تاریخ ۳ اردیبهشت ۱۴۰۳
رباط یا لیگامان یک نوار یا طناب بافتی محکم و قابل انعطاف است که دو استخوان را به هم متصل میکند. برای فهم بیشتر ساختمان و کارکرد رباط یا لیگامان ابتدا باید بدانیم مفصل چیست.
آناتومی مفصل، رباط و کپسول مفصلی
مفصل یک نقطه اتصال بین دو استخوان است که به یکدیگر متصل شده و حرکت می‌کنند. پایداری مفصل به عوامل مختلفی بستگی دارد. یکی از این عوامل، شکل دو استخوانی است که مفصل را تشکیل می‌دهند. به عنوان مثال، شکل گوی و کاسه‌ای در مفصل ران باعث پایداری آن میشود. عامل مهم دیگر در پایداری مفصل، رباط‌های اطراف آن هستند.
رباط یا لیگامان یک نوار یا طناب بافتی محکم و در عین حال قابل انعطاف است که دو سر آن به دو استخوان تشکیل دهنده مفصل میچسبد و مانع دور شدن آنها از هم میگردد.
کپسول مفصلی یک بافت دیگر است که مفصل را احاطه کرده و آن را پایدار میکند. این کپسول مفصل، یک پرده بافتی به شکل استوانه است که از دو سر باز است. هر یک از دهانه‌های باز این استوانه، دورتادور هر یک از استخوان‌های تشکیل‌دهنده مفصل را کمی بالاتر از مفصل گرفته و به آن میچسبد. این باعث میشود مفصل درون یک فضای بسته محصور شود.
بین کپسول مفصلی و خود مفصل مایع مفصلی وجود دارد که سطوح مفصل را لغزنده کرده و به این ترتیب حرکات آن را تسهیل میکند. رباط ها بر روی کپسول مفصلی قرار میگیرند. البته در بعضی قسمت های مفصل رباط های قویتر و محکم تری نسبت به قسمت های دیگر وجود دارد. این موجب میشود تا حرکات مفصل در بعضی جهات محدود شده و در بعضی جهات راحت تر صورت گیرد.
به عنوان مثال، رباط‌ها یا لیگامان‌های جانبی یا کلترال زانو که در سطوح داخلی و خارجی زانو واقع شده‌اند، قویتر از رباط‌هایی هستند که در جلو و عقب زانو قرار دارند. به همین دلیل، مفصل زانو به راحتی به سمت جلو و عقب خم میشود، اما به طرفین خم نمی‌شود. این رباط‌های جانبی، عاملی هستند که حرکت زانو به طرفین را مهار می‌کنند.
گاهی اوقات رباط ها چنان به کپسول مفصلی میچسبند که با آن یکی شده و عملا جزئی از آن میگردند.
تفاوت رباط و تاندون
رباط یا لیگامان با زردپی یا تاندون تفاوت دارد. رباط (لیگامان) نقشی در پایدارسازی مفصل دارد و دو استخوان متصل به هم را به هم متصل میکند. در واقع، دو سر رباط به دو سر استخوان متصل میشود. به عبارت دیگر، رباط مفصل را ثابت نگه می‌دارد و از حرکات غیرطبیعی و ناپایداری مفصل جلوگیری میکند.
از سوی دیگر، تاندون یا زردپی، بافتی است که عضله را به استخوان متصل میکند. یک سر تاندون به عضله و سر دیگر آن به استخوان متصل میشود. تاندون برای انتقال نیروهای ایجاد شده توسط عضلات به استخوان استفاده میشود و نقش مهمی در حرکت مفصل ایفا میکند.
بنابراین، می‌توان گفت رباط مفصل را پایدار میکند و از ناپایداری مفصل جلوگیری میکند، در حالی که تاندون حرکت مفصل را ممکن می‌سازد و به عضلات کمک میکند تا نیروهای لازم برای حرکت تولید کنند.
منبع : ایران ارتوپد
