تاریخ ۱۴ اسفند ۱۴۰۲
شکستگی لگن یکی از رایج‌ترین نوع شکستگی استخوان است که برای افراد مسن بسیار خطرناک است. علت این خطر در استراحت و بهبودی پس از جراحی است که تحرک را به شدت محدود می‌کند. عدم تحرک می‌تواند باعث ضعف بیشتر استخوان‌های دیگر شود. علاقمند کننده است که در حالی که برخی از آسیب‌های ارتوپدی در افراد با تحرک، به‌طور شدیدتری رخ می‌دهد، اکثر شکستگی‌های لگن در افراد با کمبود تحرک و ضعف رخ می‌دهد. به همین دلیل، بسیاری از افرادی که این نوع آسیب را می‌بینند، نگران فرآیند بهبودی خود هستند. در واقع، تقریباً نیمی از افرادی که شکستگی لگن دارند، حتی در صورت بهبود کامل استخوان، کاهش عملکرد کلی خود را تجربه میکنند. به همین دلیل، جراحی به موقع، توانبخشی زودهنگام و صبر برای بهبودی بلندمدت اهمیت دارند. در ادامه مطلب، عوامل خطر، درمان و روش‌های پیشگیری از این مشکل بررسی شده‌اند.
جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره‌ی درمان شکستگی لگن و یا رزرو نوبت برای توانبخشی پس از شکستگی در کلینیک دگتر فرخانی با شماره تلفن‌های ۰۳۱۳۲۳۶۷۴۶۵ – ۰۳۱۳۲۳۳۰۳۸۲ تماس حاصل فرمایید.
خطر شکستگی لگن در چه افرادی بیشتر است؟
ضربه شدید مانند تصادف اتومبیل منجر به شکستگی لگن در هر فردی خواهد شد. اما شکستگی لگن در سالمندان احتمالا بدلیل زمین خوردن، فشار زیاد بر روی استخوان ضعیف و برخورد شدید با دیوار و میز اتفاق می‌افتد. خطر شکستگی استخوان لگن در زنان سالخورده بدلیل ابتلا به پوکی استخوان (عارضه‌ای که با افزایش سن باعث ضعیف شدن استخوان ها می شود) بیشتر است. سایر عواملی که خطر ابتلا به شکستگی لگن را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- سن بالا؛ اگر فردی ۶۵ ساله یا مسن‌تر باشد، بیشتر در معرض خطر شکستگی لگن قرار دارد. اگرچه میانگین سنی برای شکستگی لگن ۸۰ سال است.
- پوکی استخوان؛ این عارضه منجر به ضعیف شدن استخوان‌ها شده و احتمال شکستگی آنها را افزایش می‌دهد.
- جنسیت؛ احتمال ابتلا به پوکی استخوان در زنان بیشتر از مردان است که این عامل خطر شکستگی استخوان در زنان را افزایش می‌دهد.
- دارو‌ها؛ دارو‌های خاصی باعث خواب آلودگی و سرگیجه می‌شوند که خطر زمین خوردن را افزایش می‌دهند. دارو‌های دیگری مانند پردنیزون ممکن است منجر به ضعیف شدن استخوان و در نتیجه افزایش خطر شکستگی شوند.
- سوء تغذیه؛ تغذیه نا‌مناسب در دوران کودکی باعث افزایش خطر شکستگی در سنین بالاتر می‌شود. با افزایش سن داشتن رژیم غذایی سالم که حاوی مقادیر کافی کلسیم و ویتامین D باشد، ضروری است.
- سبک زندگی غیر فعال؛ نداشتن فعالیت جسمانی کافی منجر به ضعیف شدن استخوان‌ها و عضلات شده و در نتیجه باعث افزایش خطر زمین خوردن و شکستگی می‌شود.
