تاریخ ۲۰ مرداد ۱۳۹۷
کمر ارتباط دهنده بالا و پایین بدن به همدیگر بوده و بیشترین فشار وزن در بدن را تحمل میکند. به همین دلیل آسیب دیدن و کمردرد بخصوص موقع خم‌شدن، برداشت و یا حرکت دادن بدن بسیار معمول می‌باشد و هرفرد حداقل یکبار کمردرد را تجربه میکند. کمردرد یکی از معمول‌ترین دلایل غیبت از کار و یا مراجعه به پزشک است. هرچند کمردرد آزاردهنده و ناراحت کننده است ولی معمولا مشکلی جدی نمی‌باشد و پیشگیری و یا کاهش درد کمر با انجام روش‌ها و رعیات عواملی ممکن می‌باشد. اگر نتوانستید از کمردرد پیشگیری کنید، درمان های ساده خانگی معمولا برای درمان کمردرد ممکن می‌باشد و جراحی معمولا برای درمان این درد معمول مورد نیاز نیست.
کمردردهای حاد شایعترین نوع کمردرد ها هستند. از طرف دیگر کمردرد مزمن دردی است که ممکن است به سرعت و یا بتدریج ایجاد شود و برای مدت طولانی باقی بماند. بطورکلی اگر کمردرد بیشتر از ۳ ماه طول بکشد کمردرد مزمن نامیده می شود. کمردردهای مزمن کمتر از کمردردهای حاد شایع هستند.
تقریبا همه افراد در دوره ای از زندگی خود مبتلا به کمردرد می شوند. اگر تاکنون هم کمر درد ر ا تجربه نکرده اید احتمال این که روزی دچار کمردرد شوید زیاد است.
بسیاری از کمردردها را می توان پیشگیری کرد ویا بروز آن ها را کم کرد. در بیشتر موارد حتی با درمان های ساده خانگی نیز کمردردهای حاد در ظرف چند هفته برطرف می شوند. کمردردهائی که بعلت بیماری ها بوجود می آیند احتیاج به درمان مخصوص آن بیماری را دارند .عمل جراحی برای درمان کمردرد ، بندرت مورد نیاز واقع می شود.
علت
وارد آوردن فشار زیاد به ستون مهره
وارد آوردن فشار زیاد به ستون مهره از علل شایع کمردرد است. وقتی اسباب کشی میکنید، به مسافرت میروید، خانه تکانی شب عید میکنید، در یک صبح سرد زمستانی یک اتومبیل را که استارت نمیزند هل میدهید و یا به خرید میروید و مقدار زیادی اسباب خرید را به خانه میکشید و … عضلات و لیگامان های اطراف ستون مهره خود را تحت فشار زیاد و ناگهانی قرار داده اید.
کمر شما ممکن است آمادگی برای تحمل این فشارها را نداشته باشد. نتیجه آن کشیده شدن عضلات و لیگامان ها و بدنبال آن ایجاد پارگی های کوچک و میکروسکوپی است. بدنبال آن تورم و درد در این بافت ها ایجاد میشود و شما آنرا بصورت کمردرد و خشکی کمر احساس میکنید. احساس میکنید کمرتان خشک شده و نمیتوانید آنرا به راحتی خم و راست کنید. این محدودیت حرکت قدری به علت درد و قدری به علت انقباض عضلات اطراف ستون مهره است که خارج از اراده شما صورت میگیرد و به آن اسپاسم هم میگویند. این نوع کمردرد معمولاً با چند روز استراحت خوب میشود.
آسیب دیسک بین مهره ای
وقتی بوجود میاید که فشار بیشتری از آنچه در حالت قبل ذکر کردیم به کمر وارد کنیم یا ستون مهره آنقدر ضعیف باشد که با همان فشارهایی که گفتیم دچار آسیب دیسک شود. در هر حال این وضعیت از حالت قبل شدیدتر بوده و نشانه آسیب بیشتر به ستون مهره است. این آسیب ممکن است به دو صورت ایجاد شود.
پاره شدن دیسک
بر اثر فشار به ستون مهره قسمت حلقوی دور آ ن یا آنولوس فیبروزوس پاره میشود. این پارگی ممکن است خفیف یا شدید باشد. ممکن است به ناگهان و بدنبال یک فشار ناگهانی به کمر ایجاد شود و یا ممکن است به تدریج و در طی سالیان براثر وارد شدن فشارهای خفیف ولی مداوم ایجاد شود. معمولاً با افزایش سن این پارگی ها بتدریج در همه انسان ها بوجود میاید. این جزئی از روند پیری است. در بعضی ها این پارگی ها ممکن است بدون علامت و بدون درد باشد.
