تاریخ ۱۴ اسفند ۱۴۰۲
بیاختیاری ادرار و مدفوع به معنای دفع ناخواسته و بیاختیارانه ادرار، مدفوع یا گاز است. این وضعیت میتواند برای افرادی که ناتوانی جسمی یا روحی دارند، منجر به رنج و اختلال شدید در کیفیت زندگی شود. درمان بیاختیاری ادرار و مدفوع معمولاً شامل حمایت و مدیریت غیرجراحی است، اما متخصصان اکثراً تمرکز خود را بر روشهای تهاجمی قرار میدهند. یکی از روشهای جدید و موثر درمان بیاختیاری، تحریک مغناطیسی عملکردی (FMS) است. این روش میتواند برای انواع بیاختیاری ادرار و مدفوع، به ویژه در توانبخشی سریع پس از جراحی یا زایمان، و همچنین برای مشکلات جنسی، دردهای مزمن لگن یا کمر، مفید باشد.
برای درمان بیاختیاری ادرار (اضطراری و استرسی) و بیاختیاری مدفوع از روشهای جراحی و غیرجراحی محافظه کارانه بهره گرفته میشود. به جز دارو درمانی و رفتار درمانی از درمانهای محافظه کارانهای مانند روشهای تحریک عصب نیز برای درمان ناپایداری دترسور استفاده میشود. تحریک مغناطیسی عملکردی یا FMS غالباً برای رفع معایب و عوارض روشهای شناخته شده تحریک الکتریکی عضله در برنامههای توانبخشی به کار برده میشود. میدانهای مغناطیسی درد کمی را ایجاد میکنند، در عمق بیشتری از بافت بیولوژیکی غیرهمگن نفوذ میکنند و نیازی به تماس با پوست ندارند. چون تحریک مغناطیسی فیبرهای درد سطح پوست را تحریک نمیکند، بیمار ناراحتی کمتری را در مقایسه با برق درمانی معمول تجربه میکنند. متخصصین ما در کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی دکتر فرخانی با بهره بردن از دستگاه مگنت تراپی Magneto Stym میتوانند بی اختیاری ادرار و مدفوع را بدون نیاز به روش های دارویی و جراحی درمان کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید با شمارههای ۰۳۱۳۲۳۶۷۴۶۵ و ۰۳۱۳۲۳۳۰۳۸۲ تماس حاصل فرمائید.
اهمیت قوی بودن عضلات کف لگن
قوی بودن کف لگن وضعیت اندامی را بهبود میدهد و پس از زایمان از کمر محافظت میکند. ماهیچههای قوی کف لگن زندگی جنسی را بهبود میدهد، بدن را صاف نگه میدارد و تمام اندامهای داخلی را در محل معین نگه میدارد. اگر ماهیچههای کف لگن ضعیف شوند میتواند منجر به بی اختیاری ادرار و مدفوع شود.
بی اختیاری مدفوع
بیاختیاری مدفوع و دفع ناخواسته مدفوع در تمام بیماران یکسان نیست:
بعضی افراد به طور ناگهانی احساس میکنند که باید فوراً به دستشویی بروند، اما نمیتوانند تا زمان رسیدن به دستشویی، دفع را به تأخیر بیندازند. این نوع بیاختیاری، به عنوان بیاختیاری مدفوع اضطراری یا فوریتی شناخته میشود.
بعضی افراد قادر به حس کردن ضرورت دفع نیستند و به طور معمول با عبارت “بیاختیاری غیرفعال” توصیف میشوند. در بعضی موارد، همراه با تخلیه کمی گاز، مدفوع نیز دفع میشود.
بعضی افراد هر روز با مشکل بیاختیاری روبرو میشوند، در حالی که برخی دیگر این مشکل را به طور گاهوبیا تجربه میکنند.
تخمین زده میشود که یک نفر از هر ده نفر در طول زندگی خود با مشکل بیاختیاری مواجه میشود. بیاختیاری مربوط به یک سن مشخص نیست، اما در بین سالمندان شیوع بیشتری دارد. همچنین، بانوان بیشتر از آقایان به بیاختیاری دچار میشوند.
دلیل بیاختیاری مدفوع
بیاختیاری مدفوع از علائم بیماریهای مختلفی مانند اسهال، یبوست یا ضعیف شدن عضلات کنترل کننده دهانه مقعد محسوب میشود. عارضههای مزمنی مانند دیابت، ام اس و جنون نیز منجر به بیاختیاری مدفوع میشود.
