آرتروز گردن (اسپوندیلوز گردن) را می‌توان به عنوان یکی از دو نوع آرتروز طبقه بندی شود: استئوآرتریت (یا همان آرتروز) و روماتیسم.
روماتیسم مفصلی (RA) یک بیماری التهابی خود ایمنی است که بر روی مفاصل انگشتان، شست، شانه‌ها، گردن، پشت، مچ دست، آرنج، زانو، مچ پا و پا تأثیر می‌گذارد. در صورت بروز روماتیسم مفصلی، آنزیم‌های بدن با حمله به بافت‌های سالم خود، پوشش رویی مفاصل را از بین می‌برند.
استئوآرتریت یا آرتروز (که اغلب با نام OA شناخته می‌شود) شایع‌ترین بیماری مزمن در مفاصل است و معمولاً به آن، “سایش و پارگی” مفاصل گفته می‌شود. این وضعیت می‌تواند بر روی هر مفصل در بدن تأثیر بگذارد، اما بیشتر آرتروزها در لگن، زانوها، قسمت پایین کمر، گردن، انگشتان پا و انگشتان دست رخ می‌دهد. این یک بیماری در کل مفصل است که غضروف، پوشش رویی مفصل، استخوان و رباط‌ها را دربرمیگیرد و بر اثر تحلیل رفتن و فرسوده شدن غضروف در مفصل به مرور زمان، ایجاد می‌شود.
برای اکثر افراد، آرتروز گردن با درمان غیر جراحی قابل کنترل است که ممکن است شامل درمان فیزیوتراپی، حرکات کششی و داروها باشد. داروهای خوراکی، کرم‌های موضعی و ژل‌ها برای کاهش التهاب ممکن است مفید باشد. برای برخی از بیماران، درمان آرتروز گردن ممکن است با تزریق استروئید یا انواع تزریق‌های دیگر باشد.
چه کسانی به آرتروز گردن مبتلا می‌شوند؟
آرتروز گردن می‌تواند در هر فردی رخ دهد، اما معمولاً این بیماری در افراد بالای 65 سال اتفاق می‌افتد. اگرچه در صورت ایجاد عوامل خطر دیگر، این بیماری ممکن است زودتر رخ دهد، از جمله:
- پیری
- چاقی
- عوامل ژنی
- آسیب دیدگی قبلی مفصل
- عضلات ضعیف
علائم آرتروز گردن
با ابتلا به روماتیسم مفصلی، از آنجایی که آنزیم‌ها باعث از بین رفتن لایه‌ی رویی مفاصل می‌شوند، این وضعیت می‌تواند باعث بروز درد، تورم، بدفرمی اندام، خشکی در یک یا هر دو طرف گردن شود و باعث کاهش حرکت و عملکرد آن گردد. همچنین ممکن است علائم سیستمیکی را در پی داشته باشد، از جمله:
- خستگی
- کاهش وزن
- تب
- کم خونی
- التهاب چشم
- زائده‌های زیر جلدی (برجستگی‌های زیر پوست)
- پلوریسی (التهاب ریه)
علائم آرتروز، بسته به این که کدام مفصل در بدن تحت تأثیر قرار می‌گیرد و تا چه اندازه به آن مبتلا می‌شود، متغیر است. شایع‌ترین علائمی که همراه با آرتروز بروز می‌کنند، درد و خشکی است. این علائم معمولاً در صبح یا بعد از استراحت اتفاق می‌افتد و بیشتر به مرور زمان شدت می‌گیرند نه به طور ناگهانی. همراه با درد و خشکی، علائم دیگری نیز وجود دارد که شامل موارد زیر است:
- صدا دادن گردن (صدای تیک تیک یا ترک خوردن) در هنگام خم شدن مفصل
- دردی که بعد از فعالیت یا هرچه به پایان روز نزدیک‌تر می‌شویم بدتر می‌شود
- ورم خفیف در اطراف مفصل
- کاهش یافتن عملکرد مفصل
راه‌های تشخیص آرتروز گردن
در اینجا مروری بر روش‌هایی خواهیم داشت که پزشکان، به تنهایی یا به عنوان بخشی از یک تیم پزشکی، مشکلات مفصلی را ارزیابی کرده و تشخیص می‌دهند یا آرتروز را از بین می‌برند.
