درمان آرتروز شانه: علت و علائم

تاریخ ۴ اسفند ۱۳۹۸

آرتروز یا استئوآرتریت که به آن ساییدگی مفصل شانه می گوییم، یکی از بیماری هایی است که می تواند هر کدام از مفاصل بدن را درگیر کند. در این بیماری، غضروف مفصلی کم کم می شکند و از بین می رود و استخوان های دو طرف مفصل که باید روی سطوح صیقلی و غضروفی یکدیگر بلغزند مستقیما و به سختی روی قسمت استخوانی یکدیگر حرکت می کنند و باعث ایجاد درد می شوند. این بیماری یکی از علل درد در ناحیه شانه به ویژه در افراد مسن است. زمینه ارثی نیز ممکن است در آن دخالت داشته باشد. علائم اصلی آرتروز، شانه درد و محدودیت حرکتی است. محل درد معمولا اطراف سرشانه یا سمت خارج بالای بازو است. این درد اغلب با کار کردن بدتر می شود ولی ممکن است شب ها حین خواب نیز ایجاد شود. بیمار نمی تواند دست خود را کامل بالا بیاورد یا به جهت های مختلف بچرخاند. در ادامه به معرفی یکی از بهترین جراح شانه  میپردازیم.

آرتروز شانه چیست؟

به طور ساده آرتروز به بیماری گفته میشود که در آن یک یا بیشتر از چند مفصل التهاب داشته باشند. در آرتروز ، التهاب باعث درد و ناراحتی میشود. اگرچه هیچ مراقبتی برای آرتروز وجود ندارد، ولی درمان های متفاوتی برای این بیماری وجوددارد. با وجود این موارد ، بیشتر افراد مبتلا به آرتروز ، قادر هستند که این درد را مدیریت کنند وفعال باشند. در صورتی که علائم آرتروز شانه را در شانه خود مشاهده کردید به درمان آرتروز مفصل شانه خود، بپردازید.

انواع آرتروز شانه

۴ نوع آرتروز شانه وجود دارد که میتواند روی شانه ها تاثیر بگذارد:

آرتروز استخوان شانه

آرتروزی است که براثر فرسودگی استخوان ها به وجود می آید. آرتروز استخوان شانه، شرایطی است که به آرامی غضروف های استخوان ازبین میرود .زمانیکه این غضروف ها از بین رفتند استخوان ها ساییده و سخت میشوند و فضای نگهدارنده بین استخوانها کاهش پیدا میکند واستخوان ها با انجام فعالیت روی هم ساییده میشوند و بیمار احساس درد شانه میکند. در این شرایط شما باید حتما درمان آرتروز شانه را شروع کنید. آرتروز استخوان معموالا در افراد بیشتر از ۵۰ سال اتفاق می افتد و بیشتر در ترقوه آکرومین و محل اتصال بازو به مفصل شانه رخ میدهد. تصویرسمت چپ ،تصویر یک شانه آسیب دیده از ناحیه اتصال به بازو می¬باشد. تصویر سمت راست ، عکس برداری توسط اشعه ایکس از شانه ها را نشان می دهد که نشان دهنده آرتروز استخوان و کم شدن فضا بین استخوان ها می باشد.

آرتروزهای رماتیسمی شانه

آرتروزهای رماتیسمی ، بیماری است که درعضلات چندسر بیشتر اتفاق می افتد و به صورت متقارن میباشد یعنی درهر دو طرف مفاصل اتفاق می افتد. مفاصل شما به وسیله خطوطی به نام سینوویم پوشیده شده است که مفاصل را لغزنده میکند و به آنها کمک میکند تا به راحتی حرکت کنند . بیماری رماتیسم باعث میشود که این خطوط متورم شوند وباعث درد و سختی در آن ناحیه شود. بیماری رماتیسم ، یک بیماری خود ایمن می باشد این به آن معنی است که سیستم ایمنی از بافت ها محافظت میکند .دراین بیماری سیستم دفاعی بدن در مقابل آسیب ها و عفونت بافت های طبیعی مانند لیگامنت ها وغضروف ها محافظت میکند .بیماری روماتیسم معمولا درهردو طرف مفصل های شانه رخ میدهد.

