تاریخ ۳۰ آبان ۱۴۰۲
احتمال دررفتگی مجدد شانه ، به سن شما بستگی دارد و این که بافت‌های اطراف مفصل، در در رفتگی اول شانه چقدر بهبود پیدا کرده باشند.
اگر بافت‌های پاره شده در شانه پس از بازگرداندن آن به موقعیت طبیعی خود، با استفاده از جراحی ترمیم شوند، تا حدودی کمک کننده است. با این حال، رفتگی مجدد شانه، به ویژه در افراد جوانتر از ۲۵ سال و افراد بالای ۴۰ سال، گاهی اوقات رخ می‌دهد.
انجام تمرینات توانبخشی منظم تحت نظارت یک فیزیوتراپیست و اجتناب از قرار دادن دست در موقعیت‌های غیر طبیعی، می‌تواند خطر رفتگی مجدد شانه را کاهش دهد. در ادامه، به طور خلاصه، برخی از عوامل کلیدی در رفتگی مکرر شانه، گزینه‌های درمانی مختلف و راه‌های پیشگیری از آن را بررسی خواهیم کرد.
آناتومی
مفصل شانه، متحرک ترین مفصل بدن است و به بازوها اجازه می‌دهد تا در جهات مختلف حرکت کنند.
این توانایی حرکتی باعث می‌شود این مفصل، یک مفصل اساساً بی‌ثبات باشد. به همین دلیل مفصل شانه غالباً بیشتر از تمام مفاصل بدن دچار دررفتگی می‌شود.
مفصل شانه، که سر همروس (استخوان فوقانی دست) در آن قرار دارد، در حفره گلنوئید قرار دارد و نقش مهمی در کشش کتف یا تیغه شانه ایفا می‌کند. به دلیل اینکه حفره گلنوئید (فرورفتگی کم عمق) بسیار کم‌عمق است، برای حفظ ثبات این مفصل، ساختارهای دیگری در مفصل شانه و اطراف آن ضروری است. درون مفصل، لابروم (حلقه‌ای از غضروف فیبری) در امتداد حفره گلنوئید قرار دارد و حفره‌ای عمیق‌تر برای سر استخوان همروس فراهم می‌کند. همچنین، بافت کپسولی که مفصل را احاطه کرده است نیز به حفظ ثبات کمک می‌کند. ماهیچه‌های چرخنده شانه و تاندون‌هایی که شانه را به حرکت در می‌آورند، نیز نقش حائز اهمیتی در حفاظت از مفصل شانه دارند.
دررفتگی شانه چگونه اتفاق می‌افتد؟
دررفتگی شانه زمانی اتفاق می‌افتد که مفصل توپ و کاسه‌ای شانه از محل خود خارج شود. در اکثر موارد این اتفاق به صورت قدامی (از جلو) رخ می‌دهد. در موارد اندکی، دررفتگی زمانی اتفاق می‌افتد که توپ سر استخوان، از پشت شانه بیرون بزند. هر بار که در رفتگی ایجاد می‌شود، رباط‌ها کشیده و پاره می‌شوند.
اگر به دنبال علت دقیق باشیم، دررفتگی‌های قدامی شانه هنگامی اتفاق می‌افتند که بازو به جلو خم شود و سپس به سمت خارج چرخانده شود. این چرخش باعث ایجاد در رفتگی می‌شود. ورزشکاران، افرادی که سقوط بدی را تجربه می‌کنند و افرادی که مبتلا به تشنج مادرزادی هستند، همگی در معرض خطر دررفتگی شانه می‌باشند.
ریداکشن دررفتگی شانه اولیه و درمان آن
در طول درمان اولیه دررفتگی شانه، مهمترین کاری که باید انجام شود بازگرداندن شانه به سوکت مفصل خود است که از آن با عنوان «ریداکشن در رفتگی» یاد می‌شود.