سابقه‌ی پزشکی و خانوادگی
ارزیابی باید با سؤال و جواب شروع شود.
- علائم. از کی شروع شدند؟ سطح درد چقدر است؟ چه موقع خشکی گردن رخ می‌دهد، آیا بعد از فعالیت یا استراحت است؟ و چه مدت طول می‌کشد؟ آیا علائم می‌آیند و می‌روند یا با گذشت زمان یکسان باقی مانده‌اند؟ و آیا چیزی وجود دارد که درد را تسکین می‌دهد و چه چیزی؟
- وضعیت سلامت فعلی، اخیر و گذشته. آیا اخیراً بیمار شده‌اید؟ آیا شما بیماری خود ایمنی دارید؟ آیا اخیراً یا مدت‌ها قبل به مفصل یا مفاصلتان آسیبی وارد کرده‌اید؟ آیا ورزش‌های تماسی و یا مواردی که نیاز به چرخش سریع و محوری دارند (مانند فوتبال یا بسکتبال) بازی می‌کنید؟ آیا در شغلی کار می‌کنید که به ساعات طولانی ایستادن یا نشستن، زانو زدن مکرر یا حرکات تکراری نیاز دارد؟ آیا بیماری‌های مزمن دیگری مانند فشارخون بالا یا دیابت دارید؟ و چه داروهای بدون نسخه و چه نسخه‌ای و مکمل‌ها، گیاهان دارویی و ویتامین‌ها را مصرف می‌کنید؟
- عادات سلامتی. آیا سیگار می‌کشید؟ آیا وزن سالم و مناسبی دارید؟ آیا مرتباً ورزش می‌کنید؟ چه کاری انجام می‌دهید و چند بار؟ آیا غذاهای سالم می‌خورید یا غذاهای چرب یا شیرین یا خیلی فرآوری شده؟ خواب کافی دارید؟ استرس زیادی دارید؟ و آیا شما از نظر بهداشت روان مانند افسردگی یا اضطراب مشکل دارید؟
- سابقه خانوادگی. آیا کسی در خانواده والدین، خواهر و برادر، مادربزرگ و مادربزرگ و یا حتی عمه یا عموی خود دارای هر نوع آرتروز یا بیماری روماتیسمی هستند؛ و یا بیماری خود ایمنی چطور؟
معاینه بدنی
ارزیابی مفصل، یک کار عملی است. پزشک نگاه می‌کنند که کدام مفاصل علائم قابل‌توجهی از تورم مفاصل، خشکی یا قرمزی دارند. پزشک مفصل را لمس می‌کند تا ببیند گرما، تورم و انباشتگی مایع وجود دارد یا خیر. پزشک برای دیدن دامنه حرکت، مفاصل را به جلو و عقب حرکت می‌دهد و به آرامی به آن ضربه میزند تا ببیند مناطق حساس و تحریک پذیری در نزدیکی یا دور از مفصل وجود دارد یا خیر. سپس مراحل معمول معاینه انجام می‌شود، مانند خواندن دمای بدن، بررسی غدد متورم، چک کردن چشم‌ها و گلو و همچنین بررسی رفلکس.
تست‌های تصویربرداری
بسته به یافته‌های صورت گرفته، پزشک ممکن است آزمایش‌ها و یا تست‌های تصویربرداری را توصیه کند.
- آزمایش‌ها. ممکن است برای بررسی میزان التهاب، وجود آنتی‌بادی‌ها و وضعیت دستگاه‌های عمومی بدن (شمارش کامل خون، عملکرد کبد و کلیه و غیره) نمونه‌ی خون را بررسی کنند. پزشک ممکن است با استفاده از یک سوزن، مایعی را از مفصل بکشد و آن را تجزیه و تحلیل کند. در بعضی موارد ممکن است آزمایش ژنتیکی انجام شود.
- تست‌های تصویربرداری. رادیولوژی، متداول‌ترین ابزار برای مشاهده‌ی مفصل است، اما گاهی اوقات از سونوگرافی و MRI نیز استفاده می‌شود. این عکس برای تغییرات ساختاری در مفصل، علائم فرسایش مفصل، ریزش غضروف، پارگی بافت نرم، التهاب، محل و میزان مایعات و وجود تکه‌های شل شده‌ی بافت گرفته می‌شود.
