تاریخ ۵ آذر ۱۴۰۲
[sbu_post_image]
تزریق پلاسما در بیماران آرتروزی
در ایران نیز از حدود دو سال قبل، درمان آرتروز با تزریق پلاسما به طور فزاینده‌ای رواج یافته است. در این مدت، گزارش‌هایی از سواستفاده و عوارض ناشی از استفاده ناصحیح این روش توسط افراد غیرمتخصص و در مراکز غیرمجاز و شرایط غیراستاندارد، از جمله استفاده از کیت‌های تقلبی و نامعتبر، و به خصوص در موارد تبلیغاتی که جنبه زیبایی داشته‌اند، گزارش شده است. با این حال، نتایج تحقیقات مراکز دانشگاهی، از جمله گروه‌های طب فیزیکی و توانبخشی و روماتولوژی، اثرات مثبت تزریق پلاسما را در درمان آرتروز در بیمارانی که به طور خفیف تا متوسط مبتلا هستند، تأیید کرده است.
آیا تزریق پلاسما غضروف مفصلی را بازسازی می‌کند یا پیشرفت آرتروز را به تاخیر می‌اندازد؟ تشخیص اثرات درازمدت درمان با پلاسمای غنی از پلاکت، بهترین و مناسب‌ترین غلظت پلاکتی موثر، فاصله زمانی تزریقات و تکرار مناسب این درمان در طول سال نیاز به تحقیقات بیشتر و گذر زمان دارد.
اطلاعاتی در مورد تزریق پلاسما برای درمان آرتروز
۱ـ تزریق پلاسما درمانی معمولا خط اول درمان بیماری‌های تاندونی و آرتروزی است ، ضمن این‌که سایر درمان‌های فیزیکی و توانبخشی از جمله ورزش درمانی صحیح و اصلاح الگوی مناسب زندگی باید در پی درمان با تزریق پلاسما ادامه یابد.
۲ـ در حال حاضر روش تزریق پلاسما به‌عنوان یک درمان غیر قطعی که اثرات آن دست‌کم تا بیش از شش ماه موثر است، شناخته می‌شود و اگر چه مطالعات اولیه نشانگر برتری نسبی این روش بر درمان‌های موسوم به آمپول‌های ژله‌ای است و عوارض استروئیدهای تزریقی را ندارد، اما باید در موارد استفاده از آن به‌عوامل دیگری ازجمله هزینه اثر بخشی آن توجه شود.
۳ـ نکته مهم دیگر این‌که پلاسمای غنی از پلاکت جایگزین درمان‌های جراحی ارتوپدی از جمله تعویض مفصل در مبتلایان آرتروز شدید نیست.
۴ـ سالمندان بیش از ۷۵ سال، مبتلایان دیابت، بیماران دارای بیماری‌های نقص سیستم ایمنی و سرطان، بیماران دچار کم‌خونی شدید یا اختلالات انعقادی و پلاکتی و بیمارانی که به دلیل سایر امراض مجبور به استفاده از داروهای ضدانعقاد هستند، گزینه‌‌های مناسبی برای درمان با تزریق پلاسما نخواهند بود.
در حوزه بیماری‌های اسکلتی عضلانی، بیشترین افرادی که قابلیت انتخاب صحیح و انجام درمان با روش تزریق پلاسما را دارند، پزشکان متخصص دوره دیده در رشته‌های طب فیزیکی و توانبخشی، روماتولوژی، طب ورزشی و ارتوپدی هستند.
نکات قبل از تزریق پلاسما برای بیماران آرتروزی
پیش از استفاده از روش تزریق پلاسما بیمارمبتلا به آرتروز باید به طور کامل توسط پزشک ویزیت شود و شرح‌حال، سوابق بیماری، وضعیت داروهای مورد مصرف و درمان‌های اخیر مورد بررسی قرار گیرد، ضمنا طی این بررسی‌ها علاوه بر اخذ شرح‌حال و معاینه سیستم اسکلتی عضلانی ممکن است انجام آزمایش‌های کلی و تصویربرداری ضروری باشد.
قبل از درمان و در طی چند هفته پس از درمان با تزریق پلاسما، باید از مصرف داروهایی که فعالیت پلاکت‌ها را مختل می‌کنند، اجتناب شود. این داروها شامل کورتیکوستروئیدها و داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی (مانند آسپرین، بروفن، ناپروکسن، دیکلوفناک، پیروکسیکام، ژلوفن و…) می‌شوند. با این حال، استفاده از داروهای ضددرد موضعی و استامینوفن خوراکی برای بیماران مبتلا به آرتروز هیچ ممنوعیتی ندارد.
تزریق پلاسما در آرتروز معمولا دو تا سه تزریق به فاصله دو هفته تا یک ماه است، اما برخلاف تزریقات کورتون داخل مفصلی، تعداد دفعات استفاده از تزریق پلاسما محدودیتی ندارد.
برحسب نوع تکنیک و کیت آزمایشگاهی که جهت تهیه پلاسمای غنی از پلاکت استفاده می‌شود، ۲۰ تا۵۰ سی سی از خون بیمار گرفته می‌شود سپس طی مراحل سانتریفوژ سه تا شش سی سی پلاسمای غنی از پلاکت ـ که غلظت پلاکت در آن چهار تا شش برابر خون فرد مبتلا به آرترز است ـ به‌دست می‌آید.
به طور معمول برای درمان آرتروز زانو پنج سی‌سی و برای درمان آرنج تنیس بازان سه سی‌سی از محصول بدست آمده به بیمار تزریق می‌شود.
انجام تزریق پلاسما معمولا دردناک است اما برای این‌که تزریق ماده بی‌حسی از اثرات درمانی این روش درمانی می‌کاهد، سعی می‌شود تزریقات بدون افزودن ماده بی‌حسی و ضددرد برای بیماران آرترزی انجام شود.
بیمار آرترزی باید تا یک روز بعد از تزریق، از فعالیت فیزیکی و فشار روی ناحیه تزریق خودداری کرده و استراحت کند.
افزایش درد (بخصوص در دو تا سه روز اول پس از تزریق)، احساس سنگینی، تورم و گرمی کمی در ناحیه تزریق پلاسما، واکنش‌های طبیعی هستند که ممکن است پس از درمان PRP ایجاد شوند. با این حال، این واکنش‌ها معمولاً شدید نیستند و بیشتر افراد مبتلا به آرتروز در یک یا دو هفته آنها را تجربه می‌کنند.
برای کاهش عوارض پس از تزریق پلاسما در بیماران آرتروزی، می‌توان از کیسه آب و یخ (سه بار در روز به مدت ۱۰ دقیقه) و قرص استامینوفن، و گاهاً استامینوفن با کدئین (تا چهار بار در روز) استفاده کرد.
فعالیت‌های ورزش درمانی و برنامه‌های توانبخشی معمولاً یک هفته پس از تزریق پلاسما آغاز می‌شوند. استفاده از تزریق پلاسمای غنی از پلاکت نیز در درمان آرتروز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
برای آشنایی بیشتر درمان وکنترل آرتروز مفاصل کلیک کنید