اگرچه یک متخصص آموزش دیده می‌تواند در محل حادثه این کار را انجام دهد، اما معمولاً این کار پس از دادن آرامبخش به بیمار، در یک اورژانس انجام می‌شود.
معمولاً بلافاصله پس از بازگرداندن شانه به محل خود، تسکین عمیق تجربه می‌شود. سپس می‌توان از یخ برای کاهش تورم استفاده کرد. توصیه می‌شود ۲ تا ۳ هفته پس از بروز آسیب از شانه بند استفاده شود. پس از ریداکشن دررفتگی شانه، ممکن است از فیزیوتراپی برای تقویت مجدد ناحیه آسیب دیده استفاده شود.
چرا در رفتگی مجدد شانه نگران کننده است / چه کسانی در معرض خطر آن قرار دارند؟
افرادی که زیر ۲۱ سال سن دارند و تجربه دررفتگی شانه را دارند، به احتمال ۷۰ تا ۹۰ درصد در طول زندگی خود مجدداً دررفتگی شانه را تجربه خواهند کرد. هر قدر افراد هنگام دررفتگی شانه سن بیشتری داشته باشند، احتمال وقوع مجدد آن کمتر خواهد بود. البته این بدین معنا نیست که افراد مسن در امنیت قرار دارند؛ هر بار که یک فرد بزرگتر دچار در رفتگی شانه می‌شود احتمال پاره شدن ماهیچه چرخاننده شانه وجود دارد.
تکرار مکرر جابجایی شانه، علاوه بر دردناک و هزینه‌بر بودن، خطرات احتمالی دیگری را نیز به همراه دارد. هر باری که شانه جابجا می‌شود، آسیب بیشتری به آن وارد می‌شود. این آسیب‌ها می‌توانند منجر به مشکلات آرتروز شوند و در افراد مسن که قبلاً آرتروز دارند، مشکلات را بهبود بخشند و شدت آنها را افزایش دهند. زیرا هر باری که مفصل شانه کشیده و پاره می‌شود، آسیب مداوم به عضلات چرخاننده شانه وارد می‌شود که درمان آن نیازمند عمل جراحی ترمیمی یا حتی جراحی جایگزینی کامل شانه است.
بنابراین، تعداد جوانانی که به عمل جراحی آرتروسکوپی زیر می‌روند تا در آینده نیاز به جراحی‌های بزرگتر را نداشته باشند، روز به روز افزایش می‌یابد. این اقدامات جراحی به منظور کاهش نیاز به جراحی‌های گسترده‌تر و پیچیده‌تر در آینده استفاده می‌شوند.
درباره دررفتگی مجدد شانه چه کاری می‌توان انجام داد؟
در موارد محدودی تصمیم‌گیری برای جراحی شانه صورت می‌گیرد. در صورت عدم جراحی، اطلاعات مربوط به احتمال وقوع مجدد دررفتگی شانه به بیماران و والدین آنها ارائه می‌شود؛ اما در صورت نیاز به اصلاح سریع، پزشک می‌تواند برای پیشگیری از دررفتگی مجدد، بستن شانه بند را به آنها توصیه کند. (یعنی تحت شرایط خاص به یک ورزشکار اجازه دهیم تا آخر فصل ورزشی، به ورزش کردن ادامه دهد)
اگر عمل جراحی گزینه انتخابی باشد، رباط‌ها به پایین استخوان دوخته می‌شوند. بعد از عمل، حدود سه هفته از آتل شانه و پس از آن از یک اسلینگ استفاده می‌شود. سه هفته پس از عمل جراحی، فیزیوتراپی شروع می‌شود و پس از حدود ۳ تا ۶ ماه فعالیت‌های طبیعی از سر گرفته می‌شوند.
جراحی برای درمان دررفتگی مکرر شانه
اگر در موقعیت‌های زیر قرار داشته باشید، ممکن است عمل جراحی ثبات شانه به شما توصیه شود:
- دررفتگی مکرر شانه داشته‌اید.