- سایر بیماری‌ها؛ عارضه‌های خاصی از قبیل دیابت، تیروئید بیش فعال و یا بیماری‌های روده‌ای باعث ضعیف شدن استخوان‌ها می‌شوند و اختلالت ذهنی مانند زوال عقل( دمنتیا)، ضربه مغزی و پارکینسون، خطر افتادن و شکستگی استخوان را افزایش می‌دهند.
- مصرف دخانیات؛ سیگار کشیدن منجر به ضعیف شدن استخوان می شود.
- محیط نا‌امن خانه؛ عواملی که خطر لیز خوردن را به همراه دارند مانند وجود فرش هایی که با بی دقتی پهن شده‌اند، سیم‌های برق، مبلمان لق و بی‌ثبات و همچنین نور ضعیف باعث افزایش خطر زمین خوردن خواهند شد.
- سابقه شکستگی لگن؛ بیمارانی که سابقه شکستگی لگن دارند بیشتر در معرض خطر شکستگی مجدد لگن قرار دارند.
علائم و نشانه های شکستگی لگن
علائم و نشانه‌های مربوط به شکستگی لگن با توجه به محل شکستگی متفاوت هستند. یطور کلی در شکستگی لگن درد شدیدی در ناحیه لگن و کشاله ران احساس می‌شود. علائم دیگر عبارتند از:
- نا توانی در راه رفتن یا تحمل وزن بر روی پا، پس از زمین خوردن
- خشکی، کبودی و تورم در ناحیه لگن
- پایی که در سمت لگن آسیب دیده قرار دارد کوتاهتر به نظر می‌رسد
- پایی که در سمت لگن آسیب دیده قرار دارد ظاهرا به سمت بیرون چرخیده است
اگر شما یا یکی از عزیزانتان پس از زمین خوردن یا آسیب دیدگی با یک یا چند مورد از علائم ذکر شده مواجه شدید سریعا به پزشک مراجعه کنید. پزشکان با استفاده ازعکسبرداری MRI یا اشعه ایکس قادر به تشخیص و تایید شکستگی لگن هستند.
چرا شکستگی لگن در سالمندان خطرناک است؟
شکستگی لگن در سالمندان یک عارضه رایج است و در واقع، هر سال بیش از ۳۰۰۰۰۰ بیمار با سن ۶۵ سال یا بالاتر به دلیل شکستگی لگن در بیمارستان بستری می‌شوند. زنان سالخورده بیشترین خطر را دارند و تشکیل‌دهنده بیش از ۸۰ درصد کل بیماران با شکستگی لگن هستند.
عوارض شکستگی لگن در سالمندان شامل خطر مرگ می‌شوند و نرخ مرگ و میر در یک سال پس از شکستگی لگن بین ۱۲ تا ۳۷ درصد است. افرادی که به بیماری‌های دیگر مبتلا هستند یا مشکلات شناختی دارند، بیمارانی که قابلیت درمان جراحی را ندارند و یا قادر به راه رفتن به تنهایی نیستند، در برابر این خطر بیشتر آسیب پذیر هستند.
شکستگی لگن به شدت بر روی تحرک سالمندان تاثیر می‌گذارد. زمانی که سالمندان به مدت طولانی تحرک نداشته باشند، دچار عارضه‌های جدی از قبیل موارد زیر خواهند شد:
- لخته شدن خون در پا‌ها و یا ریه‌ها
- ذات الریه
- عفونت مجاری ادراری
- زخم بستر
شکستگی لگن در افراد مسن خطر افتادن آنها را افزایش می‌دهد.
آیا شکستگی لگن را می‌توان بدون عمل جراحی معالجه کرد؟
در حالات نادر، پزشکان در موارد شکستگی لگن توصیه به عمل جراحی نمی‌کنند. این به این معناست که اگر استخوان لگن شکسته باشد، اما در محل خود قرار داشته و جابجا نشده باشد، عمل جراحی لازم نیست. عمل جراحی توصیه نمی‌شود برای افرادی که وضعیت بیماری آنان بسیار بحرانی است و از تحمل جراحی غیرقابل استنتاج هستند، بیمارانی که حتی قبل از شکستگی قادر به راه رفتن نبوده‌اند و بیمارانی که امید به بهبودی آنان وجود ندارد.