آرتروزهای بعد از آسیب دیدگی شانه

این نوع آرتروز، آرتروزی میباشد که بعد از آسیب دیدگی برای بیمار به وجود می آید ؛ مانند علائم شکستگی شانه ویا جابه جایی شانه . آرتروز میتواند بعد از یک کشیدگی درمحور چرخشی بزرگ شانه اتفاق افتد دراین کشیدگی محور چرخشی نمیتواند ناحیه بالای بازور را درحفره نگه دارد وناحیه بالای بازو زمانیکه حرکت میکند برروی اکرومین ساییده میشود وباعث آسیب دیدگی وایجاد آرتروز میشود. ترکیب کشیدگی محور چرخشی شانه و آرتروز شدید باعث ایجاد درد شدید و سستی و ضعف شانه ها می شود و بیمار دیگر قادر به بلندکردن وزنه ویا حرکت بازوها به طرفین نمی باشد. در این حالت ، بیمار باید حتما درمان آرتروز شانه را دنبال کند و در صورت شکستگی به درمان شکستگی شانه بپردازد.

 مردگی بافت های شانه

این بیماری زمانی اتفاق می افتد که مواد خونی که وارد قسمت بالای بازو میشود قطع شود. سلولها بدون این مواد ازبین میروند و در نهایت باعث ازبین رفتن ماهیچه ها و آرتروز میشود. مردگی بافت ها به مرور زمان توسعه پیدا میکند و با توسعه آن سلولهای مرده متلاشی میشوند و باعث آسیب دیدگی غضروف ها وارتروز شانه میشود. درابتدا این بیماری برروی قسمت بالای بازو اتفاق می افتد اما با پیشرفت آن آسیب دیدگی قسمت اتصال به شانه میتواند حفره اتصال را هم ازبین ببرد. علت مرده شدن بافت ها معمولا مصرف دوز بالای استروئید میباشد، مصرف زیاد الکل ، بیماری های سلولی، آسیب ها مانندشکستگی شانهمیباشد. دربعضی از موارد دلیل این بیماری شناخته شده نیست وبه آن بیماری ناشناخته می گویند.

علت

آرتروز شانه، مشابه مورد زانو و مغصل ران، یکی از گونه‌های فرسایشی آرتروز است و احتمالاً در نتیجه‌ی تلفیق عواملی چون استفاده بیش از حد، وراثت، میکرو تروما و افزایش نیروهای بین مفصلی بروز می‌یابد. غضروف مواد تشکیل دهنده شیمیایی طبیعی خود را از دست می‌دهد، دچار فرسودگی و ساییدگی می‌شود و در نهایت کاملاً از بین می‌رود؛ بدون این پوشش حفاظتی، استخوان‌های زیرین بر روی هم ساییده می‌شوند و به درد شانه دامن می‌زنند.

از جمله مهمترین علت آرتروز شانه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

•  سابقه خانوادگی و ژنتیکی افراد را بیشتر در معرض ابتلا به علایم ارتروز شانه (گلنوهومرال) یا فرسودگی مفصل قرار می‌دهد.
•  ضربه دیدن این مفصل به بروز آرتروز شانه می‌انجامد.
•  کشیدگی و رگ به رگ شدن مکرر شانه و عضله‌های اطراف این مفصل طبعاً باعث آسیب‌دیدگی آن می‌شود و فرسودگی سطوح مفصل را شتاب می‌بخشد
•  آسیب دیدن رباط شانه تأثیر نامطلوبی بر پایداری و یکپارچگی این مفصل داشته و فشار بیشتری را به آن وارد می‌کند.
• استفاده بیش از اندازه از استروئیدها یا داروهای استروئیدی به تحلیل مفصل و غضروف منجر می‌شود.
• بیماری‌های غضروف مفصلی مانند روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید)

