تاریخ ۲ اردیبهشت ۱۴۰۳
تومور به معنای یک توده بافتی است که ناشی از رشد ناهنجار و غیرقابل کنترل گروهی از سلول‌ها به وجود می‌آید. اگر این توده بافتی در استخوان رخ دهد، به آن تومور استخوانی گفته میشود. هنگام رشد تومور، بافت استخوان جایگزین میشود و ممکن است بافت جایگزین به اندازه استخوان اصلی قوی نباشد که میتواند منجر به شکستگی استخوان شود.
بعضی از تومورهای استخوانی خیرخیم نیستند و نیازی به درمان ندارند و حضور آنها در بدن مشکلی ایجاد نمی‌کند. برخی تومورها به طور خودبخود بهبود می‌یابند و برخی دیگر نیاز به درمان دارند. تشخیص نیاز به درمان تومور استخوانی وظیفه یک متخصص ارتوپدی است.
برای درمان تومورهای استخوانی از روش‌های مختلفی استفاده میشود. لازم به ذکر است که برای درمان برخی از این تومورها، به خصوص تومورهای بدخیم، اغلب از بیش از یک روش درمانی استفاده میشود و این روش‌ها ممکن است همزمان یا پشت سر هم اجرا شوند.
مهمترین روش های درمان تومور استخوان عبارتند از :
رادیوتراپی Radiation therapy
از این روش معمولاً در درمان تومورهای بدخیم استخوان استفاده میشود. تاباندن اشعه گاما به بافت سرطانی یکی از روش های موثر برای از بین بردن این سلول ها است. تابش این اشعه در بدن ایجاد مولکول هایی بنام رادیکال های آزاد میکند و این مولکول ها موجب آسیب DNA سلول های سرطانی و از بین رفتن آنها میشود. البته این اتفاق میتواند برای سلول های سالم هم بیفتد ولی چون در سلول های سرطانی به علت سرعت زیاد تکثیر، سرعت ساختن DNA بیشتر از سلول های سالم است تاثیر اشعه روی سلول های سرطانی بیشتر است.
رادیوتراپی نمیتواند سلول های سرطانی را کاملا نابود کند بلکه فقط تعداد آنها را کاهش میدهد با این حال همین کمک کافی است تا بتواند درد استخوانی بیمار را کاهش دهد. درد بیمار معمولاً بعد از ۲-۱ هفته از انجام رادیوتراپی کاهش میابد ولی حداکثر کاهش درد بعد از چند ماه است. رادیوتراپی ممکن است همراه با عمل جراحی بکار رود.
شیمی درمانی
از این روش معمولاً برای درمان تومورهای بدخیم استفاده میشود. یک روش مهم درمان دارویی تومورهای بدخیم شیمی درمانی Chemotherapy است. در این روش داروهایی به بیمار داده میشود که موجب اختلال در تکثیر سلولی میشوند و چون تکثیر سلولی در سلول های سرطانی بیش از سلول های طبیعی بدن است این داروها بیشتر روی سلول های سرطانی تاثیر مخرب دارند تا روی سلول های سالم.
مشخص است که هم رادیوتراپی و هم شیمی درمانی روی سلول ها و بافت های طبیعی هم اثر مخرب دارند و به همین علت است که این روش های درمانی عوارض فراوانی دارند. از این روش معمولاً در مواردی استفاده میشود که سلول های سرطانی استخوان متاستاز داده اند یعنی در مناطق مختلفی از بدن پراکنده شده اند و این مناطق آنقدر متعدد و گاهی کوچک هستند که خارج کردن همه آنها بوسیله جراحی عملاً مقدور نیست.
در اکثر موارد، درمان تومور بدخیم استخوانی نیاز به عمل جراحی دارد. علاوه بر این، از رادیوتراپی و شیمی درمانی استفاده میشود تا قبل از جراحی تومور را کوچک کند یا برای از بین بردن سلول‌های باقیمانده که ممکن است پس از جراحی در بدن باقی بمانند، مورد استفاده قرار گیرد. در برخی موارد، هورمون‌ها نیز برای درمان تومورها به کار می‌رود.
به عنوان مثال، هورمون‌های ضد استروژن میتوانند به کاهش رشد سلول‌های سرطانی در تومورهای پستان و پروستات کمک کنند و در این موارد استفاده میشوند. همچنین، در برخی موارد، از دسته‌ای از داروهایی به نام بی‌فسفونات‌ها برای درمان تومورهای متاستاتیک مانند سرطان پستان و پروستات استفاده میشود. این داروها میتوانند فعالیت سلول‌های استئوکلاست را کاهش داده و جذب کلسیم از سلول‌های سالم را کاهش دهند.
جراحی
از این روش در درمان اکثر تومورهای خوش خیم و تعداد زیادی از تومورهای بدخیم استخوان استفاده میشود. اکثر تومور های خوش خیم بصورت بافتی در داخل استخوان هستند. در درمان جراحی این تومورها معمولاً پزشک ارتوپد محتویات بافت تومورال را از داخل استخوان خارج کرده و سطح داخلی حفره ایجاد شده را کاملاً میتراشد و سپس حفره خالی را با پیوند استخوان پر میکند.
بدون شک، در صورتی که استخوان به حدی ضعیف شود که بشکند، معمولاً پزشک ارتوپدی روش‌هایی به جز عمل جراحی برای درمان پیشنهاد نمی‌دهد. زمانی که تومور به حدی پیشرفت کند که در محل استخوان مبتلا به درد شود، این به معنای نزدیک بودن به وقوع شکستگی است و بیمار معمولاً نیاز به عمل جراحی پیشگیرانه دارد. این عمل‌های جراحی به طور قابل توجهی درد بیمار را کاهش می‌دهند، زیرا فشار روی استخوان در ناحیه تومور کاهش می‌یابد. در مواردی که پیشرفت تومور به حدی است که بیش از نصف محیط استخوان به دلیل تومور از بین رفته است، نیاز به عمل جراحی وجود دارد.
نوع جراحی که برای بیمار انجام میشود، بسته به محل درگیری استخوان، متفاوت است. در صورتی که انتهای استخوان‌های بلند درگیر شوند (مانند بالای استخوان بازو یا ران)، درمان به صورت تعویض مفصل صورت میگیرد. در این روش، کل استخوان درگیر جایگزین میشود و با یک مفصل فلزی مشابه جایگزین میشود. در صورتی که درگیری در قسمت‌های میانی استخوان وجود داشته باشد (مانند وسط ران یا بازو)، یک نیل (میله بلند فلزی) در داخل کانال مرکزی استخوان قرار داده میشود تا جلوی شکستگی استخوان را بگیرد. استفاده از پیچ و پلاک برای درمان درگیری قسمت‌های میانی استخوان بسیار نادر است.
گاهی در حین جراحی پزشک ارتوپد تومور را خارج کرده و محل خالی شده را با سیمان استخوانی پر میکند ولی معمولاً این کار انجام نمیشود و با رادیوتراپی بعد از جراحی سعی در از بین بردن توده تومورال میشود. گاهی اوقات وسعت رشد تومور استخوانی آنقدر زیاد است که به مناطق زیادی از اندام منتشر شده و یا عروق و اعصاب اندام را به شدت آسیب زده است. در این موارد ممکن است بهترین راه برای بیمار قطع عضو باشد.
منبع : ایران ارتوپد