هرنی دیسک
هرنی دیسک بین مهره ای یا دررفتن دیسک. در این وضعیت پارگی قسمت حلقوی محیطی دیسک ( آنولوس فیبروزوس) شدید بوده و قسمت مرکزی ( نوکلئوس پولپوزوس) از بین شکاف پارگی به بیرون راه پیدا میکند. این قسمت بیرون زده را هرنی یا فتق میگویند. مهمترین مشکلی که در فتق دیسک بوجود میاید اینست که قسمت بیرون زده به اعصابی که در حال بیرون آمدن از نخاع و مهره هستند فشار آورده و همین فشار موجب بروز بسیاری مشکلات از جمله درد اندام است. درد در باسن و ران و ساق احساس میشود. به این درد سیاتیک Sciatica میگویند. هرنی یا فتق دیسک معمولاً بعد از فعالیت هایی مانند بلند کردن یا هل دادن جسم سنگین یا خم شدن یا چرخیدن ناگهانی بوجود میاید.
پیری دیسک
با بالا رفتن سن بتدریج در دیسک بین مهره ای پارگی های خفیف و متعدد بوجود میاید و به مرور دیسک چروکیده و خشکیده و کوچک میشود و قدرت ارتجاعی خود را از دست میدهد. براثر کوچک شدن دیسک ارتفاع آن هم کم شده و در نتیجه مهره ها به هم نزدیکتر میشوند. نزدیک شدن مهره ها موجب سایش مفاصل بین مهره ای به یکدیگر میشود که ایجاد سائیدگی و در نتیجه درد و خشکی میکند.
تنگی کانال نخاع
در این عارضه کانال نخاعی تنگ میشود و فضا برای نخاع کم شده و در نتیجه به آن فشار وارد میشود. تنگی کانال نخاعی معمولاً به علت استخوان های اضافه ایست که در اطراف زوائد مهره و مفاصل بین مهره ای به تدریج و با افزایش سن ایجاد میشود. ممکن است لیگامان های اطراف مهره هم بتدریج و با افزایش سن کلفت شده و موجب تنگ شدن کانال نخاعی شوند.
اسکولیوز
اسکولیوز یا انحراف جانبی ستون مهره عارضه ایست که معمولا در سنین نوجوانی بوجود میاید. این عارضه ممکن است موجب کمردرد و حتی فشار به اعصاب کمری و سیاتیک شود.
علل دیگر کمردرد
بسیاری عوامل دیگر هم میتوانند کمردرد ایجاد کنند ولی شیوع آنها کم است. این علل به اختصار عبارتند از :
• تومورهای نخاع یا تومورهای خوش خیم یا بدخیم یا متاستاتیک مهره ها
• شکستگی مهره
• پوکی استخوان
• روماتیسم مانند اسپوندیلیت انکیلوزان
• عوامل روانی مانند هیستری یا تمارض
• بیماری های مفصل ران یا التهاب مفصل ساکروایلیاک در لگن
• بیماری های زنان مانند تومور ها یا عفونت های رحم یا اندومتریوز
• بیماری های پروستات
• بیماری های کلیه مانند عفونت یا سنگ دستگاه ادراری
• مشکلات دستگاه گوارش مانند پارگی زخم معده یا پانکراتیت
• انسداد یا آنوریسم آئورت یا شریان های لگن
• بیماری های عفونی عمومی مانند آنفلوانزا، حصبه و تب مالت
• عفونت های مهره.
عوامل خطر
موارد متعددی وجود دارند که خطر بروز درد کمر را افزایش میدهند این موارد عبارتست از:
اضافه وزن:اضافه وزن باعث ایجاد فشار زیادی برروی ستون مهره ها میشود، شما میتوانید با محاسبه وزن خود مراجعه به مراکز بهداشت، متوجه اضافه وزن خود شوید.
سیگار کشیدن: با سیگار کشیدن بافت های مفصل کمر دچار آسیب دیدگی می شوند. حقیقت این است که افرادی که سیگار می کشند نسبت به افراد دیگر از زندگی ناسالمی برخوردارند، پس باید هرچه زودتر سیگار را ترک کنند.
کمر درد در بارداری: وزن بچه در رحم مادران میتواند فشار زیادی را روی مفصل کمر ایجاد کند.
