تاریخ ۱۴ اسفند ۱۴۰۲
کورتیکواستروئید یک نوع دارویی است که از کورتیزون و یک استروئید تشکیل شده است. داروهایی از نوع به طور موثری میزان تورم را کاهش می‌دهند. این داروها برای کاهش تورم که به علت بیماری‌های مختلفی ایجاد شده‌اند استفاده می‌شود. کورتیزون یک نوع کورتیکواستروئید است به همین دلیل بجای کورتیزون از کورتیکواستروئید نیز استفاده می‌شود. کورتیکواستروئید را می‌توان از طریق دهان، استنشاق، اتصال به پوست، تزریق وریدی یا تزریق به بافت بدن استفاده کرد. در این مقاله نقش تزریق کورتیزون در بافت و مفصل شانه بررسی خواهد شد.
کورتیکواستروید چه مدتی تاثیر خواهند داشت؟ آیا دائمی هستند؟
تسکین درد از تزریق عموما برای مدت دائمی نیست. دستورالعمل‌ها توسط پزشکان مدت زمان تسکین درد را بیشتر از دو ماه تعیین نکرده اند. تزریق استروئید یک نوع درمان موقتی و کوتاه مدت برای بیماری های سخت و مزمن است. عواملی مانند وسعت تورم و وضعیت سلامتی کلی بیمار تعیین کننده مدت زمان دوام استروئید است. برای یک تورم حاد، یک تزریق مدت زمانی طولانی در حدود یک سال باعث تسکین درد می‌شود. البته این مدت زمان متغیر است و به خود بیمار وابسته است. اما بدون توجه به مدت زمان تسکین درد، بیمار نباید به صورت نامحدود تزریق را انجام دهد. در حالت کلی بیمار نباید بیشتر از ۳ یا ۴ بار در سال تزریق کورتیکواستروئید را یرای هر بافت انجام دهد. تزریق زیاد باعث احتمال ایجاد عوارض جانبی مانند آواسکولار نکروز ( بافت مردگی بی‌خونی) که باعث از کار افتادن عضو که به دلیل کمبود جریان خون در عضو ایجاد می‌شود. برای اطمینان بیشتر لازم است تزریق بیشتر از ۴ بار در سال انجام نشود.
چه دکترهایی تزریق کورتون را انجام می‌دهند؟
دکترهای مختلف زیادی تزریق کورتون را انجام می‌دهند. نوع و انجام تزریق بستگی به نوع بیماری دارد. برای مثال، دکتر مراقبت‌های اولیه و پرستاران انجام تزریق به ماهیچه سرین (پایین باسن) برای درمان آلرژی را انجام می‌دهند. دکترهای ارتوپدی و جراحان معمولا تزریق کورتیزون به مفصل را انجام می‌دهند. مانند تزریق کورتیزون به شانه برای درمان آرتروز شانه. متخصصین پوست برای در درمان‌های پوستی تزریق کورتون نوع خاصی (برای حداقل رساندن تغییرات ظاهری پوست بعد از تزریق). متخصصین رومتالوژی نیز تزریق کورتیزون به مفصل را انجام می‌دهند تا تورم ناشی از آرتروز روماتیسم و سایر آرتروز ها را درمان کنند.
آیا تزریق کورتون صرفا یک تسکین دهنده درد است یا یک درمان موقت؟
کورتیکواستروئیدها تسکین دهنده درد نیستند. بلکه تورم را کاهش می‌دهند. و دلیل اینکه کورتیکواسترویدها درد را تسکین می‌دهند این است که تورمی که باعث ایجاد درد شده را کاهش می‌دهند. در حالی که تورم ناشی از کورتیکواستروئیدها می‌تواند دوباره تکرار شود، تزریق کورتیکواستروئیدها اگر به صورت صحیح انجام شود می‌تواند ماه‌ها و سال‌ها درد را کاهش دهد. این تزریق همچنین برای درمان بیماری‌های که تورم بافت به ناحیه کوچکی محدود شده نیز استفاده می‌شود (برای درمان دائمی) مانند بورسیت شانه و تاندونیت شانه. از تزریق کورتون برای درمان تورم پوست نیز استفاده می‌شود.