در اینگونه موارد، درمان شامل مدیریت درد، درمان فیزیکی یا فیزیوتراپی و روش‌های مختلفی برای جلوگیری از در رفتگی و کاهش فشار بر روی لگن آسیب دیده استفاده می‌شود.
جراحی شکستگی لگن
اگر افراد سالخورده دچار شکستگی لگن شوند به احتمال زیاد به جراحی، بستری شدن در بیمارستان و مراقبت‌های پس از عمل جراحی نیاز خواهند داشت. دو نوع اصلی شکستگی لگن وجود دارد:
شکستگی گردن استخوان ران یا فمور: گردن استخوان فمور دقیقا زیر قسمت توپی مفصل ساچمه‌ای لگن و در ناحیه فوقانی استخوان ران (فمور) قرار دارد. این نوع شکستگی منجر به کاهش یا توقف جریان خون به قسمت شکسته استخوان می‌شود و برای رفع این مشکل تقریبا همیشه نیاز به عمل جراحی وجود دارد.
شکستگی ناحیه اینترتروکانتریک: ناحیه اینترتروکانتریک دقیقا زیر گردن فمور قرار دارد یعنی جاییکه استخوان ران تمام می‌شود. نوع جراحی که بیماران دریافت میکنند به عواملی از قبیل وضعیت کلی سلامتی بیمار،نوع شکستگی و شدت شکستگی بستگی دارد.
ترمیم استخوان لگن با استفاده از پیچ ها: در این نوع جراحی از پیچ‌های فلزی برای اتصال استخوان‌های شکسته استفاده میکنند و در برخی موارد یک صفحه فلزی بر روی استخوان فمور قرار گرفته و توسط پیچ‌ها به آن وصل می‌شود.
تعویض جزئی استخوان لگن: پزشک در جراحی تعویض جزئی استخوان لگن، یک دستگاه فلزی را جایگزین سر و گردن استخوان فمور می‌کند. این نوع جراحی برای بیماران مبتلا به سایر عارضه‌ها که ممکن است بر بهبودی جراحی تاثیر بگذارند و یا مبتلا به اختلال شناختی هستند، توصیه می‌شود.
تعویض کامل استخوان لگن: در این نوع جراحی قطعات مصنوعی جایگزین قسمت فوقانی استخوان فمور و مفصل لگن خاصره می‌شوند. تعویض کامل استخوان لگن برای بیمارانی که مبتلا به آرتروز شدید هستند توصیه می‌شود.
مدت زمان بهبودی پس از شکستگی لگن
درمان کامل شکستگی لگن چند ماه طول می‌کشد. برای درمان اکثر شکستگی‌ها ۱۰ الی ۱۲ هفته زمان لازم است و برای بهبود تحرک و قدرت ماهیچه ها زمان بیشتری باید صرف شود. معمولا ۶ ماه پس از آسیب دیدگی بیمار به بهبودی کامل خود نزدیک می‌شود، اما دستیابی به درمان کامل حدود یکسال طول خواهد کشید. بیمارانی که دچار شکستگی لگن هستند نباید ماه‌ها و یا زمان بیشتری برای شروع و پیگیری درمان خود صبر کنند. با گذشت زمان احتمال بازیابی عملکرد بطور مداوم کاهش می‌یابد. بهترین نتایج در اوایل روند بهبودی رخ می‌دهند.