دارو: مصرف طولانی مدت داروها منجر به ضعف استخوان ها میشود، نمونه ای از این داروها مصرف طولانی مدت کورتیکواستروئید است
استرس وفشار روحی:استرس باعث ایجاد فشار بر روی ماهیچه ها و در نهایت کمر درد میشود.
درمان
دارو
دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی و استامینوفن جزء دارو های مسکن (تسکین دهنده درد) شناخته شده ای هستند که برای تسکین کمر درد شدید مورد استفاده قرار می گیرند. داروی کمر درد ضد التهاب غیر استروئیدی از فرآیند های التهابی در ناحیه درد که پیشتر آنها را شرح دادیم جلوگیری می کنند. لازم به ذکر است که این دارو ها باید به تجویز پزشک یا متخصص ستون فقرات معالج مصرف گردند. از آنجایی که داروی های ضد التهاب غیر استروئیدی همچون هر دارویی دارای عوارض جانبی است، از این رو، اگر برای مدت طولانی مصرف شوند تأثیر عوارض جانبی آن ها افزایش خواهد یافت و خطراتی را به همراه خواهد داشت. عمده ترین عوارض جانبی این دارو عبارتند از: کبودی و خونریزی، معده درد، و مشکلات کلیوی و کبدی.
ورزش
اگرچه بسیاری براین باورند استراحت بهترین روش برای درمان کمر درد است اما واقعیت این است که کمر آسیب دیده بیش از استراحت به ورزش نیاز دارد. انجام حرکات ورزشی به طور منظم، با تقویت ماهیچه ها و ایجاد کشش در ماهیچه های محافظ نخاع مانع از بروز صدمات جدی خواهد شد. هر چه استراحت بیشتر باشد، کمر ضعیف تر شده و درد در آن شدت پیدا می کند. از جمله ورزش های مؤثر در درمان کمر درد، پیاده روی در مسافت های کوتاه، انجام فعالیت های کششی و انعطاف پذیری، استفاده از دوچرخه ثابت و شنا است.
مگنت تراپی
درد مزمن غالباً پی‌آمد عملکرد نامناسب شبکه‌های عصبی کوچکی است که در اثر التهاب عصبی درونی آسیب دیده‌اند. تحریک مغناطیسی پالسی با شدت بالا (HIPMS) به شیوه‌ای غیرتهاجمی نورون‌ها را غیرقطبی میکند و بهبود آسیب دیدگی را شتاب می‌بخشد. مگنت درمانی تسکین درد را برای بیماران دچار کمر درد پس از جراحی یا سانحه، دیستروفی رفلکسی سمپاتیک، نوروپاتی محیطی، سندرم خروجی صدری و اندومتریوز به ارمغان می‌آورد. موضع دردناک حداکثر ۶ جلسه حدوداً ۱۰ دقیقه‌ای در معرض میدانی به قدرت ۱٫۱۷ تسلا با سرعت ۴۵ پالس در دقیقه قرار میگیرد. در یکی از مطالعات انجام شده، درد یک بیمار پس از ۴ جلسه مگنت درمانی تسکین یافت و حداکثر میزان فروکش کردن درد پس از ۳ ساعت درمان رخ داد. در هر حال تمامی بیماران تسکین درد را تجربه کردند. درد ۲ بیمار کاملاً از بین رفت و درد ۳ بیمار تاحدی به مدت ۴ ماه تخفیف یافت. تسکین درد باقی بیماران ۸ تا ۷۲ ساعت دوام داشت.
اگرچه تأثیر مگنت تراپی کمر درد حاد چشمگیر است، اما این روش بیشتر برای کمر درد مزمن کاربرد دارد. درد اکثر بیماران دچار کمر درد حاد پس از زمانی کوتاه بهبود می‌یابد.
تزریقات نخاعی
تزریقات نخاعی (یا تزریق در نخاع) معمولا به عنوان شیوه مناسب در درمان کمر درد شدید در نظر گرفته نمی شود. با این وجود، روش های مختلف تزریق نخاعی وجود دارد که از این قبیل می توان تزریق استروئید اپیدورال، مفاصل فاست(facet joints)، و تزریق در نقطه ماشه‌ای (یک ناحیه خاص در ماهیچه اسکلتی یا فاسیای عضلانی است) نام برد. انجام هر یک از این ترزریقات در روند معاینات توسط پزشک معالج قابل تشخیص هستند
کاهش وزن
کاهش وزن از روش های دیگر تخفیف کمردرد است. زیرا وزن زیاد کمر درد را تشدید می کند. علاوه بر این باید ماهیچه ها را تقویت کرده و به وضعیت و حالت بدنی هنگام نشستن، ایستادن و یا خوابیدن توجه بیشتری کرد.