در چه وضعیت‌هایی تزریق کورتیزون انجام می‌شود؟
تزریق کورتون را می‌توان برای درمان تورم ناحیه کوچکی از بدن (تزریق موضعی)، و یا تورم وسیع در بدن ( تزریق سیستمیک) استفاده کرد. مثال‌هایی که تزریق موضعی استفاده می‌شود شامل تورم کیسه‌های مفصلی (بورسیت کمر، زانو، آرنج و شانه) و تورم تاندون (تاندونیت آرنج تنیس بازان) و تورم مفصل (آرتروز شانه)، بورسیت، درد در پا مانند خار پاشنه و آسیب روتار کاف، شانه یخ زده و بی‌حرکت و سایر وضعیت‌هایی که ممکن است با تزری کورتیزون درمان شوند. اختلالات پوستی مانند آلوپشیا (از دست دادن موی سر) را می‌توان با تزریق کورتیزون درمان کرد. تزریق کورتیکواستروئید برای شانه، تورم در بافت های شانه مانند بورسیت و تاندونیت را درمان خواهد کرد. تزریق کورتون برای شانه همراه با فیزیو تراپی برای درمان سندروم روتار کاف و سندروم گیر افتادگی شانه ممکن است انجام شود. تزریق کورتیزون و بی‌حس کننده مانند لیدوکائین نیز بعضی اوقات برای تشخیص صحیح استفاده می‌شود. برای مثال اگر درد باسن و کشاله ران بعد از تزریق کورتیزون در مفصل ران بیشتر شود احتمال آرتزوز مفصل ران بیشتر از آرتروز کمر است.
تزریق اپیدورال
تزریق اپیدورال به تزریق کورتون در ناحیه خاصی در کانال نخاعی کمر زیر نظر متخصص به کمک اشعه ایکس گفته می‌شود(فلوروسکوپی). این تزریق برای تسکین درد کمر و سیاتیک کمک خواهد کرد. تزریق اپیدورال را می‌توان برای سایر قسمت‌های کانال نخاعی برای تسکین درد بالا تنه و گردن استفاده کرد. تزریق سیستمیک کورتیکواستروئید برای شرایطی که چندیدن مفصل و پست تحت تاثیر قرار گرفته‌اند استفاده می‌شود. مانند واکنش های آلرژیک، آسم، رماتیسم مفصلی شانه، این نوع تزریق بیشتر به صورت عضلانی روی عضلات بزرگ مانند قسمت ماهیچه سرین روی باسن یا ماهیچه دالی در شانه صورت می‌گیرد. کورتیکواستروئید سپس جذب خون شده و توسط جریان خون منتقل شده تا تورم را درمان کند. تزریق سیستمیک را همچنین می‌توان به صورت داخل وریدی برای درمان التهاب‌های شدید و گسترده استفاده کرد.
فواید تزریق کورتون چیست؟
یکی از فواید مشخص و متمایز تزریق کورتیکواستروئید تسکین ناحیه تورم در قسمت مشخصی از بدن با سرعت و قدرت بیشتر نسبت به داروهای التهابی سنتی که بلعیده می‌شوند مانند آسپرین است. یک تزریق همچنین از عوارض جانبی که همراه داروهای ضد التهاب است جلوگیری می‌کند و به طور مشخص از ناراحتی شکم جلوگیری می‌کند. تزریق کورتیزون را می‌توان در مطب دکتر انجام داد. سایر فواید شامل درمان سریع و مشخص، قابلیت اطمینان، نرخ تاثیر بالا و حداقل اثرات جانبی است.
عوارض جانبی تزریق کورتون چیست؟
مضرات استفاده از تزریق کورتون در مفصل شانه ضرورت استفاده از سوزن برای سوراخ کردن پوست همراه عوارض کوتاه مدت و بلند مدت است. در ضمن باید تاکید کرد که اگر چه هر یک از این عوارض تزریق کورتون در شانه ممکن است اتفاق بیوفتد اما معمولا اتفاق نمی‌افتند.
- چروک خوردگی و روشن شدن رنگ ( بی رنگ شدن) پوست در ناحیه تزریق، ایجاد عفونت باکتریایی در بدن (مانند عفونت مفصل) خونریزی موضعی از رگ های خونی شکسته در پوست یا ماهیچه.
- درد در ناحیه تزریق
- تشدید کردن تورم در ناحیه تزریق به خاطر واکنش به داروی کورتیکواستروئید( سوزش بعد از تزریق)
- افزایش درد بعد از تزریق بخاطر سوزش و واکنش بعد از تزریق است زیرا آلرژی واقعی به کورتیزون بسیار نادر است.
