علت قولنج كردن مفاصل، ایجاد حباب‌های گاز CO2 است كه باعث افزایش حجم داخل مفصل و شكلی از احساس تنگی در مفصل می‌شود و فرد برای خلاص شدن از این درگیری مجبور است مفصل را در دامنه انتهای خود قرار دهد تا حباب به وجود آمده بترکد و حجم مفصل به حالت عادی و طبیعی خود بازگردد. “قلنج” در قسمت پشتی کمر به موجب عوامل خاصی پدید می آید. زمانیکه میان ماهیچه های پشتی کمر و استخوان کتف ساییدگی ایجاد می شود، ماهیچه ها با فشار از جای خود خارج می شوند. در اکثر موارد استخوان های پهن شانه به ماهیچه های پشتی کمر فشار و کشش وارد کرده و آنها را از جای خود خارج می نمایند. در این حالت ماهیچه هایی که دچار کشیدگی شده اند برای محافظت از خود حالت گرفتگی و سفتی پیدا می کنند. سخت و محکم شدن عضلات فوق سبب ایجاد “قلنج” می شود. حركات خاصي كه در مفاصل توسط پزشك انجام مي‌شود به برقراري نظم در ستون فقرات كه از بين رفته است كمك مي‌كند اما آنچه كه در بين مردم رواج دارد حركات ناخواسته‌اي است كه با صدايي همراه است كه توصيه نمي‌شود. شكستن قولنج كمر به طور ناگهاني فشار بر عصب و اختلال در ديسك كمر را در پي دارد. شكستن قولنج دست و ستون فقرات و گردن از نظر علمي صحيح نيست. در طب مدرن با توجه به شناختي كه از مفاصل و عناصر تشكيل دهنده آن وجود دارد مشخص شده است كه اتصالاتي در مفاصل وجود دارد كه برخي از آنها به كمك پرده‌اي به نام سينورال كه بين و دور مفاصل را مي‌گيرد و برخي ديگر هم به كمك غضروف به هم وصل مي‌شوند. در گردن، پشت و كمر در طب مدرن حركاتي مانند قولنج شکستن وجود دارد كه توسط پزشك انجام و به اين كار دستكاري طبي گفته مي‌شود. در بيماران نيازمند توسط پزشك با تجربه ارتوپد يا متخصص طب فيزيكي يا متخصص كايروتراپي انجام مي‌شود. حركات خاصي كه در مفاصل توسط پزشك انجام مي‌شود به برقراري نظم در ستون فقرات كه از بين رفته است كمك مي‌كند اما آنچه كه در بين مردم رواج دارد حركات ناخواسته‌اي است كه با صدايي همراه است كه توصيه نمي‌شود. اين كار مخصوصاً در ستون فقرات، گردني و به ويژه در افراد مسن بالاي 60 سال به دليل وجود اختلالات عروقي و آرتروز ميتواند موجب ايجاد ضايعاتي در ستون فقرات گردن و نخاع شده و در مواردي موجب كنده شدن پلاك‌هاي عروقي و ورود لخته‌هاي خوني به مغز شود. در دست‌ها شكستن قلنج ضرر مشخصي ندارد ولي عادت ناخوشايندي است. صدايي كه شنيده مي‌شود صداي آزاد شدن گاز اكسيد نيتروژن است كه در مفاصل جمع شده و با حركت صورت گرفته اين گاز جابه‌جا مي‌شود. شكستن قلنج كمري به طور ناگهاني موجب ايجاد ضايعات غيرقابل جبران در كمر مي‌شود و گاهي ميتواند به وارد شدن فشار بر عصب و ايجاد اخلال در ديسك كمر منجر شود. به طوري كه ريشه‌هاي مهره‌هاي كمري و گردني را درگير كند و حتي ضايعات نخاعي نيز به بار آورد. اينكه برخي از مردم در برخي مكان‌ها مانند حمام‌ها به فردي كه قلنج را مي‌شكند مراجعه مي‌كنند اصلاً توصيه نمي‌شود. کم نیستند افرادی که برای التیام درد کمرشان یا از روی عادت، اقدام به شکستن قولنج خود می کنند و نمی دانند که این کار نه تنها دردشان را کم نمی کند، بلکه به مرور زمان باعث به وجود آمدن یا تشدید آسیب های کمری شان می شود. شما برای اینکه کمردرد نگیرید، به ماهیچه های کمری قوی و ستون فقراتی سالم نیاز دارید، بنابراین سعی کنید این عادت اشتباه را از سرتان خارج کنید و هر وقت احساس کردید که کمرتان ناراحت است، به جای قولنج شکستن، چند نرمش ساده انجام دهید. خم شدن به پایین و طرفین به صورت آرام آرام می تواند میل به شکستن قولنج را در وجودتان سرکوب کند.
مضرات شکستن قولنج کمر
از جمله مضرات شکستن قولنج کمر این است كه چون فرد مجبور است مفصل را برای تركیدن حباب گاز در دامنه انتهای خود قرار دهد، فشار زیادی به تمام بافت‌های اطراف مفصل از جمله عضلات، رباط ها و كپسول مفصلی وارد می‌نماید. عناصر غیرفعال اطراف مفصل كه در طول بلند خود قرار می‌گیرند، به مرور افزایش طول می‌دهند و امكان انجام حركات دقیق را از فرد سلب می‌كنند. سایر مضرات احتمالی عبارتند از :
- احتمال بروز لرزش بدن در سنین بالاتر به علت اختلال در حركت دقیق و كاهش ثبات مفصلی وجود خواهد داشت.
- احتمال بروز آرتروز پس از تكرار این حركات و شروع صدمه به غضروف مفصل نیز وجود دارد.
- در كسانی كه عمل شكستن مفاصل را مكرراً انجام می‌دهند، احتمال صدمه مستقیم به سرخرگ تغذیه كننده گردن وجود دارد.
- تغییر حجم سریع مفاصل باعث ایجاد این حباب‌ها به طور مکرر خواهد شد. پس توصیه می‌شود كه به این كار عادت نكنید، چون در غیر این صورت برای همه ی عمر مهمان شما خواهد بود.
- خطرناك‌ترین وضعیت رفع قولنج، در گردن و آن هم با انجام حركات شدید و سریع است. جز مسئله ایجاد روند فرسایش بین مهره‌ای و به عبارت دیگر آرتروز، احتمال صدمه به سرخرگ های تغذیه كننده مغز هم وجود دارد كه به دنبال خود حتی احتمال مرگ را هم در پی خواهد داشت.
- منشأ بسیاری از سردردهای غیرمشخص و حتی تاری دید هم به دلیل همین عادت نابجا و خطرناك و اعمال فشارهای غیرمعمول به ستون فقرات و گردن است.
- حتی بعضی افراد هنگام قولنج ستون فقرات خود، از فرد دیگری درخواست می‌كنند كه بر روی ستون فقراتشان راه برود و فشارهای غیرمعمول و بسیار سنگینی را به ستون فقرات وارد آورد كه در بسیاری از موارد، به شكستن مهره‌ها و ایجاد صدمات جبران‌ناپذیر از جمله بی‌اختیاری ادرار یا قولنج اندام های دیگر منجر خواهد شد.
- تغییر حجم سریع مفاصل باعث ایجاد این حباب‌ها به طور مکرر خواهد شد. پس توصیه می‌شود كه به این كار عادت نكنید، چون در غیر این صورت برای همه ی عمر مهمان شما خواهد بود.