زیرا اگر سر در امتداد بدن قرار نگیرد، مانند آن است که وزنه ای به وزن ۸/۶ کیلوگرم بدن را به سمت جلو می کشد و از این رو به گردن و شانه ها آسیب می رساند. ایستادن و نشستن در حالت مناسب، خطی عمودی در بدن ایجاد می کند که بدن را حدود چهار و نیم کیلوگرم سبک تر نشان می دهد.
استفاده از کیسه آب گرم و یا کیسه آب سرد
هنگام کمر درد، استفاده از کیسه آب گرم (کمپرس) و یا کیسه آب سرد روی محل درد توصیه می شود. این عمل باید هربار برای مدت حداکثر ۲۰ دقیقه و روزی چند مرتبه تکرار شود. اگر پس از دو یا سه روز استفاده از کیسه آب سرد، کمر درد تخفیف پیدا نکند باید کیسه آب گرم جایگزین آن شود. استفاده از کیسه آب سرد و یا آب گرم به آرامش ماهیچه ها و افزایش جریان خون و همچنین سرعت بهبودی کمک می کند.
فیزیوتراپی
گاهی استراحت و ورزش که روش های رایج در درمان کمر درد هستند مؤثر واقع نمی شوند و از این رو گاهی حتی انجام جراحی به بیمار توصیه می شود.
انجام فیزیوتراپی به صورت سالانه یکی از روش های درمان کمردرد است. در فیزیوتراپی از روش های مختلفی چون تحریک الکتریکی، ماساژ، ورزش و گرما برای تخفیف اسپاسم و گرفتگی عضلانی، افزایش انعطاف پذیری، تقویت ماهیچه ها، کاهش درد و سرعت بخشیدن به روند درمان بهره گرفته می شود.
ماساژ درمانی
مطالعات نشان داده است که ماساژ درمانی در درمان دردهای ناشی از گرفتگی عضلات مؤثرتر از طب سوزنی و کایروپراکتیک عمل می کند. ماساژ درمانی با فوایدی چون بهبود جریان خون (که به تخفیف درد در ماهیچه ها کمک می کند)، آرامش ماهیچه ها (که باعث حرکت بدون درد ماهیچه ها می شود) و افزایش آندورفین (مسکن طبیعی بدن) همراه است.
آب درمانی
آب درمانی با شل کردن ماهیچه ها و خارج کردن سموم عامل درد و التهاب از بدن به تخفیف کمر درد کمک می کند. حالت شناوری در آب، وزن را کمتر کرده و انجام حرکات را آسان تر می کند.
این درحالی است که آب گرم باعث آرامش ماهیچه ها شده و از شدت درد کم می کند.
پیشگیری
پیشگیری از دردهای کمر یک عامل مهم جهت بهبود مناسبات اقتصادی، مشارکت فعال افراد در جامعه و کاهش هزینه‌های درمانی است.
بسیاری از عوامل مهم پیشگیری از کمردرد عبارتنداز:
پرهیز از یک وضعیت ثابت، به ویژه نشستن طولانی مدت روی صندلی
اجتناب از حرکات سریع و چرخشی در ستون فقرات
اگر مجبور به کار در حالت ایستاده هستیم، باید به گونه‌ای شرایط را مهیا کنیم که مجبور به خم کردن تنه نباشیم
پرهیزاز بلندکردن اجسام سنگین، به خصوص در حالت ایستاده با زانوهای صاف
استانداردسازی محیط‌های کار و خانه ازنظر ارتفاع مناسب اجسام در دسترس
کاهش وزن درصورت چاقی
تقویت ماهیچه‌های ستون فقرات براساس اصول صحیح. امروزه علم فیزیوتراپی میتواند یک روش مناسب و مفید را در این زمینه ارائه کند.
پرهیزاز رانندگی طولانی مدت و در نظر گرفتن توقف‌هایی در مسیر
پرهیزاز تشک‌های نرم حجیم و استفاده از بالش‌های مناسب زیر سر
داشتن اعتماد به نفس و روحیه‌ای شاد به جای اضطراب و تشویش. افراد مضطرب معمولاً کنترل مناسبی بر وضعیت بدنی خود در فعالیت‌های روزمره ندارند، بنابراین مستعد آسیب بیشتری هستند.