راه‌های درمانی آرتروز گردن
این وضعیت تأثیرات متفاوتی روی افراد متفاوت دارد. درمان شما به علائمی که دارید و اینکه وضعیت شما تا چه حد شدید است بستگی دارد. درمان‌های متداول برای این بیماری شامل موارد زیر است:
دارو
داروهای آرتروز گردن برای بیشتر افرادی که با این بیماری زندگی می‌کنند، به یک واقعیتی از زندگی‌شان تبدیل شده است. باید روی داروهایتان کنترل کامل داشته باشید و بتوانید در مورد اینکه چه چیزی برای شما بهتر است با پزشکتان صحبت کنید.
دو خانواده اصلی از داروهای مورد استفاده برای افراد مبتلا به آرتروز وجود دارد و پزشک ممکن است از هر یک ترکیبی را تجویز کند. این داروها عبارت‌اند از:
داروهایی که علائم بیماری‌تان را کنترل می‌کنند. این داروها برای معالجه بیشتر انواع آرتروز از جمله آرتروز و روماتیسم مفصلی مورد استفاده قرار می‌گیرد و علائم خاصی مانند درد، تورم و خشکی را کاهش می‌دهد. این داروها شامل مسکن‌ها و داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) می‌باشند.
داروهایی که خود بیماری را تحت تأثیر قرار می‌دهند. این داروها بر پیشرفت بیماری تأثیر می‌گذارند، از جمله سرکوب سیستم ایمنی بدن (سیستم دفاعی بدن). این داروها شامل داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARDs)، مانند متوترکسات و کورتیکواستروئیدها (استروئیدها) هستند. این داروها همچنین می توانند علائم را کنترل کنند.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی با فراهم آوردن بهبود تحرک، قدرت و انعطاف پذیری، در درمان آرتروز گردن نقش مهمی دارد. این درمان اغلب در کنار دارو استفاده می‌شود.
اگر به یک فیزیوتراپیست ارجاع داده شوید، در اولین مراجعه، ارزیابی کاملی از مفاصل، ماهیچه‌ها، وضعیت بدن و نحوه راه رفتن و به طور کلی حرکت کردن روی شما انجام داده می‌شود.
از شما در مورد درد و مشکلاتی که دارید سؤال خواهد شد. با توجه به وضعیت کلی سلامتی و آرتروز شما، فیزیوتراپیست در مورد یک برنامه درمانی برای شما تصمیم‌گیری می‌کند و با شما در میان می‌گذارد.
درمان و توصیه‌های کلی ممکن است شامل ورزش، هیدروتراپی (ورزش در آب)، تکنیک‌های حرکتی، تکنیک‌های ریلکسیشن، تسکین درد، TENS (تحریک الکتریکی عصب)، استفاده از بریس و مشاوره و آموزش در مورد وضعیت مناسب قرارگیری بدن باشد. به طور عادی، درمان باید حدود شش جلسه با یک فیزیوتراپیست ادامه یابد.
هیدروتراپی یا آب درمانی
هیدروتراپی به افراد مبتلا به آرتروز گردن اجازه می‌دهد تا مفاصل و ماهیچه‌ها را ورزش دهند در حالی که با آب گرم محافظت می شوند. گرمای آب به آرامش عضلات کمک می‌کند و درد مفاصل را کاهش می‌دهد و باعث آرامش بیشتر می‌شود. از آنجا که فشار ناشی از وزنتان در آب کمتر می‌شود، دامنه حرکت مفاصلتان نیز باید افزایش یابد. آب درمانی، معمولاً با داشتن درجه حرارت آب بین 33-36 درجه سانتی‌گراد (گرم‌تر از استخر استاندارد)، با شنا متفاوت است زیرا شامل تمرینات ویژه‌ای است که شما در یک استخر آب گرم انجام می‌دهید.
مطالعات علمی نشان داده است که آب‌درمانی یا ورزش در آب می‌تواند قدرت و تناسب‌اندام عمومی را در افراد مبتلابه انواع مختلف آرتروز بهبود بخشد. این تمرینات می‌تواند متناسب با نیازهای فردی شما باشد، بنابراین می‌توانید به‌آرامی شروع کنید و به‌تدریج قدرت و انعطاف‌پذیری خود را تقویت کنید. پشتیبانی بیشتری که آب برای شما فراهم می‌کند، ممکن است باعث شود احساس کنید که می‌توانید ورزش بیشتری از حد معمول انجام دهید، بنابراین مراقب باشید که ورزش‌ها را بیش‌ازحد انجام ندهید. ورزش و گرمای آب ممکن است باعث شود بعد از درمان احساس خستگی کنید، اما این کاملاً طبیعی است. به‌طورکلی، هیدروتراپی یکی از مطمئن‌ترین روش‌های درمانی برای آرتروز و کمردرد است.