بیماران باید دوباره توانایی‌های زیر را برای کوتاه کردن زمان و افزایش شانس بهبودی، بدست بیاورند:
- تحرک: تحرک برای اینکه مفاصل عملکرد مناسبی داشته باشند لازم است. مفصلی که در جای خودش ثابت بماند احتمالا بافت های ماهیچه‌ای خوبی در اطراف خودش دارد، اما بدون تحرک مناسب آن ماهیچه‌ها عملکرد مناسبی نخواهند داشت. تحرک بر اثر درمان شکستگی، تغییر شکل، کاشت دستگاههای مصنوعی و ایجاد بافت زخمی مورد آسیب قرار می‌گیرد.
- قدرت: بازیابی و ترمیم قدرت عضلات پس از شکستگی لگن، اهمیت بسیار زیادی دارد. بر خلاف جراحی تعویض استخوان لگن که شامل آسیب عضلانی جزئی است، ترومای شکستگی استخوان لگن آسیب قابل توجهی به عملکرد عضلات وارد می‌کند. برای بازیابی عملکرد عضلات، ضرورتا باید بلافاصله پس از انجام عمل جراحی عضلات را به فعالیت واداشت تا از آتروفی دائمی بافت عضلانی جلوگیری کرد.
- تعادل: بازیابی تعادل نه تنها برای بازگردانی عملکرد بلکه برای جلوگیری از احتمال آسیب‌های بعدی نیز اهمیت حیاتی دارد. داشتن تعادل برای انجام فعالیت امری ضروری است و کاهش عملکرد اغلب مربوط به عدم تعادل است.اگرچه استفاده از تجهیزات کمکی برای راه رفتن (عصا و واکر) مفید است اما بازیابی تعادل و حس جنبشی عضلات به بازیابی فعالیت کمک می‌کند.
چگونه می توان از شکستگی لگن در افراد مسن جلوگیری کرد؟
با اطمینان از ایمن بودن خانه و با از بین بردن خطر زمین خوردگی می توانید به والدین سالخورده خود در پیشگیری از شکستگی لگن کمک کنید.
- از روشن بودن اتاق اطمینان حاصل کنید. اتاق نباید خیلی تاریک یا دارای نور مستقیم باشد. و مطمئن شوید که کلید برق برای افراد سالخورده قابل دسترسی باشد.
- فرش‌ها را جابجا کرده و یا آنها را بردارید تا مانع افتادن افراد مسن شوید.
- حمام را با قرار دادن صندلی برای استحمام و کفپوش‌های مقاوم در برابر لغزش در زیر دوش، ایمن کنید. میله‌هایی را برای گرفتن توسط سالمندان در جاهایی که نیاز است نصب کنید. اطمینان حاصل کنید که صندلی توالت به اندازه کافی بلند باشد تا سالمندان بتوانند به راحتی جابجا شوند.
- از ثبات صندلی‌ها مطمئن شوید و صندلی‌ها باید دستی مناسب برای استراحت دست داشته باشند.
- ایمنی لازم در برابر خطر زمین خوردگی در آشپزخانه رعایت شود. کفپوش پلاستیکی در جلوی سینک ظرفشویی قرار دهید و از موم ضد لغزش برای کف آشپزخانه استفاده کنید. وسایلی که مدام مورد استفاده قرار می‌گیرند را مرتب کرده و در طبقه‌های پایین بچینید تا به راحتی قابل دسترسی باشند.
- در راه‌پله ها نرده‌های مخصوص نصب کنید و دقت کنید که پله‌ها لیز نباشند.
همچنین به افراد سالخورده توصیه کنید که:
- بطور منظم معاینه چشم انجام دهند
- کفش‌های معقول که کفی تخت و سفتی دارند را بپوشند
- مراقب عوارض جاتبی دارو باشند
- برای دریافت مکمل های افزایش دهنده تراکم استخوان از جمله کلسیم و ویتامین D به پزشک خود مراجعه کنند
- تا جایی که ممکن است فعالیت فیزیکی داشته باشند و ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی منظم، حرکات ظریف یوگا و تایی چی را به منظور حفظ تعادل و افزایش قدرت پا‌ها انجام دهند.
