تاریخ ۱۴ اسفند ۱۴۰۲
تزریق اپیدورال استروئید به کمر برای کاهش التهاب و درد ناشی از فشرده شدن ریشه‌های اعصاب انجام می‌شود. ریشه عصب‌ها ممکن است در اثر فتق دیسک، تنگی کانال نخاعی و خار یا زائده‌های استخوانی تحت فشار قرار گیرند. وقتی عصبی فشرده شود ملتهب می‌شود. این التهاب می‌تواند منجر به درد، بی‌حسی، احساس سوزن سوزن شدن و خواب رفتگی و یا ضعف در طول مسیر عصب شود. به این مشکل رادیکولوپاتی گفته می‌شود. هدف از تزریق اپیدورال استروئید کمک به کاهش التهاب ریشه عصب است.
فضای اپیدورال در بالای لایه بیرونی اطراف نخاع و ریشه اعصاب قرار دارد. تزریق اپیدورال، در فضای اپیدورال و مستقیماً روی ریشه عصب فشرده شده انجام می‌شود.
انواع تزریق اپیدورال
چندین نوع تزریق اپیدورال وجود دارد و این تزریقات بسته به مکان انجام آن‌ها ممکن است نام‌گذاری شوند. به‌عنوان مثال، تزریقات انجام‌شده در گردن به نام تزریق اپیدورال گردنی شناخته می‌شوند، در حالی‌که تزریقات انجام‌شده در قسمت میانی ستون مهره‌ها به نام تزریق اپیدورال صدری معروف هستند و تزریقاتی که در ناحیه کمر انجام می‌شوند را تزریق اپیدورال کمری نام می‌دهند.
این تزریقات می‌توانند بر اساس مسیر ورود سوزن به بدن نیز نام‌گذاری شوند. اکثر تزریقات اپیدورال استروئیدی میان دو لامینای مهره انجام می‌شوند و به نام تزریق اپیدورال بین لامینایی یا اینترلامینار شناخته می‌شوند. لامیناها، یا تیغه‌های قسمت پشتی قوس مهره‌ای، بخشی از قسمت پشتی مهره‌های ستون فقرات هستند. در تزریق اینترلامینار، سوزن به سمت بالا، به سمت سر، وارد می‌شود و از بین دو لامینای مجاور عبور می‌کند.
یک نوع دیگر از تزریق اپیدورال، تزریق ترانسفورامینال است. در این حالت، سوزن در امتداد طول مسیر عصب عبور می‌کند و به شکل مورب‌تری وارد ستون فقرات می‌شود.
موارد متداول استفاده از این روش کدامند؟
تزریق اپیدورال یکی از روش‌هایی است که پزشکان به همراه فیزیوتراپی، در صورتی که روش‌های درمانی محافظه کارانه ، داروهای خوراکی و جراحی برای یک مریض اثر نکرده باشند، برای تسکین درد از آن استفاده می‌کنند.
تزریق اپیدورال ممکن است برای موارد زیر به کار رود. کاهش درد ناشی از:
- فتق یا بیرون‌زدگی دیسکی که با تحریک اعصاب باعث ایجاد درد شده باشد.
- تنگی کانال نخاع (باریک شدن کانال نخاعی)
- سندرم‌های جراحی ناموفق کمر (درد مزمن کمر یا پا پس از جراحی ستون فقرات)
- سایر آسیب‌های اعصاب نخاعی ، مهره‌ها و بافت‌های اطراف ستون فقرات
- زائده‌های استخوانی ( استخوان‌رست‌ها)
آماده شدن برای تزریق اپیدورال
پزشک قبل از تزریق دستورالعمل خاصی به بیمار ارائه خواهد داد. در بیشتر موارد ، بیمار می‌تواند چند ساعت قبل از تزریق یک وعده غذایی سبک بخورد. به استثنای هرگونه داروی رقیق کننده خون یا داروی ضد التهابی ، بیمار می‌تواند مصرف داروهای خود را به شکل معمول ادامه دهد. به خاطر داشته باشید که در هنگام برنامه‌ریزی برای تزریق اپیدورال، در مورد تمام داروهایی که مصرف می‌کنید با پزشک خود صحبت کنید زیرا ممکن است لازم باشد مصرف بعضی از آن‌ها را موقتا متوقف کنید.
