تاریخ ۸ اردیبهشت ۱۴۰۳
گانگلیون یا کیست سینوویال مچ دست، شایعترین توده یا تومور خوش‌خیم دست است. منشا این توده ممکن است از کپسول مفصلی مچ دست و گاهی اوقات از غلاف سینوویال تاندون ناشی شود. علت دقیق بروز این توده هنوز روشن نشده است، اما ضربات مکرر به مچ یا حرکات یکنواخت و مکرر مچ دست می‌توانند به عنوان عوامل ممکن موثر باشند. این توده گاهی به نام “غلیظک” نیز شناخته میشود.
علائم بالینی گانگلیون
شایعترین علامت این بیماری که موجب مراجعه بیمار به پزشک میشود وجود یک توده برجسته در پشت مچ دست است. این توده سطحی نرم و گرد و یکنواخت دارد. گاهی اوقات توده نرم بوده ولی در اکثر موارد سفت است. توده ممکن است دردناک باشد و در مواردی درد بیمار تظاهر بیشتری از برجسته بودن آن دارد. از دیگر علائم گانگلیون فشار آن به اعصاب مچ دست است. این فشار میتواند موجب فلج عصب و بروز علائمی مانند بیحسی یا گزگز کند.
از دیگر علائم گانگلیون احساس ضعف و ناراحتی در دست است.
شایعترین محل گانگلیون پشت مچ دست است. دومین محل شایع قدام (جلو) مچ دست نزدیک شریان رادیال است و سومین محل شایع گانگلیون در قدام و قاعده انگشتان دست میباشد. گانگلیون های خلف (پشت) دست معمولا ثابت ، نرم و گرد می باشند .
در درون کیست های گانگلیونی، مایعی زرد رنگ، ژلاتیتی و چسبناک وجود دارد. گانگلیون های کف دست معمولا سفت و دردناک هستند .
سیر بالینی گانگلیون
کیست‌های گانگلیونی ممکن است با گذر زمان اندازه آنها تغییر کند، به صورت بزرگتر یا کوچکتر شوند یا حتی محو شوند. اندازه این کیست‌ها متغیر است و معمولاً در زمان‌های فعالیت‌های مچ دست بیشتر بزرگ می‌شوند. این کیست ممکن است مدتی محو شده و سپس دوباره ظاهر شود. در بسیاری از موارد، بدون درمان، بیماری حتی پس از چند سال میتواند خودبخود محو شود.
درمان گانگلیون
گانگلیون توده خوش خیم و بی ضرری است و در بسیاری اوقات خودبخود خوب میشود پس معمولا نیازی به درمان ندارد و پزشک به بیمار اطمینان میدهد که توده مشکلی برای وی ایجاد نخواهد کرد. در صورتی که گانگلیون دردناک باشد استفاده از بریس های مچ دست میتواند به رفع درد کمک کند.
بعضی از درمان‌ها به صورت سنتی اجرا می‌شوند، از قبیل ضربه ناگهانی به توده و ترکاندن آن یا قرار دادن یک سکه بر روی توده و فشردن آن. تأثیر این روش‌ها به‌وضوح مشخص نیست. درمان‌های دیگر مانند خروج مایع کیست با سوزن یا تزریق کورتیکواستروئید داخل کیست نیز وجود دارد.
در تمامی این روش‌ها احتمال بازگشت توده وجود دارد. اما مطمئن‌ترین درمان با کمترین احتمال بازگشت، جراحی است. استفاده از بیهوشی عمومی در این جراحی ممکن است با احتمال کمتری از بازگشت توده همراه باشد نسبت به جراحی با بیهوشی موضعی.
یک روش دیگر، برداشت کیست با استفاده از روش آرتروسکوپی است که زخم در این روش کوچکتر از روش‌های جراحی سنتی است. در همه این روش‌ها، کل کیسه بافتی که توده را ایجاد کرده است، به همراه مایع درون آن، از بدن خارج میشود.
منبع : ایران ارتوپد