- تاندون ها می‌توانند با تزریق کورتیکواستروئید در تزدیکی یا داخل آن ضعیف شوند. پارگی تاندون نیز در نتیجه تزریق گزارش شده است.
- قرمزی صورت در حدود ۴۰ درصد از موارد ممکن است رخ دهد اما زمان کمی طول دارد. عرق کردن، سرگیجی، و بی‌خوابی از عوارض نادر تزریق هستند.
- آسیب عصبی نیز از عوارض جانبی نادر است.
- در افرادی که دیابت دارند تزریق کورتیزون باعث افزایش سطح قند در خون می‌شود.
- در بیماران دارای عفونت‌های اساسی، تزریق کورتیزون می‌تواند توانایی بدن برای مبارزه با عفونت را محدود کند و طبعا عفونت را بدتر کند یا شاید عفونت را با محدود کردن نشانه و علائم تورم پنهان کند.
آیا عوارض جانبی خاصی در اثر تزریق کورتیزون ممکن است اتفاق بیفتد؟
تزریق کورتون در شانه عوارض جانبی علاوه بر مواردی که در بالا معرفی شد داشته باشد. از عوارض جانبی ویژه تزریق مفصل شامل جراحت در بافت مفصل است. بخصوص با تزریق‌های متوالی که صورت می‌گیرد. این جراحت شامل کوچک شدن غضروف مفصل، ضعیف شدن رباط مفصل، افزایش تورم در مفصل(آرتروز) بخاطر واکنش با کورتیکواستروئیدی که کریستالیزه شده است و ایجاد عفونت در مفصل است.
آیا فواید خاصی در اثر تزریق کورتون برای ورم مفصل (آرتروز) وجود دارد؟
فواید تزریق کورتون به مفصل در کاهش سریع درد مفصل و بازگرداندن کاراریی به عضو متورم شده بدون حرکت مانند ورم شانه یا آرنج عنوان کرد. این موارد خاصی مانند فردی که نان آور خانواده است یا فردی که به تنهایی زندگی می‌کند بسیار مهم است. علارغم واکنش‌های بالقوه و ناسازگاری که در بالا به آنها اشاره شد، تزریق متناوب با دوز کم عوارض جانبی مهم را کاهش می‌دهد. تزریق کورتیزون شانه باعث کاهش ورم در مفاصل بیمار می‌شود و این بخاطر این است که بعد از تزریق کورتیکواسترید جذب جریان خون شده و بسیار مفاصل ها انتقال می‌یابد.
مدیریت و ریکاوری
برای بعضی از افراد ممکن است از بی حسی موضعی در هنگام تزریق کورتون در شانه استفاده شود. در صورتی که از بی حس کننده استفاده شود ممکن است بی حسی حدود ۲۴ ساعت طول بکشد.
- استفاده از بی حس کننده رانندگی را بسیار مشکل می‌کند لذا فرد برای انتقال از بیمارستان به خانه بعد از تزریق باید دنبال چاره ای باشد.
- گزینه دیگر اسپری بی حس کننده است که می توان ماده بی حس کننده را به ناحیه مورد تزریق روی پوست اسپری کرد. استفاده از اسپری برای بی حس کننده رانندگی را با مشکل رو به رو نمی‌کند.
- در صورتی که تزریق مستقیما به مفصل انجام شود، سپس به فرد توصیه می‌شود که به عضو تزریق شدخ یک یا دو روز استحراحت بدهد یا حداقل کار سنگین با آن انجام ندهد.
- در صورتی که فرد فیزبوتراپی نیز انجام می‌دهد شاید فیزیوتراپیست بخواهد بلافاصله در حالتی که مفصل درد کمتری دارد درمان را انجام دهد.
- در بعضی از موارد مانند حالتی که درمان موثر نیست یا تاثیر کمی دارد، تزریق تکراری کورتیزون تجویز می‌شود. در حالت کلی این کار یک راه حل کوتاه مدت است تا به دکتر زمان دهد تا درمان صحیح را مشخص کند.
- افرادی که در جست جوی درمان طولانی مدت هستند توصیه می‌شود فیزیوتراپی را انجام دهند و سبک زندگی سالمی داشته باشند مانند کاهش وزن و یا استفاده از کفش های مناسب
- تزریق کورتیزون روی باروری، بارداری و شیر دادن بچه اثری ندارد. اما افرادی که باردار هستند و یا به بچه شیر می‌دهند باید به دکتر قبل از انجام تزریق کورتون اطلاع دهند.
