اسکن رادیوایزوتوپ یا اسکن استخوان

تاریخ ۸ اردیبهشت ۱۴۰۳

اسکن استخوانی که به آن اسکن رادیوایزوتوپ Radioisotope scan، اسکن رادیونوکلاید Radionuclide scan یا سنتی گرام Scintigram هم میگویند نوعی روش تصویر برداری است که میتواند کمک فراوانی به تشخیص بسیاری از مشکلات استخوان ها بخصوص عفونت های استخوانی و تومورهای استخوانی بکند.

روش کار اسکن رادیوایزوتوپ

در روش تصویربرداری رادیوایزوتوپ، مقادیری از یک ماده رادیواکتیو به بیمار تزریق می‌شود. نوع ماده رادیواکتیو مورد استفاده متنوع است و انتخاب آن وابسته به نوع ضایعه‌ای است که پزشک در تلاش برای تشخیص آن است. اسکن رادیوایزوتوپ در بخش‌های مختلف پزشکی، مانند تشخیص بیماری‌های استخوان، غدد داخلی، بیماری‌های قلبی، بیماری‌های ریوی و غیره استفاده می‌شود.

برای انجام اسکن رادیوایزوتوپ، ابتدا مقادیر کمی از ماده رادیواکتیو به بدن بیمار تزریق می‌شود. پس از تزریق وریدی، ماده رادیواکتیو در جریان خون پخش می‌شود و در سراسر بدن پخش می‌شود و هر بافتی مقداری از آن را جذب می‌کند. بافت‌هایی که دچار بیماری خاصی هستند، مقدار بیشتری از ماده رادیواکتیو را جذب می‌کنند. به عنوان مثال، برای تشخیص تومورهای استخوانی از عنصر رادیواکتیو تکنیسیم استفاده می‌شود.

ماده رادیواکتیو تکنیسیم در استخوان‌هایی که سلول‌های تومورال دارند، بیشتر جذب می‌شود، یا در صورت عفونت استخوان، ماده رادیواکتیو بیشتر در بافت عفونی تجمع می‌یابد. در نکروز آوازکولر سر استخوان ران نیز میزان جذب ماده رادیواکتیو در این منطقه ممکن است بیشتر یا کمتر از حد طبیعی باشد. پزشک معالج از طریق میزان جذب ماده رادیواکتیو در بافت مورد نظر، می‌تواند تشخیص دهد که آیا آن بافت مبتلا به بیماری است یا خیر. اما نحوه تعیین میزان تجمع ماده رادیواکتیو در هر بافت به صورت دقیق، باید توسط پزشک تعیین شود.

کاربردهای اسکن استخوان

از اسکن استخوانی در موارد زیر استفاده میشود

• تشخیص تومور و سرطان استخوان

• مشخص کردن اینکه آیا سرطانی که در نقطه دیگری از بدن وجود دارد به استخوان منتشر شده و متاستاز داده است یا خیر. تومورهای پستان، ریه، پروستات، تیروئید و کلیه میتوانند به استخوان متاستاز بدهند

• تشخیص شکستگی های ظریف و بدون جابجایی که در رادیوگرافی ساده قابل دیدن نیستند

• تشخیص عفونت استخوان یا استئومیلیت

• تشخیص علت درد استخوان وقتی که هیچ علت دیگری برای آن مشخص نشده است

• تشخیص بیماری های متابولیک مانند استئومالاسی، استئودیستروفی کلیوی، پرکاری اولیه غده پاراتیروئید و بیماری پاژه

اسکن رادیوایزوتوپ بیشتر وجود داشتن یا وجود نداشتن ضایعه یا آسیب یا تومور و همچنین محل ضایعه احتمالی را نشان میدهد و معمولا نمیتواند نوع دقیق ضایعه استخوانی را مشخص کند. برای بررسی علت بیماری، پزشک معالج از روش های دیگر استفاده میکند.

منبع : ایران ارتوپد