- قبلاً دچار دررفتگی مفصل شانه شده‌اید و اکنون در معرض خطر تکرار آن قرار دارید (به عنوان مثال اگر در ورزشی مشارکت می‌کنید که خطر دررفتگی شانه در شما را افزایش می‌دهد)
اگر درمان‌های غیر جراحی و فیزیوتراپی به شما کمک نکرده باشد، ممکن است عمل جراحی گزینه بعدی برای کاهش خطر دررفتگی مجدد شانه و بازگشت شما به فعالیت‌های روزمره خود باشد.
جراحی بی‌ثباتی شانه چگونه انجام می‌شود؟
سن شما، سطح فعالیت و میزان آسیب دیدگی، به جراح شانه کمک می‌کند تا تشخیص دهد که کدام نوع جراحی برای شما مناسب‌تر است. اکثر مراحل جراحی از طریق آرتروسکوپ، یک دستگاه دوربین ریز، انجام می‌شوند. آرتروسکوپ به وسیله برش‌های کوچکی وارد مفصل شانه می‌شود. این روش به عنوان آرتروسکوپی شانه شناخته می‌شود و یک روش با حداقل تهاجم است که همراه با حداقل درد است.
با این حال، در صورت بروز مشکلات پیچیده در شانه یا افزایش خطر عدم ثبات شانه و احتمال بروز مجدد رفتگی، ممکن است نیاز به جراحی تثبیت شانه باشد که نیازمند برش بزرگتری است. در این حالت، جراحی تثبیت شانه با روش‌های دیگری انجام می‌شود که به جراح ممکن است امکان دسترسی به مفاصل و ساختارهای عمیق‌تر را بدهد.
تصمیم نهایی در مورد نوع جراحی مناسب برای شما توسط جراح شانه بر اساس ارزیابی دقیق شرایط شما و تشخیص درست اتخاذ خواهد شد.
انواع جراحی بی‌ثباتی شانه عبارتند از:
- جراحی ترمیم ضایعه بانکارت: این جراحی، ترمیم لابرال آرتروسکوپی نیز نامیده می‌شود و یک جراحی معمول برای ترمیم پارگی لابروم (حلقه‌های غضروفی اطراف لبه سوکت شانه) است. ترمیم این حلقه غضروفی، ثبات را به شانه‌هایی که از تکرار در رفتگی دچار آسیب شدید نشده‌اند، بازمی‌گرداند. اگر آسیب شدیدی در لابروم یا استخوان سوکت مفصل وجود داشته باشد، یا خطر تکرار دررفتگی شانه برای شما بسیار زیاد باشد، ممکن است پزشک، جراحی ترمیمی بانکارت باز را توصیه کند.
- تکنیکremplissage: گاهی اوقات دررفتگی شانه می‌تواند منجر به ایجاد یک فرورفتگی در بخش توپ مانند مفصل شود که می‌تواند باعث دررفتگی مجدد شانه شود. این جراحی آرتروسکوپی، با جلو بردن بخشی از اتصالات ماهیچه چرخنده شانه به درون آن ناحیه، خطر دررفتگی مجدد شانه را کاهش می‌دهد. ممکن است این عمل جراحی همراه با ترمیم بانکارت انجام شود.
- تکنیک جراحی لاتارجت برای بی‌ثباتی شانه: استخوان جلوی سوکت شانه می‌تواند بر اثر دررفتگی مکرر شانه ساییده یا فرسوده شود. ممکن است جراح شانه شما، از این تکنیک برای انتقال یک قطعه استخوان (کوراکوئید) و ماهیچه، از بخش دیگری از شانه شما و اتصال آن به ناحیه آسیب دیده استفاده کند. این استخوان و ماهیچه، مانع لغزیدن سر استخوان فوقانی دست شما از سوکت شانه می‌شوند.