درمان بیاختیاری مدفوع
در بسیاری از موارد درمان مناسب به بیمار کمک میکند تا عملکرد عادی و درست روده را در طول زندگی حفظ کند. درمان غالباً با توجه به علت و شدت بیاختیاری انتخاب میشود. در ادامه درمانهای متداول بیاختیاری مدفوع را توضیح میدهیم.
تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی به منظور درمان یبوست یا اسهال
ورزش کردن با هدف تقویت عضلات کنترل کننده روده
مصرف دارو برای درمان اسهال و یبوست
جراحیهای مختلف
همچنین بیمار میتواند تا زمان تحت کنترل گرفتن علائم، از فرآوردههای خاصی مانند درپوش مقعد و پوشک یکبار مصرف استفاده کند.
بیاختیاری ادرار
بیاختیاری ادرار استرسی (SUI)
بیاختیاری ادرار استرسی زمانی بروز مییابد که فشار داخل شکم، برای مثال در اثر ورزش کردن، خندیدن، عطسه کردن یا سرفه کردن، افزایش یابد. در این حالت ادرار به دلیل ضعیف شدن بافتها و ماهیچههای کف لگن ترشح میکند. از علل بیاختیاری استرسی میتوان به بارداری و زایمان اشاره کرد که باعث کشیده و ضعیف شدن ماهیچههای کف لگن میشود. چاقی یا اضافه وزن، انجام دادن جراحی پروستات و مصرف بعضی داروها نیز احتمال دچار شدن به بیاختیاری استرسی را افزایش میدهد.
بیاختیاری ادرار اضطراری (UUI)
بیاختیاری ادرار اضطراری یا فوریتی اصطلاحی است که برای مثانه (عضله دترسور) بیشفعال یا پرکار به کار برده میشود. بیمار ناگهان حس میکند که باید به دستشویی برود، اما ادرار پیش از رسیدن به دستشویی تخلیه میشود. علل پرکاری مثانه عبارت است از:
آسیب دیدن عصبهای مثانه
آسیب دیدن سیستم عصبی
آسیب دیدن عضلات
بیاختیاری ادرار مختلط (MUI)
بسیاری از بانوان دچار هر دو نوع بیاختیاری استرسی و اضطراری هستند.
درمان بیاختیاری ادرار
روشهای درمان بیاختیاری ادرار عبارت است از:
تمرینهای کگل
بازآموزی عضلات (تحریک الکتریکی با پروب)
جراحی نوار بدون تنش واژن
افزایش حجم و تزریق سلولهای بنیادی
درمان غیرتهاجمی و غیرجراحی با پروب لیزر
برای درمان بیاختیاری ادرار اضطراری از روشهای زیر استفاده میشود:
مصرف دائمی داروهای آنتی موسکارین (antimusclarinic)
تزریق مکرر بوتاکس
تحریک الکتریکی با پروب
مزایای تحریک مغناطیسی عملکردی در توانبخشی عضلات کف لگن
تحریک مغناطیسی عملکردی (FMS) برای درمان بیاختیاری ادرار و تقویت عضلات کف لگن ابداع شد. در درمان بی اختیاری ادرار و مدفوع با تحریک مغناطیسی عملکردی، میدان مغناطیسی پالسی تولید شده توسط این دستگاه باعث انقباض کف لگن میشود، بدون این که نیازی به استفاده از الکترود باشد. تحریک مغناطیسی جایگزینی موثر برای روشهای تحریک الکتریکی است که از مزایای متعددی در دوران توانبخشی برخوردار است. میدانهای مغناطیسی درد کمتری را به بیمار تحمیل میکنند و بدون نیاز به تماس با پوست، نفوذ عمقیتری را در بافت زیستی غیرهمگن ممکن میکنند. تحریک مغناطیسی عملکردی (FMS) عصبهای درد سطح پوست را تحریک نمیکند و به همین دلیل تجربه خوشایندتری را در مقایسه با تحریک الکتریکی برای بیمار رقم میزند. میدانهای مغناطیسی از لباس، بافت و استخوان سد راه خود میگذرد و مانعی در برابر آن وجود ندارد. تحریک مغناطیسی عملکردی (FMS) میدانهای مغناطیسی را در عمق بدن تولید میکند و به این ترتیب عضلاتی را تحریک میکند که دسترسی به آنها به روش تحریک الکتریکی ممکن نبود. درمان بی اختیاری ادرار و مدفوع با FMS، قدرت و مقاومت عضلات کف لگن را افزایش میدهد و بیمار روش صحیح انجام تمرینهای تقویت کننده عضلات را فرامیگیرد. بنابراین تخلیه ناخواسته ادرار به روشی موثر و برای مدتی طولانی برطرف میشود و عضلات کف لگن تقویت میگردد.
