فتق ديسک( lumbar disk herniation ) به بيرون ‌زدگي ديسک ‌هاي بين مهره ‌اي از محل طبيعي خود گفته مي ‌شود. ديسک ‌ها مانند بالشتک ‌هاي ضربه‌ گير در بين مهره‌ هاي ستون فقرات قرار مي ‌گيرند. وقتي ديسکي دچار بيرون ‌زدگي شود مي ‌تواند به اعصاب اطراف خودش فشار وارد کند و باعث درد شديد شود. سقوط، تصادفات، وارد شدن کشش مداوم به کمر، بلند کردن اجسام سنگين يا چرخش ناگهاني کمر همگي مي‌ توانند باعث بيرون‌ زدگي ديسک شوند.

البته گاهي اوقات بدون آن که هيچ آسيبي به ستوان فقرات وارد شود، ديسک دچار بيرون ‌زدگي مي‌ شود. بيرون زدگي ديسک کمر باعث کمردرد، بي ‌حسي، درد و سوزن سوزن شدن پاها و اختلال در دفع ادرار و مدفوع مي ‌شود. بيرون ‌زدگي ديسک گردن هم با اين که درد کمتري دارد ولي مي ‌تواند باعث بي ‌حسي و گزگز در دست‌ ها شود يا ايجاد مشکلاتي در حرکت گردن نمايد.

علائم بیرون زدگی یا پارگی دیسک کمر

معمولا بیماری دیسک کمر با درد در ناحیه کمر شروع می‌شود. در مراحل اولیه این درد فقط در کمر ایجاد می‌شود و به جاهای دیگر زیاد انتشار نمی‌یابد و اگر به آن توجه نشود و این فشارها ادامه پیدا کنند، به علت این که قسمت مرکزی مهره‌ها بیرون زدگی پیدا می‌کند و روی ریشه عصب فشار می‌آورد، آزردگی ریشه عصب به وجود می‌آید و به دنبال آن درد و سایر عوارض ایجاد می‌شود. این درد می تواند به باسن، پشت پا تا پایین پا و زانوها و مچ پا و حتی انگشتان امتداد یابد. قسمت‌های درگیر و میزان و نوع درد و انتشار آن به سطحی که دیسک در رفته است و به محل فشار روی ریشه‌های عصبی بستگی دارد.

 تشخیص بیرون زدگی یا پارگی دیسک کمر

تشخیص در مرحله اول با شرح حال گرفتن از بیمار و معاینه دقیق همراه می‌باشد و در معاینه از روش‌های مختلف استفاده می‌شود که شامل معاینه رفلکس‌ها و معاینه حس و حرکت و حساسیت‌های موضعی و مانورهای خاص می‌باشد. این معاینات معلوم می‌کند که این دیسک فشار را به ریشه‌های عصبی وارد می‌کند یا نه. در مراحل بعدی تشخیص با پاراکلینیک می‌باشد که معمولا شامل آزمایشات مختلف و رادیوگرافی است.

MRI  بهترین روش تشخیص می‌باشد. با دستگاه MRI نه تنها سطح در رفتگی دیسک، بلکه میزان در رفتگی و میزان فشار وارده به عصب را نیز می‌توان اندازه‌گیری کرد و مجموعه‌ی اعمال بالا به پزشک نشان می‌دهد که آیا بیمار نیاز به عمل جراحی دارد یا نه، و آیا بیمار با روش‌های درمانی غیر تهاجمی مانند فیزیوتراپی و دارو درمانی قابل درمان است یا خیر.

منبع : وبلاگ دکتر دقاق زاده  ,  وبلاگ دکتر بیدکی