بی‌حرکت کردن و گذاشتن یخ
شانه‌ای که پس از دررفتگی، مجدداً به محل طبیعی خود بازگردانده شده است، برای چند روز دچار تورم است. استراحت دادن شانه و استفاده از یخ باعث کاهش التهاب و درد می‌شود.
پزشکان توصیه می‌کنند به مدت ۴ تا ۶ هفته از یک اسلینگ یا بریس برای بی‌حرکت کردن بازو و شانه آسیب دیده، استفاده کنید تا عضلات و سایر بافت‌های نرم بتوانند استراحت کرده و بهبود پیدا کنند.
طی دو روز اول پس از آسیب دیدگی، سه بار در روز و هر بار به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه، روی شانه یخ بگذارید. این امر می‌تواند تورم و درد را کاهش دهد. اگر تورم کاهش نیافت، می‌توانید فرآیند گذاشتن یخ را یک یا دو روز دیگر ادامه دهید.
داروهای تسکین درد
دررفتگی شانه ممکن است باعث درد مداوم و شدید در مفصل شود. برخی از این ناراحتی‌ها نیز به دلیل التهاب در بافت‌های نرم اطراف ناحیه آسیب دیده ایجاد می شوند. ممکن است پزشکان از یک داروی ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) برای تسکین التهاب و کاهش درد استفاده کنند.
بسیاری از داروهای NSAID، از جمله ایبوپروفن و ناپروکسن، در داروخانه‌ها و به صورت بدون نسخه در دسترس هستند. عوارض جانبی NSAIDها ممکن است شامل درد و زخم معده باشد بنابراین پزشکان مصرف طولانی مدت آن را توصیه نمی‌کنند.
فیزیوتراپی
بعد از یک دوره بی‌حرکتی، عضلات ضعیف می‌شوند و انعطاف‌پذیری آنها کاهش می‌یابد. پزشکان به منظور بازسازی عضلات، افزایش ثبات شانه و جلوگیری از آسیب بیشتر، توصیه می‌کنند که به فیزیوتراپی مراجعه کنید.
متخصصان فیزیوتراپی که به طور خاص درمورد کار با افراد مبتلا به آسیب شانه آموزش دیده‌اند، بر اساس شیوه زندگی روزمره شما، نوع آسیب و اهداف فیزیکی شما، یک برنامه بازسازی تنظیم می‌کنند.
پزشکان به عنوان بخشی از برنامه درمانی برای رفتگی شانه، توصیه می‌کنند که بین ۴ تا ۶ هفته فیزیوتراپی انجام شود. با این حال، زمان دقیق بهبودی ممکن است بسته به وضعیت عمومی شما، سن، وجود آسیب قبلی در شانه و شدت رفتگی شانه متفاوت باشد.
فیزیوتراپیست به شما تمرینات ساده‌ای را آموزش می‌دهد که برای کشش و تقویت عضلات اطراف شانه، از جمله عضلات بازو و قسمت بالایی پشت کمر، طراحی شده‌اند. اگر این عضلات ضعیف باشند، در هنگام حرکت، مفاصل بار بیشتری را تحمل می‌کنند. تقویت عضلات باعث ایجاد یک سازمان حمایتی داخلی برای مفصل شانه می‌شود.
فیزیوتراپی همچنین می‌تواند باعث افزایش انعطاف پذیری و بازگرداندن دامنه حرکتی شود. اضافه کردن این تمرینات ساده به کارهای روزمره خود باعث می‌شود حرکت بازو آسانتر شده و درد کاهش پیدا کند. تقویت عضلات شانه همچنین می‌تواند به پیشگیری از دررفتگی مجدد شانه کمک کند.
فیزیوتراپیست‌ها همچنین از ماساژ درمانی، گرما، یخ درمانی و طب سوزنی به عنوان بخشی از برنامه بهبود سلامت عمومی استفاده می‌کنند.