علائم آرتروز شانه

درد

یکی از رایج ترین علایم آرتروز شانه، درد می باشد که با انجام حرکت و فعالیت درد آن شدیدتر میشود. بیماران ، باید درمان آرتروز شانه را در این مرحله دنبال کنند. اگر این بیماری روی محل اتصال بازو به شانه اتفاق افتد باعث درد در مرکز و پشت شانه میشود و با تغییرات آب وهوا شدیدتر میشود؛ بیماران دارای علائم ارتروز شانه از درد شدید در این ناحیه شکایت میکنند. زمانیکه درد ناشی از آرتروز در ناحیه ترقوه آکرومین باشد این درد در قسمت بالای شانه می باشد و این درد معمولا به طرفین گردن هم انتقال پیدا میکند. دردهای حاصل از رماتیسم در دو قسمت محل اتصال بازو به شانه اتفاق می افتد. شکستگی‌ ترقوه یا سر استخوان بازو می‌توانند به دلیل ضربه مستقیم ناشی از سقوط، برخورد یا حوادث رانندگی بروز کنند.

محدودشدن دامنه حرکتی

یکی ازنشانه های دیگر این بیماری ، محدودشدن فعالیت های شما میباشد؛ مانند زمانی که بالابردن دست شما برای شانه زدن موها یا برداشتن یک شی از قفسه برای شما دشوار میباشد. و زمانی که شانه های شما حرکت میکند صدای تلق تلق به گوش شما میرسد. زمانی که بیماری شما شدت پیدا کرد انجام هرگونه حرکت برای شما دردناک است .دردهای شبانه هنگام خواب هم از نشانه های این بیماری میباشد.

تشخیص

پزشک برای تعیین میزان تغییر در مفصل دستور انجام تصویر برداری با اشعه ایکس را می‌دهد. به موازات فرسایش غضروف، فضای بین استخوان‌ها کاهش می‌یابد، که این تغییر در تصاویر مشخص می‌شود. کیست‌ها یا خارهای استخوانی نیز در صورت وجود قابل مشاهده خواهند بود. آشکار بودن آسیب لزوماً به معنای بروز درد شانه نیست. اگر احتمال تحلیل رفتن استخوان داده شود، سی.تی. اسکن برای به دست آوردن تصاویر واضح‌تر از آن ناحیه انجام می‌شود. فیزیوتراپ پرسش‌هایی را در زمینه تأثیر مشکل شانه بر زندگی روزمره مطرح می‌کند و از بیمار می‌خواهد تا فعالیت‌هایی را که به دشواری انجام می‌دهد شرح دهد. بهترین برنامه درمانی بر مبنای توصیف درد تهیه می‌شود. فیزیوتراپ دامنه حرکتی شانه را، چه هنگامی که بیمار بازو را حرکت می‌دهد و چه زمانی که فیزیوتراپ بازو را حرکت می‌دهد، بررسی می‌کند. قدرت عضله‌های چرخاننده شانه و عضله‌های حمایت کننده از کتف در این معاینه ارزیابی می‌شود. فیزیوتراپ حالت اندامی بیمار و شیوه انجام حرکت‌ها و فعالیت‌های خاص را بررسی می‌کند تا میزان تأثیرگذاری آسیب شانه بر آن‌ها را بسنجد.

درمان

درمان غیر جراحی آرتروز مفصل شانه

مهم‌ترین اقدامات غیر جراحی عبارتند از :

•  کاهش فعالیت‌های بدنی و امتناع از کارهایی که شدت درد را افزایش می‌دهد. البته باید سعی شود تا آنجا که ممکن است حرکات شانه در طول روز انجام شوند وگرنه بعد از مدتی شانه کاملاً خشک و بدون حرکت می‌شود.

