سوزش کف پا: علل و درمان - متخصص درمان کمردرد و ستون فقرات:دکتر فرخانی

احساس سوزش در پا ممکن است توسط آسیب عصبی در پاها ایجاد شده باشد که نوروپاتی نیز نامیده می شود اگر چه بسیاری از شرایط پزشکی می تواند سوزش کف پا ایجاد کند ولی دیابت شایع ترین است اکثر روش های درمان سوزش پا در روی جلوگیری از آسیب های عصبی بیشتر و کاهش درد تمرکز می کنند. افرادی كه پا به سن گذاشته‌اند بیشتر از دیگران با سوزش پاها آشنا هستند. این اختلال كه با درد و سوزش دائم در پاها همراه است در افراد بالای 65 سال در مقایسه با دیگران بیشتر مشاهده می‌شود.عواملی كه امكان دارد در ایجاد این مشكل زمینه ساز باشند كفش‌های نامناسب و برخی عفونت‌های قارچی پاهاست. علت دقیق سوزش و داغ شدن پا را اغلب به سختی می‌توان مشخص کرد. اگر یک اختلال خونی یا عصبی عامل ایجاد مشکل باشد، شما احتمالا احساس سوزن سوزن شدن پاها، ضعف یا تغییر در احساس پایتان، تهوع، اسهال، از دست دادن توانایی کنترل ادرار و مدفوع یا ناتوانی جنسی نیز خواهید داشت.علت داغ شدن کف پا می تواند آسیب به اعصاب محیطی باشد. آسیب به اعصاب محیطی یا همان نوروپاتی می‌تواند موجب سوزش یا گز‌گز دائمی شود. نوروپاتی محیطی علل متعددی دارد که شامل اختلالات ارثی، دیابت، سوءتغذیه، عوارض دارویی ، نارسایی کلیه و بیماری کبدی است.

علل سوزش پا

در اکثر موارد، نوروپاتی علت سوختن پا است رشته های عصبی آسیب دیده اند و اعصاب آسیب دیده حتی اگر هیچ زخم یا آسیبی وجود نداشته باشد سیگنال های درد را به مغز ارسال می کنند.
در اغلب افراد مبتلا به نوروپاتی، اعصاب پا برای اولین بار آسیب دیده اند. این افراد اغلب احساس سوزن سوزن شدن و بی حسی در پاها را نیز دارند. بسیاری از مردم شکایت دارند که پای آنها بیش از حد به لمس (hyperesthesia) حساس است و می توانند درجات مختلفی از سوختن درد را داشته باشند. این سوختن می تواند از خفیف تا ناتوان کننده باشد.
دیابت و سوء استفاده از الکل به مراتب شایع ترین علل نوروپاتی در پاها می باشد. بسیاری از شرایط دیگر که می توانند سبب نوروپاتی و یا حس سوزش در پاها شوند عبارتند از:

بیماری مزمن کلیوی ( اورمی )
نوروپاتی فیبر کوچک
کمبود ویتامین ( ویتامین B12 و گاهی اوقات ویتامین B6 )
سوء استفاده از الکل
سطح پایین هورمون تیروئید ( هیپوتیروئیدیسم )
بیماری لایم
بیماری ایدز
پلی نوروپاتی آمیلوئید

عوارض جانبی دارو، از جمله داروهای شیمی درمانی، مصرف بیش از حد ویتامین B6، داروهای HIV، ایزونیازید، آمیودارون، متفورمین و غیره می باشد.

اریتروملازیا
مسمومیت با فلزات سنگین ( سرب، جیوه، آرسنیک )
واسکولیت ( التهاب رگ های خونی )
سارکوئیدوز
نشانگان گیلن باره
ادم یا احتباس مایعات
چاقی
نقرص
قرار گرفتن در معرض مواد سمی یا مواد شیمیایی
اختلالات خون
نوروما
فشار خون

علاوه بر نوروپاتی، عفونت و التهاب پاها نیز می تواند سبب احساس سوزش شود. شایع ترین آن پای ورزشکاران در اثر عفونت پوستی ناشی از قارچ است.

گاهی درد سیاتیک هم باعث سوزش و داغی کف پا می شود.
بیماری عروق محیطی (PAD) نیز معمولاً باعث سوزش پا است. گردش خون ضعیف پا اغلب ممکن است باعث درد، سوزن سوزن شدن و سوختن پا به خصوص هنگام راه رفتن شود.
هفته ها یا ماه ها پس از عمل جراحی بای پس معده، برخی از مردم احساس سوختن پا را تجربه می کنند. جذب ضعیف ویتامین B پس از بای پس معده می تواند سبب نوروپاتی در پاها و احساس سوزش پا شود.