طب سوزنی
ریشه طب سوزنی در طب سنتی چین می‌باشد، جایی که هزاران سال است که از این روش انجام می‌شود. این روش بر این تئوری عمل می‌کند که سلامتی انسان از طریق جریان انرژی داخلی (انرژی چی) در سراسر بدن تعیین می‌شود. با قرار دادن سوزن‌های ریز در این نقاط ویژه، می‌توان عدم تعادل جریان انرژی را اصلاح کرد.
کایروپراکتیک
کایروپراکتیک یا درمان دستی یکی از درمان‌های مکمل است که مورد تقدیر بسیاری از سوی جامعه پزشکی قرار گرفته است. این درمان با هدف بهبود حرکت و تسکین درد از طریق تمرکز بر مشکلات مکانیکی در مفاصل به ویژه ستون فقرات انجام می‌شود. کایروپراکتورها، از دست خود برای تنظیم مفاصل در ستون فقرات و سایر قسمت‌های بدن که حرکت در آن‌ها محدود شده است استفاده می‌کنند. اگرچه کایروپراکترها نمی‌توانند آسیب ناشی از آرتروز را در مفاصل برطرف کنند، اما ادعا می‌کنند که این تنظیمات منظم می‌تواند مفاصل را سالم‌تر و متحرک‌تر نگه دارد، درعین‌حال باعث کاهش درد و کاهش روند آسیب‌دیدگی می‌شود.
ماساژ
ماساژ، به‌عنوان یک روش درمانی می‌تواند با استفاده از حرکات ملایم، یکنواخت و ورز دادن، عضلات خشک شده را از بین ببرد شل کند و با استفاده از حرکات محکم‌تر و سریع‌تر، باعث بهبود کشش عضلات سست و ضعیف شده شود. همچنین ماساژ می‌تواند جریان خون و لنفاوی را در بدن افزایش داده و فشار را کاهش دهد.
یوگا
یوگا، راهی برای ارتقاء انعطاف‌پذیری و قدرت ذهن و بدن است. این ورزش می‌تواند وضعیت بدن، وضعیت عضلانی و تحرک را بهبود بخشد. همچنین می‌تواند به آرامش فرد کمک کند. حرکات یوگا در طول هزاران سال به‌عنوان راهی برای کشش و تنظیم مجدد تعادل ستون فقرات (مرکز ساختاری و عصبی بدن) تکامل یافته است. آساناها (حرکات) یوگا، بدن را از جهات مختلفی به حرکت درمی‌آورند و این کار، به همراه تنفس ویژه یوگا، باعث تحریک عضلات و مفاصل، گردش خون، هضم و سیستمهای عصبی و غدد درون‌ریز می‌شود.
جراحی
بسیاری از افراد مبتلا به آرتروز متوجه می‌شوند که انجام عمل جراحی باعث کاهش چشمگیر دردهای آن‌ها و بهبود در تحرک و کیفیت زندگی آن‌ها می‌شود. جراحی معمولاً برای آرتروز گردن و درد مفاصل گردن توصیه نمی‌شود، مگر اینکه پزشک معلوم کند که عصب نخاعی توسط فتق دیسک یا استخوان فشرده شده، یا نخاع شما تحت فشار قرار گرفته است. در صورت درد شدید که با درمان غیر جراحی تسکین نیافته ممکن است جراحی نیز توصیه شود. با این حال، اکثر بیماران که فقط درد گردن دارند و درد ناچیزی در بازو یا اصلاً دردی در بازو ندارند، کاندید عمل جراحی نخواهند بود.
طیف گسترده‌ای از انواع جراحی می‌تواند به مبتلایان به آرتروز، از انجام اقدامات کوچک (مانند عمل برای برداشتن کیست یا غده) تا جراحی‌های بزرگ (که شامل تعویض کامل مفصل) است، کمک کند.