تحریک مغناطیسی برای درمان چه بیماریهایی استفاده میشود؟
تحریک مغناطیسی عملکردی عارضههای زیر را با موفقیت درمان میکند:
بیاختیاری استرسی
بیاختیاری اضطراری
بیاختیاری ادرار ترکیبی
بیاختیاری مدفوع
توانبخشی پس از زایمان
توانبخشی ماهیچههای کف لگن پس از جراحی
بیاختیاری ناشی از عمل جراحی رادیکال برداشتن پروستات
التهاب پروستات مزمن
اختلال نعوظ
مشکلات مربوط به گردش خون نامناسب
روش انجام تحریک مغناطیسی عملکردی
مراحل درمان بی اختیاری ادرار و مدفوع با تحریک مغناطیسی عملکردی به شرح زیر است:
درمان بی اختیاری ادرار و مدفوع با تحریک مغناطیسی عملکردی ساده است و به آمادگی خاصی نیاز ندارد.
بیمار بدون درآوردن لباس روی صندلی بیاختیاری راحتی مینشیند. بیمار هنگام تحریک بر انقباض آگاهانه عضلات تمرکز میکند تا بازآموزی عضلات سادهتر شود.
این درمان غیرتهاجمی و بدون درد است و عوارض جانبی به دنبال ندارد.
بیمار پس از فقط چند جلسه متوجه بهبود وضعیت میشود.
پزشک متخصص طرح درمان را پس از مشاوره اولیه و معاینه مختص هر بیمار تهیه میکند.
تحریک مغناطیسی برای درمان بیاختیاری ادرار استرسی
تحریک مغناطیسی عملکردی روشی موثر و ایمن برای درمان بیاختیاری ادرار استرسی به شمار میآید. هدف از تحریک الکتریکی در بیاختیاری استرسی، تقویت اسفنکتر خارجی و یا عضلات کف لگن است، اما تحریک مغناطیسی در اصل عصبهای لگن و یا محیطی را هدف قرار میدهد.
تحریک مغناطیسی برای درمان بیاختیاری ادرار اضطراری
درمان بیاختیاری اضطراری به دو روش زیر انجام میشود:
تحریک عصبهای آوران شرمگاهی که با واکنشهای مرکزی باعث انقباض دترسور میشود.
تحریک آورانهای لگن با هدف تقویت تون عضلانی اسفنکتر مجرای ادرار و کف لگن
درمان بیاختیاری پس از زایمان با صندلی مگنت
تقویت عضلات کف لگن پس از زایمان، یک شرط اساسی برای پیشگیری از بیاختیاری ادرار است. افزایش وزن رحم و تغییرات هورمونی در دوران بارداری، فشار و تنش زیادی را بر عضلات کف لگن ایجاد میکند و توانایی آنها را کاهش میدهد. همچنین، زایمان نیز ممکن است کشش بیشتری را به عضلات و عصبها وارد کند و حتی اگر کانال زایمان به نظر سالم بیاید، به آسیب رساندن به این عضلات و عصبها منجر شود. در نهایت، زایمان میتواند باعث بیاختیاری ادرار یا مدفوع شود.
تمرینهای تقویت عضلات کف لگن تنها روش پیشگیری از بیاختیاری پس از زایمان هستند. این تمرینها میتوانند در دوران بارداری شروع شده و پس از زایمان ادامه یابند. با این حال، تخصصیان تخمین میزنند که بیش از ۲۸٪ از زنان، حتی تا دو سال پس از زایمان با مشکلات بیاختیاری روبرو خواهند شد.
تحریک مغناطیسی عملکردی (FMS) بهبود قدرت، تحمل و توان عضلات پس از زایمان را به سرعت افزایش میدهد و به پیشگیری از بیاختیاری کمک میکند. این روش میتواند مشکل را در مدت زمان دو تا سه هفته درمان کند.
عوارض تحریک مغناطیسی عملکردی (FMS)
تاکنون عوارض شدیدی برای تحریک مغناطیسی گزارش نشده است. عوارض احتمالی این درمان شامل ناراحتی، اضطراب یا احساس ناخوشایند بیمار حین درمان میشود. البته تحریک مغناطیسی هیچ گونه عوارض درازمدت شدیدی را در پی ندارد.
تحریک مغناطیسی یا مگنت تراپی برای چه کسانی نباید به کار رود؟
روش درمان بی اختیاری ادرار و مدفوع با صندلی مگنت برای بیماران دارای سابقه صرع، آریتمیهای شدید قلبی، دارای باطری قلب یا ایمپلنتهای فلزی در بدن و همچنین بانوان باردار، دچار عفونتهای حاد یا بدخیم لگن مناسب نیست.