علائم و نشانه ها

علاوه بر احساس سوزش، علائم اصلی ابتلا به پارستزی می تواند شامل موارد زیر باشد:

قرمز شدن
ورم و التهاب
افزایش تعریق
درد کف پا ناشی از گرفتگی
احساسافزایشدمادرپاها

اگر شما با این علائم در بدن خود مواجه شدید، این شرایط می تواند نشانه ای از ایجاد مشکلات جدی تر برای شما باشد و به این ترتیب لازم است با مراجعه به مراکز تخصصی از خدمات اولیه ارائه شده توسط پزشکان، متخصصان بیماری های پا، یا متخصصان اعصاب برای رفع مشکل خود استفاده نمایید.

تشخیص سوزش پا

در اکثر کسانی که سوزش کف پا به علت احتمالی مانند (دیابت) دارند برای این افراد، تشخیص سوختن پا به علت نوروپاتی مشخص است و تست های اضافی مورد نیاز نیست.
در تعداد کمی از مردم که احساس سوزش ناگهانی و به سرعت در حال بدتر شدن است و یا هیچ علت توجیهی ندارد ممکن است تست های بیشتری برای تشخیص صحیح نیاز باشد این آزمایشات ممکن است شامل:

الکترومیوگرافی (EMG). آزمون عملکرد عضله با استفاده از ضبط فعالیت الکتریکی در داخل عضلات است پروب را ممکن است بر روی پوست قرار داده و یا ممکن است برای آزمون EMG یک سوزن را داخل عضلات نمایند.

مطالعه هدایت عصبی .مطالعه هدایت عصبی تست توانایی اعصاب برای انتقال تکانه های عصبی است عصب تحریک می شود و سپس پاسخ در عضله های که عصب آنرا کنترل می کند اندازه گیری می شود.

تست های آزمایشگاهی. گاهی اوقات، آزمایش خون، ادرار و یا مایع نخاعی ممکن است برای کمک به تشخیص علت سوزش پا پیشنهاد شود سطح ویتامین را می توان با یک آزمایش خون ساده بررسی نمود

بیوپسی عصب. خیلی به ندرت، ممکن است یک دکتر پیشنهاد برداشتن یک تکه از بافت عصبی و بررسی آن در زیر میکروسکوپ نماید.

یک نکته مهم درباره تشخیص سوزش و داغ شدن پا

مهم است که دلیل خاص سوزش و داغ شدن کف پا بطور دقیق با انجام معاینات لازم توسط یک پزشک با تجربه تشخیص داده شود. در صورتی که این شرایط در نتیجه یک بروز مشکل در ناحیه کمر ایجاد شده باشد، بهتر است با یک متخصص ستون فقرات برای تشخیص کامل شرایطی که باعث ایجاد درد و ناراحتی در ناحیه پا شده ملاقات شود.

درمان سوزش کف پا

مهمترین درمان برای سوزش کف پا به علت نوروپاتی جلوگیری از هر گونه ادامه ی آسیب عصب است در برخی از موارد بیماری زمینه ای درمان خواهد شد تا نوروپاتی و علائم را بهبود بخشد در موقعیت های دیگر، مانند یک نوروپاتی فیبر کوچک، که در آن هیچ علتی را نمی توان شناسایی کرد پزشک در درمان علائم فرد تمرکز می کنند.
برای افراد مبتلا به نوروپاتی دیابتی، درمان به معنای نگه داشتن سطح قند خون در محدوده طبیعی است این معمولاً نیاز به تغییرات در رژیم غذایی، داروهای خوراکی و اغلب تزریق انسولین دارد.
برای افراد مبتلا به انواع دیگری از نوروپاتی که باعث سوزش پا، جلوگیری از آسیب های بیشتر عصب به همان اندازه مهم است.

گزینه های درمان پزشک در موارد سوزش پا عبارتند از:

تجویز دارو شامل ( قارچ، داروی مخدر، عصب و داروهای دیابت )
تجویز پماد یا کرم
کفش و یا ارتز سفارشی
جراحی برای تعمیر اعصاب آسیب دیده و یا مشکلات واقع در اعصاب، مفاصل و یا عضلات
ویتامین ها
در صورتی که از سوزش مداوم رنج می برید از کمک های پزشکی استفاده کنید

شرایط خاص سوزش پا و درمان آنها عبارتند از:

کمبود ویتامین. مصرف ویتامین B12 اضافی به صورت خوراکی یا تزریقی می تواند سطوح پایین این ماده مغذی را جایگزین کند.
اعتیاد به الک. توقف نوشیدن الکل، مانع از آسیب عصب و اجازه می دهد تا اعصاب زخمی التیام یابد.
بیماری کلیوی مزمن. دیالیز ممکن است برای از بین بردن سموم عامل نوروپاتی و سوزش پا لازم باشد
کم کاری تیروئید. استفاده از هورمون تیروئید مصنوعی خوراکی سطح پایین هورمون تیروئید را افزایش می دهد.

