گانگلیون یا کیست سینوویال مچ دست شایعترین توده یا تومور خوش خیم دست است. منشا این توده از کپسول مفصلی مچ دست و گاهی اوقات از غلاف سینوویال تاندون میباشد. علت بروز این توده به روشنی مشخص نشده است با این حال ممکن است ضربات مکرر وارده به مچ یا حرکات مکرر و یکنواخت مچ دست موجب این بیماری شود. به این توده غلیظک هم میگویند.

علائم بالینی گانگلیون

شایعترین علامت این بیماری که موجب مراجعه بیمار به پزشک میشود وجود یک توده برجسته در پشت مچ دست است. این توده سطحی نرم و گرد و یکنواخت دارد. گاهی اوقات توده نرم بوده ولی در اکثر موارد سفت است. توده ممکن است دردناک باشد و در مواردی درد بیمار تظاهر بیشتری از برجسته بودن آن دارد. از دیگر علائم گانگلیون فشار آن به اعصاب مچ دست است. این فشار میتواند موجب فلج عصب و بروز علائمی مانند بیحسی یا گزگز کند.

از دیگر علائم گانگلیون احساس ضعف و ناراحتی در دست است.

 شایعترین محل گانگلیون پشت مچ دست است. دومین محل شایع قدام (جلو) مچ دست نزدیک شریان رادیال است و سومین محل شایع گانگلیون در قدام و قاعده انگشتان دست میباشد. گانگلیون های خلف (پشت) دست معمولا ثابت ، نرم و گرد می باشند .

در درون کیست های گانگلیونی، مایعی زرد رنگ، ژلاتیتی و چسبناک وجود دارد. گانگلیون های کف دست معمولا سفت و دردناک هستند .

سیر بالینی گانگلیون

 کیست های گانگلیونی ممکن است به مرور زمان بزرگتر یا کوچکتر شده و یا حتی محو شود. پس اندازه آن متغیر است. معمولا در هنگامی که بیمار فعالیت های زیادی را با مچ دست انجام میدهد کیست بزرگتر میشود. کیست ممکن است مدتی محو شده و پس از مدتی دوباره عود کند. در بسیاری اوقات بیماری حتی بدون درمان پس از چند سال محو میشود.

درمان گانگلیون

گانگلیون توده خوش خیم و بی ضرری است و در بسیاری اوقات خودبخود خوب میشود پس معمولا نیازی به درمان ندارد و پزشک به بیمار اطمینان میدهد که توده مشکلی برای وی ایجاد نخواهد کرد. در صورتی که گانگلیون دردناک باشد استفاده از بریس های مچ دست میتواند به رفع درد کمک کند.

بعضی درمان ها بصورت سنتی انجام میشوند مانند ضربه ناگهانی به توده و ترکاندن آن و یا گذاشتن یک سکه روی توده و بستن آن. تاثیر این درمان ها مشخص نیست. درمان های دیگری مانند خارج کردن مایع کیست با سوزن و تزربق کورتیکوستروئید در درون کیست هم وجود دارد.

در همه درمان های ذکر شده احتمال عود توده وجود دارد. مطمئن ترین درمان با کمترین احتمال عود درمان جراحی است. این جراحی در صورتی که با بیهوشی عمومی انجام شود احتمال عود کمتری در مقایسه با جراحی با بیحسی موضعی دارد.

روش دیگر برداشتن کیست با روش آرتروسکوپی است که زخم محل جراحی در این روش کوچکتر از روش های جراحی سنتی است.

در تمام روش های ذکر شده کل کیسه بافتی که توده را درست کرده است همراه با مایع درون آن یکجا از بدن خارج میشود.

منبع : ایران ارتوپد