•  انجام نرمش‌هایی برای افزایش دامنه حرکتی شانه و افزایش قدرت عضلات شانه می‌تواند درد را کاهش دهد. •    گرم نگه داشتن شانه

•  استفاده از داروهای ضد التهاب

•  تزریق داروهای حاوی کورتیکوستروئید در بعضی موارد با تشخیص پزشک می‌تواند درد را برای ۴-۳ ماه کاهش دهد. این درمان در مواردی که اقدامات قبلی موثر نباشند انجام می‌شود.

نکاتی که برای کم کردن فشارهای وارده به شانه و در نتیجه کاهش و درمان درد شانه می‌توان رعایت کرد عبارتند از:

•  وقتی می‌خواهید چیزی را بلند کنید حتی الامکان آن‌را نزدیک بدن خود نگه دارید.

•  اجسام خیلی سنگین را بلند نکنید و سعی کنید از بلند کردن اجسام با بالای سر اجتناب کنید.

 •  در ورزش از حرکات پرتابی یا فشار دادن با دست احتراز کنید.

•  کمتر سعی کنید دست خود را به پشت بدن خود برسانید. در صورتیکه اقدامات ذکر شده نتوانند درد بیمار را کاهش دهند ممکن است نیاز به انجام عمل جراحی باشد. جراحی به دو روش آرتروسکوپی یا تعویض مفصل انجام می‌شود.

درمان جراحی آرتروز یا ساییدگی مفصل شانه

مهمترین روش های جراحی آرتروز شانه عبارتند از:

آرتروسکوپی شانه

با استفاده از آرتروسکوپی، پزشک و جراح شانه معالج بافت‌های زیادی را از مفصل شانه خارج می‌کند. این اقدام می‌تواند تا مدتی درد بیمار را کاهش دهد پس موقتی است.

تعویض مفصل شانه

این درمان آخرین اقدام درمانی برای بیمار مبتلا به آرتروز یا استئوآرتریت شانه است. در این روش جراحی مفصل بیمار با یک مفصل مصنوعی جایگزین می‌شود. سر استخوان بازو کلا از بدن خارج شده و یک سر فلزی در جای آن قرار می‌گیرد. به این اقدام، آرتروپلاستی شانه میگویند. در بعضی موارد ممکن است حفره گلنویید هم خارج شده و به جای آن از یک قسمت مصنوعی استفاده شود. در این صورت برای بیمار عمل جراحی تعویض کامل مفصل شانه انجام شده است.

عوارض جانبی

همانند همه جراحی ها، این جراحی نیز خطراتت و عوارض جانبی احتمالی دارد. مشکلات احتمالا پس از جراحی شانه شامل عفونت، خونریزی بیش از حد، لخته خونی و آسیب به عروق خونی یا عصب ها است. این عوارض به ندرت پیش می آیند و جراح ارتوپد می تواند آنها را کنترل کند.

پیشگیری

•  تا حد امکان به فعالیت‌های روزانه‌ی معمول خود ادمه دهید.

•  وزن مناسب داشته باشید.

•  جهت حفظ قدرت ماهیچه ها، فعال باشید. اگر برنامه‌ی ورزشی مناسبی را دنبال کنید، انعطاف‌پذیری مفصل را حفظ خواهید کرد یا حتی بهبود خواهید بخشید.

• تا حد امکان از انجام فعالیت‌های بالای سر و هوایی اجتناب کنید

• تنها در زمان درد شدید مفاصل، دست از فعالیت بکشید. آرتروز شانه یک بیماری پیش رونده است و بارزترین علائم آن درد شدید و مزمن می باشد. اکثر بیمارها با درمان های بدون جراحی بهبود پیدا می کنند و پزشک فقط برای تعدادی کمی از بیماران درمان جراحی را تجویز می کند.