درمان سوزش پا شامل درمان درد و احساس غیر طبیعی ایجاد شده توسط نوروپاتی است برخی از داروهایی که معمولاً در سوزش پا تجویز می شود عبارتند از:

گاباپنتین ( Neurontin )
آمی تریپتیلین ( Elavil )
دزیپرامین ( Norpramin )
کاربامازپین ( Tegretol )
پرگابالین ( Lyrica )
دولوکستین ( Cymbalta )
توپیرامات
ونلافاکسین ( افکسور XR )

سایر داروهای ضد درد ممکن است در برخی افراد با تجربه سوختن پا برای کاهش ناراحتی شدید لازم باشد داروهای بدون نسخه مانند آسپرین، ناپروکسن، موترین IB برای کنترل درد در بسیاری از مردم با احساس سوزش پا موثر است برای درد های شدید ضد درد تجویزی مانند ترامادول ( Ultram ) و یا مواد مخدر با دوز پایین ممکن است لازم باشد.
برای سوختن پای ناشی از پای ورزشکاران، داروهای ضد قارچ می تواند عفونت قارچی را درمان و سبب تسکین سوزش علایم پا شود داروهای مانند تربینافین ( Lamisil AT ) و یا میکونازول (Micatin ) باید مورد استفاده قرار گیرد ضد قارچ هایی مانند نفتیفین ( Naftin )، ایتراکونازول ( Sporanox )، و فلوکونازول ( Diflucan ) نیز در دسترس موجود است.

مراقبت شخصی :

خیس کردن پاها در آب

برای درمان سوزش و داغ شدم کف پا، کفش‌هایی را بپوشید که از مواد طبیعی که اجازه تنفس به پا می‌دهند، ساخته شده‌اند.

فعالیت‌هایی را که موجب بدتر شدن وضعیتتان می‌شود، نظیر ایستادن طولانی در یک محل ثابت را کاهش دهید یا قطع نمایید.

پایتان را در لگن آب خنک به مدت ۱۵ دقیقه و دو بار در روز خنک کنید، یا اینکه پایتان را با آب خنک خیس کنید و سپس با آب داغ خیس کنید، روشی که تحت عنوان “خیساندن دوگانه پا” نامیده می‌شود.

اوزون تراپی

بهبود آسیب دیدگی در بافت های بدن به وجود جریان خون در این بافت ها بستگی دارد. بافت های بدن برای بازسازی و احیا نیاز به ویتامین، مواد معدنی و اکسیژن نیاز دارند که باید توسط خون به این بافت ها منتقل شود. اکسیژن مهم ترین ماده برای ترمیم بافت ها است. وجود تورم و التهاب در ناحیه آسیب دیده موجب کاهش جریان خون،اکسیژن و مواد مغذی در این ناحیه می شود. عدم حضور اکسیژن موجب تجمع اسید لاکتیک و منجر به درد می شود. در روش اوزون درمانی، اوزون،دارو های ضد التهابی و ویتامین ها به ناحیه آسیب دیده تزریق می شود. روش اوزون درمانی به ترتیب زیر عمل می کند:

با استفاده از بی حسی موضعی عصب ها بی حس می شوند.
مواد ضد التهابی موجب کاهش درد،تورم و التهاب و در نتیجه افزایش جریان خون می شوند.
با استفاده از ویتامین و مواد معدنی بافت ها تغذیه می شوند و به بازسازی آن ها کمک می شود.
اوزون که یک اکسیژن غیر فعال است پس از تزریق به بافت به صورت فعال در آمده و موجب اکسیژن رسانی به ناحیه آسیب دیده می شود.

تاثیر درمان یک تا سه روز پس از انجام تزریق آغاز می شود و و تا زمان دستیابی به بهبودی کامل هر یک تا دو هفته تکرار می شود. روند بهبودی در بیماران بسته به شدت آسیب متفاوت است، با این حال اکثر بیماران تنها به سه تا پنج جلسه درمان نیاز دارند. بر خلاف دیگر روش های تزریقی ، تزریق اوزون هیچ عوارض جانبی را برای بیماران به همراه ندارد و نتایج آن دائمی است.