تاریخ ۱۴ اسفند ۱۴۰۲
دنده گردنی نام دنده ای در بدن است که بطور طبیعی نباید وجود داشته باشد ولی گاهی هست و وجود آن دردسر ساز میشود. وجود دنده گردنی ممکن است باعث ایجاد درد در گردن و دست و بیحسی یا مور مور شدن دست شود.
علل دنده گردنی
ستون مهره انسان از ۷ مهره گردنی، سپس ۱۲ مهره سینه‌ای، و سپس ۵ مهره کمری، و در ادامه مهره‌های خاجی و دنبالچه‌ای تشکیل شده است. هر مهره به شکل یک استوانه است که از دو طرف آن دو شاخک استخوانی به نام زوائد عرضی بیرون زده شده‌اند. در ۱۲ مهره سینه‌ای، در کنار هر یک از این زوائد عرضی، یک دنده متصل به وجود آمده است. این دنده‌ها به تعداد ۱۲ جفت در دو طرف هستند که با هم قفسه سینه را تشکیل می‌دهند. مهره‌های گردنی هم زوایای عرضی را دارند اما دنده ندارند. در برخی از موارد، پایین‌ترین مهره گردن، یعنی مهره هفتم، یک دنده اضافی دارد که با این حال از اندازه دنده‌های سینه‌ای کوچکتر است. این دنده اضافی در بالای دنده اول سینه‌ای قرار می‌گیرد و به آن دنده گردنی اضافی معروف است. این خصوصیت در حدود یک در هر ۲۰۰ نفر از انسان وجود دارد، به‌عبارت دیگر، در این افراد به جای ۱۲ جفت دنده، ۱۳ جفت دنده در ستون مهره دیده میشود.
علائم دنده گردنی
دنده گردنی می‌تواند یک‌طرفه یا دوطرفه باشد. یک سر این دنده به مهره هفتم گردنی متصل میشود، اما سر دیگر آن معمولاً آزاد است. گاهی اوقات، سر دیگر این دنده با دنده اول سینه‌ای مفصل میشود، یا به جای اینکه آزاد باشد، گاهی از سر دیگر دنده گردنی یک نوار بافتی محکم خارج شده و به دنده اول متصل میشود.
عوارض دنده گردنی
در جلو و بالای دنده اول، استخوان ترقوه قرار گرفته است. بین دنده اول و استخوان ترقوه فضایی وجود دارد که به آن فضای خروجی سینه یا توراسیک اوت لت میگویند. از لحاظ آناتومی این فضا در بین قاعده گردن و زیر بغل انسان قرار گرفته است. در نزدیکی این فضا عضلاتی هم به نام عضلات اسکالن Scalenus muscles قرار دارند. اهمیت این فضا در اینست که عروق و اعصاب مهمی از آن عبور می کنند. اعصاب مهمی که از دو طرف مهره های گردنی خارج میشوند به هم می پیوندند و ایجاد شبکه ای را میک نند که به آن شبکه بازویی Brachial plexus می گویند از این شبکه بازویی اعصاب مهمی منشعب می شود که حس و حرکت کل اندام فوقانی را ایجاد می کنند. این شبکه بازویی از توراسیک اوت لت عبور میکند. همچنین شریان مهمی به نام شریان ساب کلاوین Subclavian یا زیر ترقوه ای از آئورت خارج می شود و از این فضا عبور میکند و سپس به اندام فوقانی رفته و کل اندام را تغذیه میکند. در این فضا وریدی هم به همین نام قرار دارد.
اهمیت فضای توراسیک اوتلت در بیماری‌های مرتبط با تنگی این فضا، که به عنوان سندرم توراسیک اوتلت Thoracic Outlet Syndrome شناخته میشود، بسیار زیاد است. این فضا به دلایل مختلفی ممکن است تنگ شود، معمولاً در یکی از طرفین (راست یا چپ)، اما ممکن است دوطرفه نیز باشد. تنگی این فضا موجب فشار بر اعصاب شبکه بازویی میشود و این فشار می‌تواند علائم مختلفی برای بیمار به همراه داشته باشد. گاهی اوقات، شریان یا ورید ساب‌کلاوین نیز ممکن است در این فضا گیر کنند و فشار به آنها نیز می‌تواند علائم دیگری را برای بیمار ایجاد کند. وجود دنده گردنی یکی از عوامل شایع در ایجاد سندرم توراسیک اوتلت است.
