صورت مشکل دار شدن راه رفتن واقعاً دردناک میشود.

 گاهی اوقات غضروف این مفصل از بین رفته و مفصل دچار سائیدگی میشود. استخوان های اضافه در اطراف آن تشکیل شده و مفصل دچار درد و محدودیت شدید حرکتی میشود. درد انگشت شست پا  و هم محدودیت حرکت در این مفصل موجب میشود بیمار بسختی راه برود. به این بیماری هالوکس ریجیدوس Hallux rigidus یا شست خشک میگویند. این بیماری علت عمده درد و خشکی شست پا بخصوص در سنین بالا است. هالوکس ریجیدوس معمولاً در سنین ۶۰-۳۰ سالگی دیده میشود. کسی به درستی علت ایجاد آنرا نمیداند ولی ضربه به مفصل شست میتواند موجب آن شود.

علائم آرتروز شست پا

درد در موقع حرکت دادن شست و در موقع راه رفتن مهم ترین علامت این بیماری است. به علت اینکه در حین راه رفتن درد شست پا بیمار را آزار میدهد بسیاری بیماران روی لبه خارجی پا راه میروند. در این بیماری مفصل متاتارسوفالانژیال یعنی مفصل بین شست و کف پا متورم و بزرگ و برجسته میشود. مفصل ذکر شده همچنین دچار خشکی و محدودیت حرکت شده و خوب خم و راست نمیشود. در رادیوگرافی کاهش فضای مفصل و ایجاد استخوان اضافه در اطراف آن دیده میشود.

درمان آرتروز شست پا

آغاز درمان در اسرع وقت ممکن احتمال موفقیت را افزایش می‌دهد. اصول درمان عبارتند از:

• استفاده از داروهای ضد التهاب مانند بروفن یا سلکوکسیب.
• استفاده از کیسه حاوی خرده‌های یخ برای سرد کردن محل ممکن است شدت درد را کاهش دهد.
• انتخاب کفش‌های با پنجه گشاد و پاشنه کوتاه؛ کفش با سطح کف سفت تر بهتر است زیرا مفصل شست پا را در حین راه رفتن کمتر خم و راست می‌کند. کفش‌های با کف نرم و قابل انعطاف شدت درد را بیشتر می‌کنند.
• دو تشت آب آماده کنید؛ یکی حاوی سردترین آبی که می‌توانید تحمل کنید و دیگری حاوی گرمترین آبی که می‌توانید تحمل کنید. ابتدا پایتان را به مدت ۳۰ ثانیه در آب سرد قرار دهید و سپس بلافاصله برای ۳۰ ثانیه در آب گرم بگذارید. این کار را به مدت پنج دقیقه به تناوب تکرار کنید و با آب سرد پایان دهید. این روند را روزانه سه بار انجام دهید. در صورت حساسیت پوست، از آب خیلی سرد یا خیلی گرم خودداری کنید.

در صورت عدم جواب درمان های ذکر شده پزشک ارتوپد ممکن است تصمیم به استفاده از عمل جراحی بگیرد. این اعمال عبارتند از

کیلکتومی Cheilectomy

این نوع جراحی در مواردی که بیماری به شدت پیشرفت نکرده باشد، انجام می‌شود. در این جراحی، استخوان‌های اضافی اطراف مفصل متاتارسوفالانژیال و حتی قسمتی از خود مفصل برداشته می‌شود تا مفصل بهترین حرکت را داشته باشد.

آرترودز یا خشک کردن مفصل Arthrodesis

در حالات شدید، پزشک ممکن است به جوش زدن دو استخوانی که مفصل متاتارسوفالانژیال را تشکیل می‌دهند، با یکدیگر اقدام کند. این روش باعث می‌شود که حرکت این مفصل شست پا کاملاً محدود شود، به این معنا که امکان خم شدن و راست کردن آن وجود نداشته باشد. با این کار، امکان حرکت در مفصل کم شده و از آنجا که حرکت مفصل محدود شده است، درد نیز بهبود می‌یابد.

آرتروپلاستی Arthroplasty

 این جراحی در بیماران مسن تر که کمتر راه میروند مفید است. در این نوع عمل جراحی مفصل متاتارسوفالانژیال برداشته شده و به جای آن یک مفصل مصنوعی گذاشته میشود.

منبع : ایران ارتوپد