تاریخ ۲ شهریور ۱۳۹۹
عمل جراحی تعویض مفصل مچ پا یا آرتروپلاستی مچ پا Ankle arthroplasty نوعی جراحی است که در آن مفصل تخریب شده و دردناک مچ پا خارج شده و به جای آن از یک مفصل مصنوعی استفاده می شود. این عمل جراحی گرچه بسیار کمتر از تعویض مفصل ران و تعویض مفصل زانو انجام می شود ولی با پیشرفت مفاصل مصنوعی مچ پا و بهتر شدن تکنیک بتدریج در حال گسترش بوده و در بعضی موارد میتواند جایگزین خوبی برای عمل جراحی خشک کردن مفصل مچ پا باشد.
آناتومی
مفصل مچ پا از کنار هم قرار گرفتن سه استخوان درست شده است. در بالا استخوان های تیبیا (درشت نی) و فیبولا (نازک نی) قرار گرفته اند. پایین ترین قسمت استخوان درشت نی در سمت داخل قوزک داخلی و پایین ترین قسمت استخوان نازک نی در سمت خارجی قوزک خارجی است. در زیر این دو استخوان و در بین دو قوزک داخلی و خارجی استخوان قاپ یا تالوس قرار گرفته است. استخوان تالوس در زیر دو استخوان ساق فقط در حول یک محور میچرخد بطوریکه نتیجه آن بالا و پایین رفتن کف پا است.
استخوان های مچ پا به توسط رباط های قوی و محکمی در کنار هم قرار گرفته و پایدار میمانند. تاندون های مختلفی از اطراف مچ پا عبور می کند که قویترین آنها تاندون یا زردپی آشیل است. تاندون آشیل عضلات پشت ساق را به استخوان پاشنه که در زیر استخوان تالوس قرار دارد متصل می کند. سطح بالایی استخوان تالوس و سطح زیرین استخوان های درشت نی و نازک نی پوششی به نام غضروف دارد. غضروف لایه ای سفید رنگ و صاف، با قوام لاستیکی و قابل ارتجاع است که موجب می شود استخوان های تشکیل دهنده مفصل راحت تر در کنار هم حرکت کرده و اصطکاک کمتری داشته باشند.
علت تعویض مفصل مچ پا
شایعترین علت انجام تعویض مفصل مچ پا ،آرتروز یا ساییدگی مفصل مچ است. این ساییدگی موجب درد و محدودیت و تورم مچ پا شده و راه رفتن بیمار را با مشکل مواجه می کند. تعویض این مفصل خراب شده با یک مفصل مصنوعی می تواند تا حدود زیادی درد بیمار ا کاهش دهد.
انجام عمل جراحی تعویض مفصل مچ پا به اندازه جراحی های تعویض مفاصل ران یا زانو متداول نیست. علت اینست که هنوز نتایج درمانی این عمل جراحی به خوبی تعویض مفاصل زانو و ران نشده است. عمر مفاصل مصنوعی مچ پا احتمالا کمتر از مفاصل مصنوعی ران و زانو است و عمل جراحی میتواند با عوارض احتمالی بیشتری همراه باشد. البته در سال های اخیر با پیشرفت تکنیک های جراحی و استفاده از مفاصل مصنوعی بهتر نتایج جراحی تعویض مفصل مچ پا در حال پیشرفت و بهتر شدن است.
در کسانی که دچار آرتروز شدید و تخریب پیشرفته مفصل مچ پا بوده و درد و محدودیت حرکتی آنها به هیچ روش درمانی دیگری پاسخ مناسبی نداده است از عمل جراحی تعویض مفصل مچ پا و یا آرترودز (خشک کردن) مفصل مچ پا استفاده می شود.
روش درمانی که امروزه در موارد بالا مد نظر قرار می گیرد بدین صورت است که در صورتی که آرتروز شدید در فرد جوان و فعالی ایجاد شده باشد از روش آرترودز یا خشک کردن مفصل استفاده می شود و اگر این وضعیت در فرد مسنی که فعالیت بدنی زیادی ندارد بوقوع بپیوندد میتوان از تعویض مفصل مچ پا استفاده کرد.
منبع : ایران ارتوپد