در جلسه تزریق اپیدورال، ابتدا یک داروی ارام بخش از طریق یک کاتتر وریدی که در یکی از رگ‌های بازوی بیمار قرار داده‌اند، تزریق می‌شود تا بیمار در طول جریان کار آرام باشد. سپس بیمار به‌طور مریح بر روی یک تخت در موقعیت مناسبی جهت تصویربرداری از پشت می‌نشیند، که فضاهای بین مهره‌های کمر بازتر شود. برای اطمینان از درستی نحوه و میزان تزریق دارو، از تصویربرداری اشعه ایکس یا سی تی اسکن استفاده می‌شود. سپس ناحیه‌ی تزریق با ضدعفونی‌کننده پوست درست می‌شود و برای تزریق آماده می‌گردد. در مرحله بعد، دارویی جهت بی‌حسی ناحیه مورد تزریق به پوست تزریق می‌شود.
اثر گزاری تزریق اپیدورال به چه صورت است؟
داروهای مختلفی که به فضای اپیدورال تزریق می‌شوند اثرات متفاوتی برای بیماران ایجاد می‌کنند. داروهای کورتیکواستروئید( کورتون) به عنوان عوامل ضد التهابی عمل کرده و با کاهش تورم و ناراحتی اعصاب باعث می‌شوند که اعصاب بتواند خود را بهبود ببخشند و از این طریق از ناراحتی بیشتر جلوگیری می‌کنند. در تزریق اپیدورال، دارو مستقیما به فضای اپیدورال تزریق شده، در کل فضای اپیدورال حرکت می‌کند و ریشه‌های اعصاب ملتهب یا تحریک شده را پوشش می‌دهد. بنابراین ، یک تزریق اپیدورال کمری (ناحیه پایینی کمر) می‌تواند درد مرتبط با ناحیه پایینی کمر و اعصابی که به سمت اندام تحتانی کشیده شده‌اند مانند عصب سیاتیک را کاهش دهد. به طور مشابه ، اگر تزریق اپیدورال در گردن انجام شود ، دارو در فضای اپیدورال گردن پخش شده و ریشه اعصاب موجود در گردن را تسکین داده و همچنین ممکن است باعث تسکین درد بازو نیز بشود. طول مدتی که بهبودی ناشی از تزریق اپیدورال دوام خواهد داشت در موارد مختلف متفاوت است. در برخی از بیماران درد به طور دائمی تسکین خواهد یافت. در برخی افراد دیگر ، دوام اثرات ممکن است طولانی نباشد. در بعضی موارد ، ممکن است برای این که تسکین مناسبی ایجاد شود ، نیاز به چند بار تزریق باشد. برای بعضی بیماران درد ممکن است چند روز تا چند ماه تسکین پیدا کند. اما در نهایت درد مجددا ممکن است عود کند ، که نیاز به تزریق یا تزریقات مجدد یا یک روش درمانی دیگر خواهد بود.
روش انجام کار به چه صورت است ؟
تزریق اپیدورال اغلب به صورت سرپایی انجام می‌شود. با این حال ، برخی از بیماران ممکن است پس از تزریق نیاز به بستری شدن داشته باشند. در خصوص این مطلب که ایا پس از تزریق نیازی به بستری شدن دارید یا خیر از پزشک خود سوال کنید.
خود تزریق دارو در فضای اپیدورال معمولاً فقط چند دقیقه طول می‌کشد، اما استقرار بیمار تحت دستگاه تصویربرداری سی تی اسکن یا اشعه ایکس ممکن است بیشتر طول بکشد.
بعد از ورود بیمار به مطب، بیمارستان یا مرکز جراحی، امکان دارد پرستار یا تکنسین یک کاتتر داخل وریدی (IV line) را در بازوی بیمار قرار دهد تا طی عمل، از طریق این کاتتر، به بیمار داروی آرامش‌بخش تزریق شود؛ البته این کار به ندرت انجام می‌شود و در صورت لزوم قابل اجراست. بیمار در اتاق فلوئوروسکوپی یا سی تی اسکن روی یک تخت قرار می‌گیرد، به شکم یا پهلویی که تا جایی که ممکن است احساس راحتی داشته باشد.
پزشک محل دقیق تزریق را مشخص می‌کند و پوست آن ناحیه را با یک محلول ضدعفونی کننده تمیز و ضدعفونی می‌کند. سپس، یک داروی بی حسی موضعی به ناحیه تزریق تزریق می‌شود تا قبل از تزریق اپیدورال، ناحیه مورد نظر به خوبی بی حس شود.
پس از بی حس شدن ناحیه تزریق، پزشک به احتمال زیاد از تصویربرداری اشعه ایکس یا سی تی اسکن کمک می‌گیرد تا سوزن اپیدورال را در وضعیت مناسب در ناحیه اپیدورال در ستون مهره‌ها قرار دهد. هنگامی که سوزن در محل درست خود قرار گرفت ، یک ماده کنتراست به محل تزریق می‌شود تا پزشک بتواند برای توزیع کافی دارو به اعصاب آن‌ها را نشانه‌گزاری کند. پزشک سپس دارو ، که معمولا ترکیبی از داروهای بی حسی و داروهای ضد التهاب (کورتیزون / استروئید) است، را به آرامی به محل تزریق می‌کند.
