تاریخ ۱۴ اسفند ۱۴۰۲
تصویربرداری تشدید مغناطیسی (مغناطیسی) یا MRI، یک ابزار تشخیصی غیرتهاجمی است که از امواج رادیویی و یک میدان مغناطیسی برای تهیه تصاویر با وضوح بالا از بدن استفاده می‌کند. پزشکان از این تصاویر برای بررسی مناطق مختلفی از بدن مانند منطقه پایینی ستون فقرات (کمر) و بافت‌های اطراف آن استفاده می‌کنند. این فرایند بسیار ایمن است و در آن از اشعه یونیزه کننده، که ممکن است سلول‌ها را تخریب یا آسیب برساند، استفاده نمی‌شود. علاوه بر این، در طول فرایند MRI، فرد هیچ حسی از میدان مغناطیسی یا امواج رادیویی نخواهد داشت.
با ام آر آی کمر چه عارضه‌هایی را می‌توان تشخیص داد؟
بر طبق پژوهش‌های اخیر، درد ناحیه تحتانی کمر پنجمین عامل شایع در مراجعات سرپایی به بیمارستان‌ها، مطب‌ها یا سایر مراکز ارائه مراقبت‌های پزشکی است. پزشکان متخصص ام آر آی کمر را به دلایل مختلفی انجام می‌دهند. اگر کسی در ناحیه تحتانی کمر احساس درد می‌کند، پزشک تست ام آر آی (MRI) کمر را برای کمک به تشخیص منبع درد تجویز خواهد کرد.
پزشک برای آن دسته از بیمارانی که می‌خواهند جراحی کمر انجام دهند نیز MRI تجویز می‌کنند. در این موارد، تیم جراحی از نتیجه اسکن ام آر آی کمر برای طرح‌ریزی جراحی استفاده می‌کنند.
اسکن ام آر آی کمر یک ابزار تشخیصی قدرتمند است که پزشکان از آن برای موارد زیر استفاده می‌کنند.
- بررسی همراستایی ستون فقرات
- تشخیص ناهنجاری‌ها در مهره‌های ستون فقرات یا طناب نخاعی
- ارزیابی هرگونه التهاب موجود در طناب نخاعی یا اعصاب
- بررسی وجود تومور روی طناب نخاعی یا اطراف آن
- مشاهده آسیب وارده به ستون فقرات پس از مصدومیت
- مشاهده آسیب وارده به ستون فقرات پس از جراحی
- بررسی علل مختلف کمر درد
در صورت بروز هر یک از علائم زیر پزشک اسکن ام آر آی کمری را تجویز خواهد کرد:
- کمر درد ناگهانی که با تب همراه باشد
- مصدومیت یا تروما به بخش تحتانی ستون فقرات
- کمر درد حاد یا مزمن
- اسکلروز چندگانه و متعدد نسج مغز و نخاع
- درد پا که ناشی از فتق دیسک کمری باشد
- بی‌اختیاری ادرار یا مدفوع
نحوه آماده شدن:
پیش از انجام اسکن MRI، بیمار می‌تواند طبق معمول غذا و آب بخورد و داروهای خود را مصرف کند؛ مگر آن که پزشک دستور دیگری داده باشد. در صورت وجود هر یک از موارد زیر حتماً پزشک خود را مطلع سازید:
- وجود هرگونه ایمپلنت فلزی، از جمله ضربان ساز یا مفصل مصنوعی لگن یا زانو
- بارداری
- داشتن سابقه واکنش آلرژیک، این مورد در مواقعی که اسکن با تزریق رنگ‌های مخصوص انجام می‌شود بسیار اهمیت دارد
وجود هرگونه شیء فلزی همراه بیمار می‌تواند ایمنی و اثربخشی اسکن ام آر آی (MRI) را تحت تأثیر قرار دهد. پیش از شروع معاینه، تکنسین ام آر آی از بیمار می‌خواهد تا هرگونه اشیاء فلزی را در ظرفی در بیرون از اتاق معاینه بگذارد، از جمله:
- جواهرات
- ساعت
- پیرسینگ بدن
- دندان مصنوعی
برای انجام اسکن MRI کمر، بیمار باید لباس خود را خارج کرده و لباس مخصوص بیمارستان را پوشیده. تکنسین همچنین از بیمار خواهد خواست تا یک پرسشنامه پزشکی را پر کرده و یک فرم رضایتنامه را امضا کند.
با توجه به اینکه برای انجام اسکن MRI، شخص باید برای مدتی طولانی در یک محفظه بدون پنجره قرار بگیرد و در حالت خواب قرار گیرد، افرادی که از کلاستروفوبیا (ترس از فضاهای بسته) رنج می‌برند، ممکن است احساس ناراحتی یا ترس کنند. در چنین مواردی، پزشک ممکن است داروهای آرامبخش یا ضد اضطراب تجویز کند تا شما بتوانید در طول آزمایش آرام باشید.
در حین ام آر آی چه اتفاقی می‌افتد؟
اسکن ام آر آی (MRI) یک فرآیند نسبتاً کوتاه مدت است و معمولاً بیمار می‌تواند بعد از آن به خانه بازگردد. بر طبق آمار مراکز تصویربرداری MRI، مرحله اسکن کردن کمر حدوداً ۲۰ الی ۳۵ دقیقه طول می‌کشد.
دستگاه ام آر آی (MRI) ظاهری شبیه به یک دونات بسیار بزرگ دارد. تکنسین دستگاه از بیمار خواهد خواست تا روی یک تخت دراز بکشد، این تخت بعد به داخل دهانه دستگاه کشیده می‌شود. تکنسین اسکن ام آر آی را زیر نظر یک رادیولوژیست انجام می‌شود، رادیولوژیست در فرآیندهای تابشی و اشعه ایکس تخصص دارد. بیمار و تیم معاینه در حین تست ام آر آی از طریق یک میکروفون با هم صحبت خواهند کرد.
