یکی از مشکلاتی که میتواند بعد از شکستگی های لگن، ران و ساق و یا اعمال جراحی لگن و اندام تحتانی بوجود آید لخته شدن خون یا ترمبوز وریدی و سپس آمبولی وریدی یا ترومبوآمبولی Thromboembolism است. گرچه این عارضه میتواند در هر شکستگی های لگن یا اندام تحتانی ایجاد شود ولی در افراد مسن و یا در افرادی که مدت زیادی در بستر استراحت کرده و بیحرکت میمانند بیشتر دیده میشود.

علت لخته شدن خون در ساق پا

شایعترین محل لخته شدن خون، وریدهای عمقی ساق است. البته بدنبال لخته شدن خون در ورید های ساق ممکن است در وریدهای ران و لگن هم لخته تشکیل شود و یا ممکن است شروع تشکیل لخته از همان ابتدا نه در ورید های ساق بلکه در وریدهای ران یا لگن باشد.

در بیماری که بدنبال ضربه دچار آسیب شده است لخته داخل وریدی میتواند با مکانیسم های متعددی ایجاد شود که عبارتند از

• بدنبال شکستگی ها و ضربات شدیدی که به بدن وارد میشود بافت ها آسیب میبینند و این آسیب بافتی موجب میشود مواد شیمیایی خاصی از بافت های صدمه دیده به جریان خون وارد شوند. این مواد مکانیسم لخته شدن خون را فعال کرده و باعث تشکیل لخته در درون ورید ها میشود.

• بدنبال شکستگی ها و آسیب های شدیدی که به اندام وارد میشود ممکن است سلول های لایه درونی ورید های اندام دچار آسیب شوند. بدن انسان چنین برنامه ریزی شده که هرجایی که وریدها آسیب دیده اند به معنای پارگی و خونریزی است و بدن برای جلوگیری از خونریزی و از دست دادن خون بیشتر، در محل رگ پاره شده لخته درست میکند تا رگ را ببندد. آسیب دیدن سلول های لایه درونی ورید ها هم برای بدن معنای مشابهی با پاره شدن ورید دارد. در این موارد هم بدن شروع به تشکیل لخته کرده و رگ را مسدود میکند.

• بدنبال شکستگی و ضربات اندام ها به دلایل مختلفی ممکن است سرعت جریان خون وریدی در اندام ها کاهش یابد. فشار به ورید ها به علت خونریزی یا تورم اطراف آنها یا فشار استخوان جابجا شده به ورید میتواند سرعت جریان خون در آن را کند. استراحت طولانی مدت بیمار موجب میشود تا انقباضات مکرر عضلات ساق که در طول روز بطور مرتب خون را در ساق به جریان انداخته و به طرف قلب پمپ میکند از بین رفته و خون در ساق بماند. این ماندن خون و کاهش سرعت خون در ورید های ساق میتواند موجب فعال شدن سیستم انعقاد خون شود

• در سنین بالا و در بعضی بیماری ها تغییرات خاصی در مواد داخل خون ایجاد میشود که این تغییرات استعداد خون را به لخته شدن بیشتر میکند.

هر کدام از این عوامل و یا مخلوطی از آنها میتواند موجب شود تا در یک بیمار بدنبال شکستگی یا اعمال جراحی لگن یا اندام تحتانی، خون در ورید های عمقی ساق لخته شود. این لخته شدن خون در عروق عمقی ساق را ترمبوز وریدهای عمقی Deep vein thrombosis میگویند.

منبع : ایران ارتوپد