پس از اتمام کار تزریق بیمار را به یک صندلی یا تختخواب منتقل می‌کنند که حدود چند دقیقه تا یک ساعت استراحت کند. قبل از اجازه مرخصی پرستار یا تکنسین مطمئن خواهد شد که بیمار هیچ واکنشی نامطلوب نسبت به دارو نداشته باشد.
پس از اتمام کار تزریق
پس از تزریق ، به احتمال زیاد بیمار به اتاق ریکاوری منتقل می‌شود و تا حدود یک ساعت تحت نظر قرار می‌گیرد. پس از آن ، بیمار می‌تواند محل را ترک کند. بیمار:
- باید برنامه‌ریزی کند تا بقیه روز را استراحت کند ،
- احتمالا نباید هیچ محدودیتی در خوردن و نوشیدن داشته باشد ،
- حداقل برای ۱۲ ساعت پس از تزریق باید از رانندگی کردن و کار با ماشین آلات خودداری کند.
در طول روز کمی احساس خواب آلودگی و بی حسی ، احساس سوزن سوزن شدن یا ضعف در پاها طبیعی است. این علائم تا پایان روز به تدریج از بین می‌روند.
مزایا و خطرات تزریق اپیدورال
مزایای تزریق اپیدورال عبارتند از:
- تسکین موقتی یا طولانی مدت درد.
- کاهش موقتی یا طولانی مدت التهاب در ناحیه‌ای از ستون فقرات که باعث ایجاد درد شده است.
- بهبود توانایی فرد برای انجام فعالیت‌های روزمره خود بدون محدودیتهایی که قبلاً به خاطر درد دچار آن‌ها شده بود.
- این تزریق ممکن است به تأیید تشخیص منشا درد کمک کند. تشخیص منشاء درد اغلب در بیمارانی که علت اصلی درد آن‌ها دقیقا مشخص نشده و پزشک به بیش از یک علت احتمالی برای درد آن‌ها مشکوک می‌شود مشکل است.
- تزریق اپیدورال ممکن است نیاز به درمان‌های تهاجمی‌تر را کاهش دهد.
خطرات تزریق اپیدورال عبارتند از:
- سردرد اگرچه بسیار نادر است اما ممکن است ایجاد شود.
- واکنش‌های الرژیک نسبت به داروها ، مانند گرگرفتگی یا بثورات پوستی.
- عفونت در محل تزریق.
- در صورت آسیب دیدن رگ‌های خونی ، بیمار دچار خونریزی می‌شود.
خانم‌ها، در صورت احتمال بارداری ، همیشه لازم است این مساله را به پزشک و تکنسین تصویربرداری خود اطلاع دهند. در دوران بارداری برای آن که جنین در معرض اشعه قرار نگیرد بسیاری از آزمایشات تصویربرداری انجام نمی‌شوند و در صورت نیاز به به تصویربرداری با اشعه ایکس، اقدامات احتیاطی برای به حداقل رساندن تابش اشعه به جنین صورت خواهد گرفت.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کنید
بعد از تزریق اپیدورال در صورت بروز هر یک از علائم خطر ذکر شده در بالا و موارد زیر، لازم است به پزشک مراجعه کنید:
- سردرد ، سرگیجه
- افزایش درد
- بی حسی یا سوزن سوزن شدن
- مشکلات تنفسی
- واکنش‌های پوستی
پی‌گیری‌های بعد از تزریق
معمولاً پس از انجام تزریق اپیدورال، بیمار باید برای پیگیری درمان دوباره به پزشک مراجعه کند. این مراجعه اغلب بین دو تا شش هفته پس از تزریق انجام می‌شود تا بررسی شود چگونه بیمار به تزریق واکنش نشان داده است و آیا علائم مداومی که ممکن است نشان‌دهنده فشردگی عصب باشند، حاضر هست یا خیر. اگر علائم در بیمار ادامه یابد یا پس از مدتی دوباره ظاهر شود، ممکن است نیاز به تکرار تزریق باشد. بیشتر پزشکان توصیه می‌کنند که تزریق را بیش از ۳-۴ بار در طول یک سال تکرار نکنید.
چشم انداز تزریق اپیدورال
چشم انداز تزریق اپیدورال بسیار مناسب است. در بیشتر افرادی که تزریق اپیدورال انجام می‌دهند علائم بهبود می‌یابند. تحقیقات بیشتری در حال انجام است که به پزشکان در تعیین این که تزریق اپیدورال برای چه کسانی مفید است کمک می‌کنند.