از آنجایی که صدای دستگاه بسیار زیاد است، تکنسین معمولاً به بیمار یک عدد محافظ گوش می‌دهد تا وی در گوش خود بگذارد. گاهی اوقات تکنسین ام آر آی (MRI) از گادولینیوم استفاده می‌کند، گادولینیوم یک رنگ مخصوص است؛ از این رنگ برای بهبود کیفیت تصاویری که اسکن ام آر آی (MRI) تولید می‌کند استفاده می‌شود. این رنگ از طریق یک آنژیوکت بصورت وریدی به دست یا بازوی شخص تزریق می‌شود.
دستگاه ام آر آی (MRI) از یک میدان مغناطیسی قوی استفاده می‌کند که ذراتی موسوم به پروتون را در بدن انسان تحریک می‌کند و این پروتون‌ها مجبور می‌شوند تا محور چرخش خود را برهم بزنند.
هنگامی که تکنسین میدان مغناطیسی را متوقف می‌کند، پروتون به همان شیوه معمولی خواهد چرخید. وقتی پروتون‌ها در این حالت قرار می‌گیرند، از خود نوعی انرژی متساعد می‌کنند که دستگاه ام آر آی (MRI) آن را تشخیص می‌دهد. دستگاه ام آر آی (MRI) این اطلاعات را ذخیره کرده و به یک رایانه می‌فرستد، رایانه اطلاعات را پردازش کرده و یک تصویر با جزئیات بسیار زیاد از آن ناحیه از بدن تولید خواهد کرد. به منظور تولید تصاویر با کیفیت بالا، بیمار باید در طی تمام فرآیند معاینه کاملاً بی‌حرکت بماند.
خطرات ام آر آی کمر
اگرچه پزشکان تأکید می‌کنند که اسکن MRI بسیار ایمن است، اما بهتر است چند نکته مربوط به ایمنی این آزمایش را در نظر داشته باشید. میدان مغناطیسی قوی موجود در دستگاه MRI، اشیاء فلزی از جمله جواهرات را به خود جذب می‌کند. اگر این اشیاء بسیار نزدیک به دستگاه قرار بگیرند، میدان مغناطیسی باعث می‌شود که آنها با سرعت بسیار زیادی حرکت کنند. این ممکن است باعث آسیب به دستگاه شود یا حتی بیماری که در دستگاه قرار دارد، مصدوم شود. به همین دلیل، ضروری است که قبل از شروع معاینه، هر نوع اشیاء فلزی را از خود و اطراف خود دور کنید.
همچنین برای آن دسته از بیمارانی که ایمپلنت‌های فلزی از جمله ضربان سازی یا پلاتین در بدن خود دارند خطراتی هست. بطرز مشابه بخاطر وجود یک میدان مغناطیسی قوی در دستگاه ام آر آی، ایمپلنت‌های فلزی درون بدن بیمار شروع به حرکت می‌کنند.
هرچند داشتن یک ایمپلنت فلزی همیشه مانع از انجام اسکن ام آر آی (MRI) توسط شخص نخواهد شد. پزشک درصد ریسک را به صورت فردی محاسبه و ارزیابی می‌کنند. بعلت قدرت میدان مغناطیسی، دستگاه MRI صدای ضربه‌های مکرر و کوتاه یا صدایی شبیه به ضربه پا تولید می‌کند. در صورتی که بیمار از محافظ گوش استفاده نکند، این صدای بلند می‌تواند به شنوایی فرد آسیب بزند.
عوارض جانبی اسکن ام آر آی (MRI) بسیار نادر است، ولی ممکن است رخ دهد. برخی از عوارض جانبی ناشی از اسکن ام آر آی عبارتند از:
- مصدومیت‌های حرارتی، از جمله سوختگی درجه دو
- مصدومیت‌های ناشی از پرتاب شدن اشیاء فلزی
- سقوط
چه زمانی می‌توان نتایج تست را گرفت؟
بیمار معمولاً می‌تواند بعد از اسکن ام آر آی (MRI) به منزل بازگردد. اگر برای آرامش شخص در طول اسکن از آرامبخش استفاده شده باشد، احتمالاً به یک نفر همراه نیاز خواهد داشت تا وی از از مطب یا بیمارستان به منزل بازگرداند.
بعد از معاینه، رادیولوژیست نتایج را تفسیر کرده و یک گزارش خواهد نوشت که به پزشک فرستاده خواهد شد. سپس پزشک یافته‌های این آزمایش را در یک جلسه مراجعه یا بصورت تلفنی با بیمار در میان خواهد گذاشت. ضمناً نتایج اسکن ام آر آی به پرونده پزشکی فرد ضمیمه خواهد شد. معمولاً یک هفته پس از معاینه نتایج MRI آماده خواهد بود.
تست ام آر آی کمر یک فرآیند غیرتهاجمی است که پزشکان از آن برای کمک به تشخیص علت کمر درد، طرح ریزی برای جراحی کمر یا معاینه عارضه‌های پیشرونده پزشکی از جمله اسکلروز چندگانه و متعدد نسج مغز و نخاع استفاده می‌کنند. فرآیند اسکن کردن چیزی حدود ۲۵ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد. این فرآیند کاملاً بدون درد است ولی عوارض جانبی یا خطرات بسیار کمی دارد. اسکن ام آر آی (MRI) یک معاینه سرپایی است و به همین خاطر معمولاً بیمار بعد از معاینه از بیمارستان یا مطب ترخیص خواهد شد.
